5 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `schik`
- afwijzend beschikken op (=het verzoek weigeren)
- de mens wikt, maar God beschikt (=de mensen maken allerlei plannen, maar het is niet aan hen of dat ook gebeurt)
- goedschiks of kwaadschiks (=met of tegen de zin)
- in der minne schikken (=zonder verder geruzie bijleggen)
- in zijn schik zijn (=blij en opgewekt zijn)
32 betekenissen bevatten `schik`
- als het in de kajuit regent ,druipt het in de hut (=als de baas problemen heeft, krijgen ook de ondergeschikten hun deel)
- als het hek van de dam is lopen de varkens in het koren (=als er geen toezicht is springen kinderen of ondergeschikten uit de band)
- als de kat van honk is dansen de muizen op tafel (=als er geen toezicht is, doen de ondergeschikten hun zin)
- de wind eronder hebben (=de ondergeschikten hebben angst)
- de grote vissen eten de kleine (=de ondergeschikten moeten doen wat de baas zegt / het slachtoffer worden van overmacht.)
- er de wind onder hebben (=de schrik erin hebben zitten bij ondergeschikten)
- tweede viool spelen (=een ondergeschikte rol spelen.)
- er voor in de wieg gelegd zijn (=er zeer geschikt voor zijn)
- er voor geknipt zijn (=er zeer geschikt voor zijn)
- als de berg niet tot Mohammed komt, zal Mohammed tot de berg gaan (=genoegen nemen met wat er beschikbaar/mogelijk is)
- de breedste riemen worden uit andermans leer gesneden (=het is gemakkelijk met kwistige hand te beschikken over wat een ander toebehoort)
- ieder vist op zijn getij (=iedereen maakt gebruik van het geschikte ogenblik)
- iets achter de hand hebben (=iets ter beschikking hebben voor wanneer het nodig mocht zijn (bv nood))
- het zijn niet al ridders die sporen dragen (=je kunt niet alleen aan iemands uiterlijk afleiden of hij ergens geschikt voor is)
- je kaarten op tafel leggen (=laten weten over welke middelen je beschikt om iets gedaan te krijgen)
- omstaan leren (=leren schikken naar de wensen en bevelen van een ander)
- waar het paard aangebonden is moet het vreten (=men moet zich naar de omstandigheden schikken)
- alle hens aan dek (=met alle beschikbare mensen of alle middelen)
- er gaan veel makke schapen in een hok (=met inschikkelijke mensen is meer mogelijk)
- alle hout is geen timmerhout (=niet iedereen beschikt over dezelfde kwaliteiten / niet alles is van voldoende kwaliteit)
- onder zijn scepter brengen (=ondergeschikt maken)
- geen spek voor de bek (=ongeschikt - iets wat men niet aankan)
- door de kajuitsramen aan boord komen (=onmiddellijk bevelhebber worden, zonder eerste ondergeschikte te zijn geweest)
- nattevingerwerk zijn / Met de natte vinger doen (=onnauwkeurig, overhaast of zonder de geschikte methode of middelen uitgevoerd werk)
- veel in huis hebben (=over veel capaciteiten beschikken)
- er warmpjes bijzitten (=veel geld hebben, over ruime financiële middelen beschikken)
- op ieder potje past wel een dekseltje (=voor iedereen bestaat er een geschikte levenspartner)
- als de bruid verpatst is wordt zij gewild. (=wat niet meer beschikbaar is lijkt aantrekkelijker voor anderen)
- zeeman geen man (=zeemannen zijn heel vaak van huis en daarom minder als echtgenoot geschikt)
- de juiste man op de juiste plaats zijn (=zeer geschikt zijn voor het werk)
- van de nood een deugd maken (=zich naar de omstandigheden schikken)
- voor de drang der omstandigheden zwichten (=zich naar de omstandigheden schikken)
8 dialectgezegden bevatten `schik`
- agge mar schik het (=als je maar plezier hebt) (Ossies)
- er schik in hebben (=het aangenaam vinden) (Werviks)
- hij het schik (=hij heeft plezier) (Westerkwartiers)
- Ik het d'r schik van (=Ik ben er blij mee) (Renkums)
- liever schik as un neije boks (=liever plezier dan zorgen) (Boksmeers)
- schik is mieg dat (=dat is mooi) (Neerharens)
- schik ôm hebbe (=leuk vinden) (Culemborgs)
- zich de buus uutlach'n (=veel schik om iets hebben) (Westerkwartiers)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen