790 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `or`
- iets of iemand op de korrel nemen (=kritiek op iets of iemand hebben)
- iets van haver tot gort vertellen (=iets tot in detail vertellen)
- iets voor de boeg hebben (=nog werk te doen hebben. / Nog iets mee moeten maken)
- iets voor de kat zijn viool doen (=iets voor niets doen)
- iets voor een appel en een ei verkopen (=voor een erg lage prijs verkopen)
- iets voor geen goud willen doen (=iets absoluut niet willen doen)
- iets voor het voetlicht brengen (=iets onder de aandacht brengen)
- iets voor Jan Joker doen (=moeite doen zonder enig resultaat of waardering)
- iets voor Jan Lul doen (=moeite doen zonder enig resultaat of waardering)
- iets voor zijn verantwoording nemen (=iets op zich nemen)
- iets voor zoete koek aannemen (=iets geloven wat je hoort of ziet zonder kritisch te zijn.)
- iets voor zoete koek slikken (=iets zomaar geloven)
- ik ben geen uithangbord (=ik heb meer te doen, ik blijf niet wachten/zo staan)
- ik ga horizontaal (=ik ga slapen)
- in de gordijnen klimmen (=boos worden)
- in de grond boren (=een idee op vervelende wijze sterk afkeuren)
- in de kerk geboren zijn (=de deur open laten staan)
- in de kiem smoren (=al van bij het begin doen stoppen)
- in de oren knopen (=goed onthouden)
- in dorso (=op keerzijde) (Latijn)
- in een andere vorm gieten (=anders voorstellen)
- in goede dorpen zijn/geraken (=genoeg verdiend hebben om niet meer te hoeven werken)
- in het diepe gegooid worden (=in een baan aan het werk moeten zonder ingewerkt te worden)
- in het oor fluisteren (=zachtjes (heimelijk) zeggen)
- in mora (=in gebreke) (Latijn)
- instorten als een kaartenhuisje (=plots en snel in elkaar zakken, tenietgedaan worden)
- je achter de oren krabben (=door een onverwachte, zorgelijke ontwikkeling tot nadenken gestemd zijn)
- je beste beentje voor zetten (=je uiterste best doen)
- je de wet niet voor laten schrijven (=geen bevelen accepteren van een ander)
- je fortuin te grabbel gooien (=geld verspillen)
- je gat aan de poort vegen (=zich nergens zorgen om maken)
- je hart uitstorten (=aan iemand alles (in vertrouwen) vertellen)
- je kan niet door een muur lopen, behalve als er een deur in zit (=dingen kunnen alleen gedaan worden als er een reële kans toe is)
- je koren/korentje groen eten (=zich geen zorgen maken om de toekomst, niet sparen.)
- je licht niet onder de korenmaat zetten (=meespreken, je mening geven en laten merken dat je er iets van weet)
- je met de borst op iets toeleggen (=iets erg vlijtig beoefenen)
- je moet een paard niet doodknuppelen, voordat je thuis bent. (=te veel haast kan wel eens vertraging opleveren)
- je moet geen `hei` roepen voordat je de brug over bent (=vreugde over een goede afloop is pas toepasselijk als er niets meer verkeerd kan gaan)
- je mond voorbij praten (=meer zeggen dan dat er gezegd mag worden en/of het verklappen van een geheim)
- je neus voor iets ophalen (=iets minderwaardig achten)
- je ogen voor iets sluiten (=doen alsof iets er niet is)
- je oor te luisteren leggen (=informeren)
- je oren laten hangen (=depressief zijn, het opgeven)
- je oren niet geloven (=iets wat gezegd wordt, niet kunnen geloven)
- je partij behoorlijk meeblazen (=zijn deel van de taak naar behoren uitvoeren)
- je schaapjes geschoren hebben (=van zijn rente kunnen leven)
- je schaduw vooruit werpen (=zich onheilspellend aankondigen)
- je snor drukken (=afwezig blijven / zijn werk niet doen)
- je sporen verdienen (=respect krijgen door goed werk te verrichten)
- je uitkleden voor men naar bed gaat (=alles weggeven voor men sterft)
1299 betekenissen bevatten `or`
- voor iemand of iets zijn petje afnemen (=ergens respect voor hebben)
- het voor de deuren van de hel weghalen. (=ergens veel moeite voor doen)
- iets uit de eerste hand hebben (=ergens zelf bij zijn geweest of hebben gehoord van iemand die het zelf heeft meegemaakt)
- aan zijn broek krijgen (=ermee opgescheept worden)
- je hart vasthouden (=ernstig zorgen maken, bang zijn dat het mis gaat)
- er over oordelen als een blinde over de kleuren (=erover oordelen zonder kennis van zaken)
- maken dat men wegkomt (=ervandoor gaan)
- het zinkende schip verlaten (=ervandoor gaan als de zaak misgaat)
- de plaat poetsen (=ervandoor gaan.)
- kruis of munt gooien (=ervoor loten)
- iemand iets door de neus boren (=ervoor zorgen dat iemand iets niet krijgt)
- iets in goede banen leiden (=ervoor zorgen dat iets goed verloopt)
- er de angel uittrekken (=ervoor zorgen dat iets minder gevaarlijk wordt door het meest gevaarlijke deel onschadelijk te maken; iets minder pijnlijk maken)
- iets aan banden leggen (=ervoor zorgen dat iets zich niet verder kan uitbreiden)
- acte de présence geven (=ervoor zorgen dat je ergens aanwezig bent)
- een wig drijven tussen twee personen (=ervoor zorgen dat ze ruzie krijgen)
- aan de ene voet een schoen, de ander blootvoets (=evenwicht is voornaamst)
- getelde schapen lopen het hok uit. (=exact alles van tevoren weten)
- de bocht achter/onder de arm houden (=extra voorzichtig zijn, iets nog niet garanderen. (een bocht houden in het touw dat je laat vieren))
- in het water vallen (=falen (een opzet, een voornemen, een plan), mislukken, niet doorgaan)
- aan lager wal geraken (=fortuin verliezen; arm en berooid worden)
- het levenslicht aanschouwen/zien (=geboren worden)
- binnen zijn (=geborgen zijn)
- binnen mikken zijn (=geborgen zijn)
- jezelf tegenkomen (=geconfronteerd worden met de gevolgen van je eigen acties.)
- voor elkaar boksen (=gedaan krijgen, in orde maken)
- de reis is nog niet ten einde als men kerk en toren herkent (=geef niet op voor het doel geheel is bereikt)
- er geen been in zien (=geen bezwaar onderkennen. Er niet voor terugschrikken)
- geen been hebben om op te staan (=geen enkele verantwoording kunnen geven)
- dweilen met de kraan open (=geen kans op succes hebben, omdat men de symptomen bestrijdt zonder de oorzaak aan te pakken)
- te groot voor een servet en te klein voor een tafellaken (=geen kind meer, maar nog te jong voor volwassen zaken)
- iets aan je laars lappen (=geen notitie nemen van regels, wet of voorschriften)
- in de piepzak zitten (=geen oplossing weten, Bang zijn voor de gevolgen)
- geen grond houden (=geen steek houden - niet correct zijn)
- geen twee hanen op een erf/werf (=geen twee bazen voor hetzelfde werk)
- pas op de plaats maken (=geen voortgang maken. Geen groei of ontwikkeling doormaken)
- altijd de oude knecht blijven (=geen vorderingen maken (ook geen achteruitgang))
- wie dan leeft die dan zorgt (=geen zorg om de toekomst van anderen)
- wie dan leeft, wie dan zorgt (=geen zorgen maken over de toekomst)
- eten uit de korf zonder zorg (=geen zorgen meer hebben over zijn levensonderhoud)
- zo dood als een pier (=geheel en al dood, als een aardworm die slap aan de hengel hangt)
- een kruiwagen hebben (=geholpen worden)
- een klap van een lamme aap krijgen (=gekwetst worden)
- aan de strijkstok blijven hangen (=geld dat aan een goed doel wordt besteed verdwijnt voor een groot deel bij mensen die oneerlijke onkosten maken)
- het geld groeit niet op de rug (=geld komt niet zomaar binnen, er moet hard voor gewerkt worden)
- zuur verdiende centen. (=geld waarvoor hard is gewerkt.)
- mooie liedjes duren niet lang (=geluk is van korte duur)
- geen geluk zonder druk. (=gelukkig wordt je niet zonder er moeite voor te doen)
- op de kaart zetten (=gemaakt tot iets waar rekening mee gehouden wordt.)
- mooi weer spelen (=genieten (meestal van andermans goed) / mooier voordoen dan het is)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
