28 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `nu`
- een knuppel in het hoenderhok gooien (=opschudding veroorzaken)
- een knuppel in het honderd gooien (=kritiek geven zonder namen te noemen)
- een nul in het cijfer zijn (=niets in te brengen hebben)
- een nummer zijn (=van weinig betekenis zijn of althans zo behandeld worden)
- errare humanum est (=zich vergissen is menselijk) (Latijn)
- geen benul hebben (=iets echt niet doorhebben)
- het bekomt hem als de hond de knuppel na het stelen van de worst (=het valt hem zwaar tegen)
- het is knudde met de pet op (=het is triestig / het lijkt nergens op)
- het is knudde met een rietje (=het is triestig / het lijkt nergens op)
- het op de zenuwen hebben (=zenuwachtig zijn)
- iemand op zijn nummer zetten (=iemand zeer nadrukkelijk op zijn fouten wijzen, op een wijze die voor die persoon beschamend is)
- iesus hominum salvator (=jezus de redder der mensheid)
- je moet een paard niet doodknuppelen, voordat je thuis bent. (=te veel haast kan wel eens vertraging opleveren)
- jesus nazarenus rex judaeorum (=jezus van Nazareth, koning der Joden) (Latijn)
- magnum opus (=een zeer groot werk) (Latijn)
- nu breekt mijn klomp (=van verbazing niet meer weten wat te zeggen)
- nu heb je het schaap aan het schijten (=nu komen er problemen van)
- nu komt de aap uit de mouw (=nu blijkt wat werkelijk de bedoeling was)
- nu komt er licht in de duisternis (=nu komt er een oplossing)
- nul op het rekest krijgen (=zijn eis niet ingewilligd krijgen)
- op je zenuwen leven (=bijna overspannen geraken)
- quod bonum felix faustumque sit (=moge dat goed en gezegend zijn) (Latijn)
- terminus ad quem (=eindpunt van de tijdsberekening) (Latijn)
- uit het jaar nul (=volkomen ouderwets, achterhaald, uit de mode)
- van de ratten besnuffeld/gebeten zijn (=ben je nu helemaal gek!)
- van nul en generlei waarde (=waardeloos)
- vegen met de spons van blanus (=een teleurstelling ondervinden)
- verstand op nul zetten (=niet nadenken en gewoon handelen.)
51 betekenissen bevatten `nu`
- een glaasje op hebben (=alcohol te hebben genuttigd)
- van de ratten besnuffeld/gebeten zijn (=ben je nu helemaal gek!)
- het tij wacht op niemand. (=benut kansen voor het te laat is)
- een lijntje trekken (=cocaïne snuiven)
- dat komt als mosterd na de maaltijd (=dat komt op een moment dat het geen nut meer heeft)
- als niet komt tot iet dan is het allemans verdriet (=een `parvenu` heeft dikwijls kapsones)
- als niet komt tot iet kent iet zichzelf niet (=een `parvenu` heeft dikwijls kapsones)
- uit de heup schieten (=een discussie ingaan met een ongenuanceerde argumentatie)
- de ene pijl de andere nazenden (=een dwaze of nutteloze daad herhalen)
- de vogel over het touw laten gaan. (=een kans niet benutten)
- een pleister op een houten been (=een nutteloos voorstel)
- een schuimspaan zijn (=een zuiplap of niksnut zijn)
- onze Lieve Heer heeft vreemde kostgangers (=er bestaan nu eenmaal merkwaardige mensen)
- `m knijpen (=erg zenuwachtig zijn)
- met knikkende knieën (=erg zenuwachtig zijn voor iets)
- rozen (paarlen) voor de zwijnen werpen (=geld of moeite verspillen aan iets nutteloos)
- een gek en zijn geld blijven nooit lang bij elkaar (=geld uitgeven aan nutteloze en onnodige dingen)
- de vruchten zullen de beloften der bloemen overtreffen (=het is nu al goed, maar het eindresultaat wordt nog veel beter)
- het mes snijdt aan twee kanten (=het levert dubbel voordeel op (NL.) Er zijn niet alleen voordelen aan verbonden, je kan eender wat vanuit verschillende en zelfs tegengestelde standpunten bekijken (BE).)
- wat de boer niet kent, dat vreet hij niet (=hij wenst uitsluitend gerechten te nuttigen die hij reeds kent)
- een mens is geen aardappel (=iedereen heeft zo nu en dan behoefte aan ontspanning)
- iemands geduld uitputten (=iemand op de zenuwen werken)
- het paard achter de wagen spannen (=iets nutteloos doen of verkeerd aanpakken)
- geen zorgen voor de dag van morgen (=maak je nu nog niet druk over mogelijke toekomstige problemen)
- alle gekheid op een stokje (=maar nu liever ernstig)
- nu komt de aap uit de mouw (=nu blijkt wat werkelijk de bedoeling was)
- daar ben ik mooi klaar mee (=nu heb ik een probleem)
- duren is een mooie stad (=nu is het goed, maar blijft dat zo?)
- nu heb je het schaap aan het schijten (=nu komen er problemen van)
- nu komt er licht in de duisternis (=nu komt er een oplossing)
- met de kop tegen de muur lopen (=nutteloos geweld gebruiken)
- uilen naar Athene dragen (=nutteloos werk verrichten)
- kaf dorsen (=nutteloos werk verrichten)
- kolen naar Newcastle dragen (=nutteloos werk verrichten)
- uit de koets vallen (=ontnuchterd worden)
- je slag slaan (=op het goede moment de kansen benutten, bijv. dingen kopen)
- het op de heupen hebben (=slecht gehumeurd, op geestdriftige wijze iets doen, zenuwachtig, verstoord zijn)
- goed bij de tijd zijn (=snugger)
- een spreekwoord is een waar woord. (=spreekwoorden bevatten vaak waarheden of nuttige lessen waar je van kunt leren)
- te pas en te onpas (=steeds opnieuw, of het nu zin heeft of niet)
- aan Bacchus offeren (=te veel alcoholhoudende drank nuttigen)
- de aap vlooien (=uitzichtloos en nutteloos werk doen)
- van heinde en verre (=van alle kanten, vanuit alle landen)
- van de wal in de sloot belanden (=vanuit een slechte situatie terechtkomen in een situatie die nóg slechter is)
- in hart en nieren (=vanuit volle overtuiging)
- aan een oud dak moet je veel herstellen (=verouderde zaken vergen nu eenmaal onderhoud)
- kort door de bocht (=voorbarig, nuanceringen negerend. Voorbeeld: `De bewering dat fractiediscipline de democratie om zeep helpt is misschien wat te kort door de bocht.`)
- de rollen omkeren (=wat de een normaal doet doet de ander nu en andersom)
- wat heb ik nou aan mijn fiets hangen? (=wat gebeurt er nu voor iets raars?)
- het op de zenuwen hebben (=zenuwachtig zijn)
50 dialectgezegden bevatten `nu`
- `je mot zeker weer iets van me hè / wat mojje nu weer van me? ) *ironisch bedoeld als iemand een beetje slijmt (vaak kinderen die dat doen richting een moeder) (=`je wilt zeker weer iets van mij ` (ironisch als iemand slijmt)) (Utrechts)
- `Wa nou gezong'n` zei de koster en de keir'k stont in brand. (=Wat kunnen we nu nog aanvangen?) (Moes)
- 'k heb d'r nou mien nucht van!! (=ik heb er nu genoeg van!!) (Westerkwartiers)
- 'k zen gekrét, naa hemme ze in maan roape geschete (=ik ben geïrriteerd, nu hebben ze het bij mij totaal verbruid) (Heist-op-den-Berg)
- 'n woepstert van 'n (=nu moet je even heel goed luisteren) (Gronings)
- 't 'n steekt zooë nauwe nie (=zo nauwkeurig hoeft het nu ook niet te zijn) (Waregems)
- 't bladje is omkeert (=de rollen zijn nu gedraaid) (Westerkwartiers)
- 't e van nu en ton en nwoit (=uitstelgedrag vertonen) (Wevelgems)
- 't es an 't friezn, reeënen, snieën... (=het is nu aan het vriezen, regenen, sneeuwen...) (Waregems)
- 't ès ene vêr te sjoerê (=er komt nu een tango) (Munsterbilzen - Minsters)
- 't es mae verdroten / verlieëd (=nu is het genoeg) (Wichels)
- 't es nau of tenuët (=nu of nooit) (Meers)
- 't es vrieë wiet tussen uir / ulder (=ze zijn nu erg goeie maatjes) (Wichels)
- 'T hangt ie vierkant men kloeëtn oëit (=nu is het genoeg) (Liedekerks)
- 't hek is van 'e dam (=nu is alle controle verdwenen) (Westerkwartiers)
- 't hoge woord moet d'r uut (=de waarheid moet nu worden verteld) (Westerkwartiers)
- 't huis der zuchten (word nu niet meer gebruikt) (=belastingkantoor) (Wetters)
- 't is gien opmoakersbende (=nu heb je wel genoeg) (Westerkwartiers)
- 't is na nie te moment (=het past nu niet) (Kaprijks)
- 't is nô aalf uren (=het is nu elf uur) (Sint-Niklaas)
- 't is nu of tenooi (=het is nu of nooit) (Brabants)
- 't kan noa giene köijd nemie (=het kan nu geen kwaad meer) (Heusdens)
- 't stikt zo na nie (=zo perfect moet het nu ook wel niet zijn) (Sint-Niklaas)
- 't zal nog gô verschoûnderen (=dat wordt nu nog erger; wat krijgen wij nu weer) (Sint-Niklaas)
- ‘k soet tuust kieërs zêën (=ik kan er nu even niet opkomen) (Kaprijks)
- ' k volle ier in ne strek / ' k ben stroatof (=ik ben nu doodop) (Waregems)
- a dô smoel nô mor (=zwijg nu maar) (Sint-Niklaas)
- aa, dinge dae zen K.nie kos vringe (=dinge, hoe heet die nu ook weer) (Munsterbilzen - Minsters)
- Aggij nou nie oew bakkus houwt, dan slao ik um subbiet meepussaant dicht (=als jij nu niet je mond houd sla ik hem zo direct dicht) (Tilburgs)
- aggut nou nie doe, doegut nooit nie mir (=als u het nu niet doet, krijgt u nooit meer een kans) (Bredaas)
- ak naa mar wies wèk wô..........., dan hak òk wè, war paa.......!!! (=als ik nu maar eens wist, wat ik wilde............dan had ik ook wat, of niet vader..........!!!) (Tilburgs)
- alle gekheid op 'n stokje (=nu even serieus) (Westerkwartiers)
- allow na (=wat je nu zegt) (Overijses)
- Als me zus klootjes had gehad, was ze nu me broer. (=Als) (Rotterdams)
- amaaj mën klak ! (=wat zeg je me nu) (Munsterbilzen - Minsters)
- Amai maan klak (=Wat zeg je me nu) (Onze-Lieve-Vrouw-Waver)
- an wie lig het (kaartspel) (=wie heeft er tot nu de hoogste kaart gelegd) (Waregems)
- aof ên tau (=nu en dan) (Bilzers)
- As je nu niet ophoudt , maak ik van je bril een racefietsch (=Hou op aub. (tegen iemand die vervelend doet en een bril draagt)) (Utrechts)
- Aske naa ne oëtskitj gevek a ne kartesj dagge steirekes ziet (=Als je nu niet stopt geef ik je een pak rammel) (Liedekerks)
- asset nau nog nie verstees moesset mér verzitte! (=versta je het nu nog niet!) (Munsterbilzen - Minsters)
- autlègge ! (=je kunt het goed uitleggen, doe nu ook eens wat) (Munsterbilzen - Minsters)
- autlègge konsët goed ! (=uitleggen..maar nu nog doen ook nog) (Munsterbilzen - Minsters)
- bau deed het paajn, (=wat heb je nu weer aangevangen) (Munsterbilzen - Minsters)
- Bau éster nau (én ze vel atter nie gestreep és) (=waar is hij nu toch) (Munsterbilzen - Minsters)
- bau nie gelaach wieëd, doog et nie (=nu en dan moet er wat leven in de brouwerij zijn) (Munsterbilzen - Minsters)
- bende ge naaw hillemoal gek geworre (=ben je nu helemaal gek geworden) (Brabants)
- Bende nou hillemoal betoeterd? (=Ben je nu helemaal gek geworden?) (Helenaveens)
- bende nou himmol betoetert (=ben je nu gek geworden) (Maas en waals)
- Bende nu helemaal besodemieterd? (=Ben je helemaal betoeterd?) (Baronies)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen