10 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `moeder`
- bij moeders pappot (=thuis)
- bij moeders pappot blijven (=thuis blijven - enkel spreken over iets waar men iets over weet)
- daar helpt geen lievemoederen/moedertje lief aan (=niets helpt, ook vriendelijke woorden niet)
- iets met de moedermelk binnenkrijgen (=iets leren in de eerste levensjaren)
- met de moedermelk ingezogen hebben (=van jongs af zo geleerd hebben)
- moederziel alleen (zijn) (=helemaal alleen (zijn))
- voorzichtigheid is de moeder der wijsheid (=doe het voorzichtig, dan komt er geen schade)
- voorzichtigheid is de moeder van de porseleinkast (=door voorzichtig te zijn, gaan tere zaken langer mee)
- wie naar zijn moeder en vader niet hoort moet het kalfsvel volgen (=wie niet naar zijn ouders luistert, moet soldaat worden)
- zo vader, zo zoon (of: Zo moeder, zo dochter) (=kinderen erven de eigenschappen van hun ouders)
2 betekenissen bevatten `moeder`
- mal moertje mal kindje (=als de moeder te veel toegeeft zal het kind niet deugen)
- olie op de golven gieten/gooien (=de gemoederen kalmeren)
50 dialectgezegden bevatten `moeder`
- (ons mam) 'smam is noit thûs, ze is alt de hort op. (=mijn moeder is nooit thuis, ze is altijd weg) (Reeks)
- 'k Kommn van d'n Oek en m'n moeder éet Lies. (=Ik woon in Hoek en mijn moeder heet Lies) (Oeks)
- 't ès èr mojer gesketen (='t is helemaal haar moeder) (Meers)
- 't ès grat èr mojer (='t is helemaal haar moeder) (Meers)
- ‘je moeder et taartjes’ (=als een kind in de weg loopt, ‘ga eens hier vandaan’) (Volendams)
- aa es van zaan twiede moeder geklied (=hij is niet zorgzaam gekleed) (Gents)
- alla hi ni je moeder en zei asse koekn bakt (=in de weg lopen) (Zeeuws)
- Allie moeder hengt nie an oew krois (=moeders kindje) (helmonds)
- As ge nou oe-en bèk nie houdt, dan sloa ik daluk al oe krulle uit oe hoar (=moeder wil jengelend kind stil krijgen) (Bosch)
- As me moeder me buk zou voele dan zou ze zegge: me kind ' êt kliertjes. (=uitspraak van iemand die uitgebreid en goed gegeten heeft en aan het uitbuiken is:) (Schevenings)
- as os ma zit dat zoe es, dan est zoe! (=als moeder zegt dat het zo is, dan is het zo!) (Heusdens)
- atter dërde zooter ze moeder ooch verkoope (=hij is alleen uit op winst) (Bilzers)
- d'n mam stink (=je moeder stinkt) (Mestreechs)
- daaj és nog e stük erger aster ma (=vergeleken met haar moeder valt ze tegen) (Bilzers)
- dat hat dae och va ginne vraeme (=iemand die hetzelfde doet als zijn vader of moeder) (Sjeeter plat)
- de koe méttet kaaf kope (=trouwen met een vrouw die al moeder is) (Munsterbilzen - Minsters)
- de komplemènte van ons moeder èn ze lòt vraoge òf dè ge èfkes wilt kôome (=mijn moeder laat u groeten en vraagt om even langs te komen) (Tilburgs)
- De mam had de boks ah (=moeder is de baas in huis) (Ubachsbergs)
- dich best e maegdje van dien mooder (=je lijkt op je moeder) (Weerts)
- die boksem het moeke ien 'n anner tjoekt (=die broek heeft moeder gemaakt) (Westerkwartiers)
- die eet'n moeke d'oorn van 'e kop (=die eten meer dan moeder lief is) (Westerkwartiers)
- ee se'koocht (=is ze moeder geworden) (Waregems)
- éed ô moeder ô nie leren bloazen tèn (=als iemand de soep even laat staan omdat ze te heet is....zegt men) (Sint-Niklaas)
- ën vroo teent mich toch zoe aad, ët kos ëm zën ma wol zien (=zijn vrouw lijkt me zo oud als zijn eigen moeder) (Munsterbilzen - Minsters)
- ermoej ès te moeder van alle geleirde (=door armoede wordt men vindingrijk) (Munsterbilzen - Minsters)
- erre keirkgank doen (=moeder die met haar kindje naar de kerk gaat als het een tiental dagen oud is) (Meers)
- Etsjer kehba yemesh (=Je moeder is een hoer) (Amsterdamse straattaal)
- gaan naar dien ouwe moer (=ga naar je oude moeder) (Harlingers)
- Gao bie je moeder de kachel uutpisse (=Ga ergens anders klieren!) (Barnevelds)
- Gao naor oe moe en pis de kachel uut (=Ga naar je moeder en pies de kachel uit) (Zwols)
- ge moest oewèège schaome, dègge oew èège moeder zôo vur de gèk haawt! (=je moet je schamen, , dat je je eigen moeder zo voor de gek houdt!) (Tilburgs)
- geeste nog ës de tet hoale (=ga je nog eens naar je moeder) (Munsterbilzen - Minsters)
- gescheet'n: 't Es eel moier gescheet'n (=Ze lijkt sprekend op haar moeder) (Lebbeeks)
- gha naor 'uis, manneke, oew moeder è viskes gebakken! (=ga naar huis, donder op!) (Hulsters (NL))
- gô mor nor uis ô moeder é viskes gebakken (=maak dat je weg komt) (Sint-Niklaas)
- gô mor nor uis, ô moeder é viskus gebakken (=stap het maar af) (Sint-Niklaas)
- Go nor uis, manneken, ou moedre ee siepers gebakken op de koolschuppe (=Ga naar huis jongen uw moeder heeft pannekoeken gebakken op de kolenschop) (Zottegems)
- goa noar uis, a moeder ee viskes gebakkn (=maak dat je wegkomt) (Kaprijks)
- goot kind det op z'n mooder liekt (=zo moeder zo dochter) (Venloos)
- got schept de dag in moeder de soebe (=voor iemand simpel van geest) (Kaprijks)
- haa naa je moeder en pis de (=bock op) (Zeeuws)
- Had ik dich maar in de heg gezeik (=moeder tegen vervelend kind) (Venloos)
- heit en mem (=vader en moeder) (Fries)
- Hem z'n moeder (=Zijn moeder) (Dordts)
- hem z'n vader / Met hem vader etc. (=zijn vader / moeder etc met zijn vader / moeder etc) (Utrechts)
- hi ni je moeder en zei asse koekn bakt (=ga weg) (Zeeuws)
- hij zoo ziijn eigen moeder verkuupen (=iemand die alles doet voor het geld) (Wetters)
- Hoag weef (=Ongehuwde moeder) (Turnhouts)
- ie zou zn eihen moeder verkopen (=deugniet) (Zeeuws)
- ik gön men blokke no ons Merie droge (=Ik ga mijn klompen naar ons Marie (de vrouw) dragen. Ik ga naar huis, naar moeder de vrouw.) (Holsbeeks)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
