14 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `meest`
- beter kleine meester dan grote knecht (=liever een bescheiden zelfstandige dan een grote knecht bij een baas)
- de meeste aardappelen al gegeten hebben (=veel meegemaakt hebben, al lang leven)
- die de minste tanden hebben, kauwen het meest (=de domste mensen voeren gewoonlijk het hoogste woord)
- ervaring is de beste leermeester (=van datgene dat je zelf hebt meegemaakt leer je het meeste)
- het is galgen of burgemeesteren. (=het is goed of fout, er is geen tussenweg)
- het kwaad loont zijn meester (=wie kwaad doet, kwaad ontmoet)
- het oog van de meester maakt het paard vet (=het werk gebeurt beter als de baas toezicht houdt)
- het slechtste wiel van de wagen kraakt meest. (=de minst competente persoon is vaak ook de luidste)
- je meester gevonden hebben (=iemand gevonden hebben die beter is, het beter doet)
- met passen en met meten wordt de meeste tijd versleten (=voorbereidingen zijn dikwijls het meest tijdrovend onderdeel van een taak)
- ondervinding is de beste leermeester (=door iets zelf mee te maken of te oefenen leert men het snelst)
- schraalhans is hier keukenmeester (=weinig te eten hebben)
- wie het dichtst bij het vuur zit, warmt zich het meest (=als je ergens nauw bij betrokken bent, geniet je het meeste voordeel ervan)
- zachte heelmeesters maken stinkende wonden (=sommige problemen kunnen niet met zachtheid opgelost worden)
41 betekenissen bevatten `meest`
- als `t schip zinkt dan zinkt ook de lading (=als een zaak bankroet gaat, dan is men meestal ook alles kwijt)
- wie het dichtst bij het vuur zit, warmt zich het meest (=als je ergens nauw bij betrokken bent, geniet je het meeste voordeel ervan)
- gissen doet missen (=als je niet zeker bent van je zaak maar gokt, gaat het meestal fout)
- wat het huis verliest, brengt het weer terug (=als men iets in huis zoek maakt, komt het meestal vanzelf weer tevoorschijn)
- die haring braadt niet (=dat (meestal geniepige) plannetje schijnt niet te lukken)
- dat maakt van Jezus nog een ketter (=dat is zelfs bij de meest integer mens een schanddaad)
- de krenten uit de pap halen (=de meest aantrekkelijke gedeelten voor zichzelf bestemmen, bijvoorbeeld de meest interessante taken uit een omvangrijk werk)
- eerste viool willen spelen (=de meest prominente taak willen vervullen, bijvoorbeeld als leider of woordvoerder van de groep)
- fris gewaagd is half gewonnen (=de moedigste heeft de meeste kansen om iets te winnen)
- wiens brood men eet, diens woord men spreekt (=diegene bij wie we ons geld verdienen geven we meestal gelijk)
- uit wiens hand men eet wiens woord men spreekt (=diegene bij wie we ons geld verdienen geven we meestal gelijk)
- een kring om de zon brengt water in de ton. (=een halo rond de zon voorspelt meestal regen)
- de soep wordt nooit zo heet gegeten, als zij wordt opgediend (=er worden meestal minder zware maatregelen toegepast dan was aangekondigd)
- er de angel uittrekken (=ervoor zorgen dat iets minder gevaarlijk wordt door het meest gevaarlijke deel onschadelijk te maken; iets minder pijnlijk maken)
- door de bank genomen (=gemiddeld; meestal; gewoonlijk)
- mooi weer spelen (=genieten (meestal van andermans goed) / mooier voordoen dan het is)
- wie werkt als een paard zal haver eten. (=hard werken is voor de meeste mensen geen garantie op een goed inkomen)
- als je alles van tevoren weet, ga je liggen voor je valt (=het heeft geen zin zich na afloop te beklagen over gebrek aan voorkennis. (meestal in antwoord op klachten als `Als ik dat van tevoren geweten had.`))
- als je alles van tevoren wist, dan kwam je met een dubbeltje de wereld rond (=het heeft geen zin zich na afloop te beklagen over gebrek aan voorkennis. (meestal in antwoord op klachten als `Als ik dat van tevoren geweten had.`))
- het vet is van de ketel. (=het meeste voordeel is al verdwenen.)
- de duivel schijt altijd op de grootste hoop (=het ongeluk treft meestal degenen die al in moeilijkheden verkeren.)
- een brutaal mens heeft de halve wereld (=iemand die wat durft te zeggen krijgt het meestal wel voor elkaar)
- iemand of iets de baas zijn (=iemand of iets kunnen overmeesteren)
- tel uit je winst (=kijken en doen waar je het meeste voordeel bij hebt, `zie je wel!`)
- je verdiende loon krijgen (=krijgen wat hem toekomt (meestal iets slecht))
- je in de kaart laten kijken (=meestal onopzettelijk een ander inzicht geven in je bedoelingen)
- hongerige luizen bijten scherp (=met de arme mensen heeft men de meeste last)
- magere luizen bijten scherp (=met de armsten heb je de meeste last)
- het puntje van een scherpe pen is `t felste wapen dat ik ken (=met een kritisch woord kan het meest worden bereikt)
- na wat gepimpel, is de geest wat simpel (=na wat te hebben gedronken ben je meestal niet meer helder van geest)
- lekker is maar één vinger lang (=oppervlakkige genoegens geven ook maar een betrekkelijke voldoening. / leuke dingen duren meestal maar erg kort)
- geen beter gemak dan eigen dak. (=thuis voel je je het meest op je gemak)
- ervaring is de beste leermeester (=van datgene dat je zelf hebt meegemaakt leer je het meeste)
- de oudste moet de wijste zijn (=van het oudste kind wordt het meeste verwacht)
- ex cathedra (=volgens uitspraak van het hoogste gezag (meestal de paus))
- met passen en met meten wordt de meeste tijd versleten (=voorbereidingen zijn dikwijls het meest tijdrovend onderdeel van een taak)
- weinig armslag hebben (=weinig ruimte hebben om uit te breiden of weinig mogelijkheden hebben, meestal in geld uitgedrukt)
- gegeven brokken zijn gauw gegeten. (=weldadigheid gaat meestal niet ver.)
- je ogen in je zak hebben (=zelfs het meest opzichtige niet zien)
- een kater hebben (=zich beroerd en vervelend voelen (meestal na te veel alcohol))
- het water loopt altijd naar de zee (=zij die al het meest hebben, krijgen ook het meeste)
11 dialectgezegden bevatten `meest`
- daor zitte we niejom te sprienge (=dat hebben we niet het meest nodig) (Oudenbosch)
- de dûvel drit altied op de grootste hoop (=De rijken worden het meest bevoordeeld) (Epers)
- de meeste strontvliege vèndste trèg op de maogërste beiste (=de armste mensen worden het meest uitgebuit) (Munsterbilzen - Minsters)
- de vaulste vérke willen et sjünste strauw (=het zijn niet altijd de besten die het meest verdienen) (Munsterbilzen - Minsters)
- De weirld is ne grwote zwienebak, en die meest sloebert ee meest! Verwant met: de stoetste wezels zuupen de grootste eiers. (=Egoisme volkswijsheid) (West-Vlaams)
- Der duvel sjiet ömmer óp ter groeëtste hoop (=De rijken krijgen altijd het meest) (Eys)
- hae ès nog te loemp vër liëg zêk raech te zètte (=de meest eenvoudige zaken kan hij nog niet aan) (Munsterbilzen - Minsters)
- ijis ut beste peert van stal (=hij doet het meest zijn best) (Oudenbosch)
- tis Alsof de duvel dermee speult (=Als er al iets slecht verloopt, of niet op rolletjes op een moment dat iets juist zou moeten lukken: tegenslag op het slechtste , meest kritieke moment.) (Utrechts)
- van fèène rèège èn fèèn mêense wòr de ut miste nat. (=door fijne regen en fijne mensen word je het meest bedonderd) (Tilburgs)
- Wie deelt het t veulst (=Wie deelt heeft het meest) (Nieuw lekkerlands)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
