5 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `macht`
- de pen is machtiger dan het zwaard (=woorden kunnen meer teweeg brengen dan wapens)
- eendracht maakt macht (=wanneer mensen samenwerken kan men veel bereiken)
- grote pracht, weinig macht. (=je voordoen als een rijk man terwijl je arm bent)
- kennis is macht (=veel weten kan veel invloed betekenen)
- met man en macht iets doen (=iedereen werkt hard mee)
29 betekenissen bevatten `macht`
- op het kussen helpen (=aan de macht helpen)
- op het kussen zitten (=aan de macht zijn)
- waar meerderman komt moet minderman wijken (=als een machtig persoon iets zegt, moet de minder machtige zwijgen)
- de pastoor gaat voor en de dominee loopt met hem mee (=altijd eerst de machtige mensen, dan de mindere mens)
- heeft de duivel het paard gegeten, dan neemt hij de toom ook nog. (=ben je eenmaal in de macht van slechte mensen, dan wordt het alleen maar erger)
- ketters wonen het dichtst bij de paus (=de beste vrienden van een machtig man zijn vaak zijn grootste vijanden)
- herenzonden boerenleed. (=de gewone mensen boeten voor de fouten van de mensen met macht)
- van de troon stoten (=de macht ontnemen)
- van zijn voetstuk stoten (=de macht ontnemen - ontmaskeren)
- de groten rijden te paard en de kleinen hangen tussen hemel en aarde. (=de machtige lui leven op kosten van de gewone man)
- de grote vissen eten de kleine (=de ondergeschikten moeten doen wat de baas zegt / het slachtoffer worden van overmacht.)
- het recht in eigen hand nemen (=eigenmachtig optreden)
- kunnen maken en breken (=er veel macht over hebben)
- iemand onder de duim houden (=iemand in je macht hebben, iemand de baas zijn)
- iemand aan zijn angel krijgen (=iemand in zijn macht krijgen)
- iemand in de tang nemen (=iemand zo vasthouden dat hij of zij niet kan ontsnappen. / Iemand in zijn macht hebben)
- maart roert zijn staart (=in maart kan het nog stormachtig weer zijn)
- aan een touwtje hebben (=in zijn macht hebben)
- aan de heidenen overgeleverd (=in zware moeilijkheden - in de macht van mensen zonder scrupules)
- je gram niet kunnen halen (=machteloos woedend zijn)
- stevig in het zadel zitten (=machtig zijn, een belangrijke positie hebben)
- van zijn voetstuk vallen (=ontmaskerd worden - de macht ontnomen worden)
- geen zo kleine sant of hij wil zijn kaars hebben (=ook de mindere machten moet men gunstig stemmen)
- iemand aan het touw hebben (=over iemand de macht hebben)
- de slagpen uittrekken (=van zijn macht beroven)
- veel honden zijn der hazen dood (=voor de overmacht moet men wel bezwijken)
- wie niet sterk is moet slim zijn (=wie geen macht of invloed heeft moet zijn slimheid gebruiken om je doel te behalen)
- de koe van de pastoor eet iedere dag mals gras (=wie trouw is aan machtige mensen, heeft een heerlijk leven)
- onder het juk moeten doorgaan (=zich aan andermans macht moeten onderwerpen)
15 dialectgezegden bevatten `macht`
- dat is d' r zo iensleet' n (=dat is de macht der gewoonte) (Westerkwartiers)
- De macht van ' t folk doet den osse kibbm (= bevallen) (=Samen zijn we sterk) (Evergems)
- De macht van ' t volk doe nen osse kipn (kippen) . (=Samenwerken loont) (Evergems)
- God macht weten (=Er is niemand die het ooit gaat weten) (West-Vlaams)
- hoe haarder as 't reeg'nt, hoe gauwer is 't over (=al te strenge heren blijven niet lang aan de macht) (Westerkwartiers)
- je kent ende van zne macht nie (=het heeft veel macht) (Kortemarks)
- jee macht lik e peîrd (=hij is zeer sterk) (Kortemarks)
- macht ein gullèk ne puit (=weinig kracht hebben (krachteloos) ) (Sint-Niklaas)
- malgree, malgree boogree (=uit alle macht (~iets willen)) (Wichels)
- mè duvel en geweld (=onmiddellijk en uit alle macht iets gaan doen) (Heezers)
- Stal (h) ille, grooët van wille, grooët van pracht mo' kleeëne va' macht: in Klemskerke en Vlissegem gebruikte ironische karakterisering van de inwoners van het aanpalende dorp Stalhille. De Stalhillenaars stonden bekend als hovaardig en hooghartig (=Stalhille, groot van wille, groot van pracht maar klein van macht) (Klemskerks)
- teeng`n de kast pissen. (=verzet tegen de rechtelijke macht) (Twents)
- Trek e niet zo eb ie niet (=Uit alle macht trekken) (Giethoorns)
- Trek ie niet ,zo eb ie niet (=Uit alle macht trekken) (Giethoorns)
- Trek ie niet zo eb ie niet (=Uit alle macht trekken) (Giethoorns)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
