790 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `or`
- iemand de oren van het hoofd eten (=bij iemand erg veel eten)
- iemand de oren van het hoofd eten. (=zeer veel eten.)
- iemand de oren wassen (=iemand zeggen wat die fout gedaan heeft)
- iemand de woorden uit de mond halen (=voor een ander spreken)
- iemand die behoorlijk kan uitpakken (=iemand die ongeremd zijn toorn kan uiten)
- iemand door de mosterd halen (=op duidelijke wijze kenbaar maken wat iemand fout gedaan heeft)
- iemand een hart onder de gordel/riem steken (=iemand moed inspreken)
- iemand een oor aannaaien (=iemand oplichten)
- iemand een rad voor de ogen draaien (=iemand iets wijsmaken / iemand op gemene wijze bedriegen)
- iemand een worst voorhouden (=iemand een voordeeltje in het vooruitzicht stellen, teneinde hem te bewegen ergens mee akkoord te gaan)
- iemand ergens voor warm maken (=iemands interesse voor iets opwekken)
- iemand gehoor geven (=naar iemand luisteren, gevolg geven aan zijn vraag)
- iemand het gras voor de voeten wegmaaien (=iemand alle kansen ontnemen)
- iemand het vel over de oren halen (=iemand te veel laten betalen)
- iemand het voordeel van de twijfel gunnen (=een onzekere factor voor hem zo gunstig mogelijk laten meetellen)
- iemand iets door de neus boren (=ervoor zorgen dat iemand iets niet krijgt)
- iemand iets in het oor bijten (=iemand iets op bitsige wijze influisteren)
- iemand iets in het oor fluisteren (=iemand iets zachtjes zeggen, heimelijk laten weten)
- iemand iets voor de voeten gooien (=iemand met iets confronteren)
- iemand iets voor de voeten werpen (=iemand beschuldigen van iets)
- iemand in zijn eigen vet gaar laten smoren (=iemand die iets misdaan heeft aan zijn lot overlaten)
- iemand knollen voor citroenen verkopen (=iemand wat wijsmaken, met praatjes foppen)
- iemand koeien met gouden horens beloven (=iets moois beloven maar niet nakomen)
- iemand kort houden (=iemand niet veel bewegingsvrijheid geven (fig.))
- iemand mores leren (=wraak op iemand nemen en/of flink zeggen hoe het er voor staat)
- iemand op zijn voorman zetten (=iemand nadrukkelijk op zijn plicht wijzen)
- iemand spreken door het oor van een turfmand (=iemand heimelijk spreken, zodat niemand anders het hoort)
- iemand te woord staan (=naar iemand luisteren en uitleg geven)
- iemand tekort doen (=iemand te weinig geven of begrijpen)
- iemand uit de loog borstelen (=hem nieuwe kleren geven)
- iemand uitmaken voor rotte vis (=iemand uitschelden voor alles wat mooi en lelijk is)
- iemand van haver tot gort kennen (=iemands persoonlijkheid helemaal kennen)
- iemand voor het hoofd stoten (=iemand beledigen of kwetsen)
- iemand voor het lapje houden (=iemand iets wijs maken of voor de gek houden)
- iemand voor het naadgaren zetten (=iemand voor de schulden laten opdraaien)
- iemand voor paal zetten (=iemand belachelijk maken of vernederen.)
- iemand voor vol aanzien (=iemand serieus nemen en respecteren.)
- iemands geluid niet horen (=niet naar iemand willen luisteren)
- iemands naam door de slijk halen (=lelijke dingen over iemand vertellen)
- iesus hominum salvator (=jezus de redder der mensheid)
- iets door de vingers zien (=iets oogluikend toestaan)
- iets door een gekleurde bril zien (=op een bevooroordeelde manier naar de zaak kijken)
- iets door het oog van de schaar halen (=materiaal van op het werk voor jezelf houden / Jezelf oneerlijk zaken toe-eigenen)
- iets in de schoot geworpen krijgen (=iets verkrijgen zonder al te veel moeite er voor te doen)
- iets in de wieg smoren (=iets van bij het begin vernietigen)
- iets in het oor knopen (=iets goed onthouden)
- iets mannetje voor mannetje doen (=iets strikt volgens plan uitvoeren)
- iets met een korreltje zout nemen (=iets niet helemaal voor waarheid aannemen)
- iets niet koud laten worden (=ergens onmiddellijk op ingaan)
- iets niet tegen/aan dovemans oren zeggen (=iets wordt erg goed onthouden)
1299 betekenissen bevatten `or`
- de muren hebben oren (=er kan ongewenst worden meegeluisterd door anderen)
- je anker kappen/lichten (=er met spoed vandoor gaan)
- tussen wal en schip vallen (=er niet bij passen of genegeerd worden.)
- er niet over uit kunnen (=er niet over kunnen zwijgen, er zwaar door getroffen zijn)
- er koksgast van blijven (=er niets van krijgen , er geen vooruitgang mee maken)
- met de sok op de kop gezet (=er onbewust door toedoen van anderen voor joker bijlopen)
- er de handen voor op elkaar krijgen (=er steun (applaus) voor krijgen)
- `m piepen (=er stilletjes vandoor gaan)
- de benen nemen (=er vandoor gaan)
- het hazenpad (ver)kiezen (=er vandoor gaan of vluchten)
- er een melkkoetje aan hebben (=er veel voordeel uit kunnen halen)
- de dood of de gladiolen (=er vol voor gaan, zonder compromissen.)
- feestelijk danken (=er voor danken maar het zeker niet aannemen)
- er zijn hoed voor afnemen (=er voor in bewondering staan)
- er voor spek en bonen bij zitten (=er voor niets bijzitten)
- er voor piet snot bij zitten (=er voor niets bijzitten)
- er een punt achter zetten (=er voorgoed mee stoppen)
- er een balletje over opgooien (=er voorzichtig over beginnen te praten om erachter te komen wat anderen ervan vinden)
- de soep wordt nooit zo heet gegeten, als zij wordt opgediend (=er worden meestal minder zware maatregelen toegepast dan was aangekondigd)
- het zit in de pijplijn (=er wordt aan gewerkt)
- er zouden geen achterklappers zijn waren er geen aanhoorders (=er wordt alleen geroddeld als er ook naar geluisterd wordt)
- het is broekzak-vestzak. (=er wordt betaald, maar het geld blijft bij dezelfde kliek)
- daarmee is de kous af. (=er wordt geen aandacht meer aan gegeven)
- geen rook zonder vuur (=er wordt niet over gepraat of er is wel iets van waar)
- er voor geknipt zijn (=er zeer geschikt voor zijn)
- er voor in de wieg gelegd zijn (=er zeer geschikt voor zijn)
- voor elk wat wils (=er zit voor iedereen wel wat bij)
- een brave Hendrik zijn (=erg braaf zijn of zich zo voordoen)
- luisteren als een vink (=erg gehoorzaam zijn)
- met open armen ontvangen (=erg hartelijk ontvangen worden)
- van streek raken (=erg in de war door iets geraken)
- een blauwe maandag (=erg kort)
- iets wikken en wegen (=erg lang over iets nadenken en alle voors- en tegens afwegen)
- een gezicht als een oorwurm trekken (=erg ontevreden kijken (omdat er bijv. iets gedaan moet worden))
- bang zijn zich aan koud water te branden (=erg voorzichtig zijn)
- met knikkende knieën (=erg zenuwachtig zijn voor iets)
- goed en bloed voor iets offeren (=ergens alles voor over hebben (goed=bezittingen, bloed=het leven))
- ergens als kind in huis zijn (=ergens bekend of goed behandeld worden)
- naar iets talen (=ergens belangstelling voor hebben)
- zeeën van tijd hebben (=ergens erg veel tijd voor hebben)
- iets in de vingers hebben (=ergens ervaring en deskundigheid over hebben opgebouwd, waardoor men met grote kwaliteit en zonder fouten te maken, zich hiermee bezig kan houden)
- genade vinden (=ergens geen straf voor krijgen of iets niet toegerekend worden)
- met de muts naar iets gooien (=ergens geen zorg aan besteden / er een slag naar slaan, ernaar raden)
- in de termen vallen (=ergens in aanmerking voor komen)
- aan de haal gaan (=ergens mee vandoor gaan)
- door de knieën gaan (=ergens met tegenzin mee akkoord gaan)
- er is geen zalf aan te strijken (=ergens niets aan kunnen doen of geen enkel zinvol advies mogelijk voor iemand)
- dat raakt mijn koude kleren niet (=ergens niets mee te maken hebben en zich niet voor interesseren)
- de klok hebben horen luiden maar niet weten waar de klepel hangt (=ergens over gehoord hebben, zonder er echt iets van af te weten)
- iemand op zijn zeer trappen (=ergens over praten wat door iemand als erg onplezierig ervaren wordt)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
