7 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `neer`
- bij de pakken neerzitten (=geen oplossing meer zoeken, niet meer verder doen)
- de boel erbij neergooien (=ermee stoppen)
- het bijltje erbij neerleggen (=ermee stoppen)
- het loodje (erbij neer)leggen (=overlijden)
- men poot de aardappelen wanneer men wil, ze komen toch niet in april (=boerenregel. Aardappelen komen pas in mei uit)
- wanneer de boeren niet meer klagen, nadert het einde der dagen (=boeren klagen altijd)
- wanneer twee honden vechten om een been, loopt de derde ermee heen (=als twee strijdende personen of partijen zich richten op elkaar, kan een ander daarvan profiteren door zich datgene toe te eigenen waar om gestreden wordt)
33 betekenissen bevatten `neer`
- aan de strijkstok blijven hangen (=geld dat aan een goed doel wordt besteed verdwijnt voor een groot deel bij mensen die oneerlijke onkosten maken)
- het beste paard van stal wordt overgeslagen (=grappige uitspraak wanneer iemand overgeslagen wordt)
- het is lood om oud ijzer (=het komt op hetzelfde neer)
- iemand vol lood pompen (=iemand genadeloos neerschieten)
- iemand ongesuikerd zeggen waar het op staat (=iemand ongegeneerd de waarheid zeggen)
- iemand van de sokken slaan (=iemand vellen, neerslaan)
- iets achter de hand hebben (=iets ter beschikking hebben voor wanneer het nodig mocht zijn (bv nood))
- het daglicht niet kunnen verdragen/zien (=iets wordt stiekem of oneerlijk gedaan)
- iets door het oog van de schaar halen (=materiaal van op het werk voor jezelf houden / Jezelf oneerlijk zaken toe-eigenen)
- kromme gangen gaan (=omwegen maken, oneerlijk zijn)
- te kwader trouw (=onbetrouwbaar, oneerlijk handelend)
- laag bij de grond (=oneerlijk, unfair)
- iets in de wacht slepen (=op oneerlijke manier verkrijgen, iets in bezit krijgen voor weinig geld)
- onder één hoedje spelen (=samen iets oneerlijks doen)
- in zak en as zitten (=terneergeslagen zijn (oorspronkelijk: Joodse rouw))
- je kunt niet met twee voeten in één sok (=twee onverenigbare zaken kunnen niet worden gecombineerd)
- met het mes tussen de tanden (=wanneer alles op het spel staat)
- bij nacht en ontij (werken/zijn) (=wanneer anderen slapen)
- als de dagen lengen begint de winter te strengen. (=wanneer de dagen korter worden komt de winter eraan)
- strenge heren regeren niet lang (=wanneer een baas niet een beetje soepel is wordt het voor hem erg moeilijk)
- vrienden in nood, honderd in een lood (=wanneer er zich problemen voordoen, laten vrienden je vaak in de steek)
- als het melk regent, staan mijn schotels omgekeerd (=wanneer ergens iets voordeligs te verkrijgen valt, loop ik het steevast mis)
- kan uit Nazareth iets goeds komen? (=wanneer iemand een bepaalde opvoeding heeft gehad kan daar niks goeds van verwacht worden)
- de ene dienst is de andere waard (=wanneer iemand helpt, doet men graag iets terug)
- uit het zicht, uit het hart (=wanneer iets niet meer zichtbaar is, wordt het vaak vergeten.)
- als katten muizen, mauwen ze niet (=wanneer je aan het eten bent, praat je niet zoveel)
- een open boek zijn (=wanneer je karakter eenvoudig te doorzien is)
- rust roest (=wanneer je niets doet gaat je vermogen achteruit)
- honger is de beste kok/saus (=wanneer men honger heeft, smaakt alles goed)
- in nood leert men zijn vrienden kennen (=wanneer men in de problemen zit wordt duidelijk welke vrienden daadwerkelijk iets voor je willen betekenen)
- eendracht maakt macht (=wanneer mensen samenwerken kan men veel bereiken)
- als de ene blinde de ander leidt vallen ze beiden in de gracht (=wanneer onbekwamen andere onbekwamen adviseren gaat het fout)
- goed begonnen is half gewonnen (=wat niet aangevangen wordt komt ook nooit af. / Wanneer het begin van iets goed is, is de kans groter dat het goed eindigt)
33 dialectgezegden bevatten `neer`
- 't is aalmoal een pot nat (='t komt allemaal op hetzelfde neer) (Westerkwartiers)
- ' t is van ' t zulfde loak' n ' n pak (=het komt op hetzelfde neer) (Westerkwartiers)
- as dit neet good is lègks se d’r de kop mer bie neer (=als je dit niet lust dan heb je pech) (Heitsers)
- Azuë roeën z'in Bru:ssel d'aeren in de körf (=Je legt dat onvoorzichtig neer) (Wichels)
- da kom opt zelfde straotje nuit (=dat komt op hetzelfde neer) (Oudenbosch)
- Dae hat d'r leapel neer gelaat (=Iemand die gestorven is) (Mechels (NL))
- das saus naor ut kommeke (=dat komt op hetzelfde neer) (Oudenbosch)
- dê hi veul kreum gekôst um dien bôm um te doewe (=dat heeft veel inspanning gekost om die boom neer te halen) (Boakels)
- de stiêp ônger de kér zette (=het bijltje er bij neer gooien) (Weerts)
- de waereldj is wie ein hoonderkoeëj: die van baove zitte besjiete altied die óngeraan zitte (=mensen aan de top van de hiërarchie kijken neer op degenen onder hen) (Heitsers)
- die is warm te hard neer gezet (=klein persoon) (Rotterdams)
- doar komt 't zowat op del (=daar komt het ongeveer op neer) (Westerkwartiers)
- e volt doa kul over kloètn (=hij valt heel ongelukkig neer) (Poperings)
- hae goenk daoël waaj ën hoot (=hij ging languit neer) (Munsterbilzen - Minsters)
- hae hèt gene naogel mei vër oën zen K te krabbe (=de timmerman legt er het bijltje bij neer) (Munsterbilzen - Minsters)
- hai legt 'r zenneh kop bèh neer (=hij geeft op) (Arendonks)
- het gijt met hoogt'n en leegt'n (=het gaat wat op en neer) (Westerkwartiers)
- Hij ies up en truug noar du'n bakker vur ne zak brooikes (=Hij is even op en neer naar de bakker voor een zak broodjes) (Kaatsheuvels)
- ieëne pot nat (=het komt allemaal op hetzelfde neer) (Meers)
- Ik maaj oe daele (=Ik sla je neer) (Enschedees)
- je viel boîmslag omme (=hij viel plots neer) (Lichtervelds)
- je viel boîmslag omme (=hij viel plots neer) (Kortemarks)
- je viel bollebots omme (=hij viel op slag neer) (Lichtervelds)
- klitse, klatse, kla.nder, van den eenen bil óp d'n a.ndere (=op en neer) (Genneps)
- leg dij doar moar bij del (=leg je daar maar bij neer) (Westerkwartiers)
- loat oe maar neer vallen (=ga lekker zitten) (Vechtdals)
- op 'n del (=op en neer) (Westerkwartiers)
- Op en dale gaon (=Op en neer gaan) (Hoogeveens)
- smiet ' t doar moar del (=gooi het daar maar neer) (Westerkwartiers)
- Stop met zeike en gaat leven.
As je altijd bij de pakkuh neer gaot zitte is het levuh niet meer leuk (=Als je altijd moppert, zie je de zon niet meer) (Utrechts)
- t is allemaol zoeë lank as ’t breid is (=het komt op hetzelfde neer) (Heitsers)
- tès ammel éne pot naot (=het komt allemaal op hetzelfde neer) (Munsterbilzen - Minsters)
- zèt oech (niër)
pak en plank
goej dich daol (=zet u neer) (Bilzers)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
