841 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `me`
- erbij staan voor Jan met de korte achternaam (=geen zinvolle activiteit hebben)
- ergens met lood in de schoenen naar toe gaan (=er verschrikkelijk tegen opzien)
- eruit komen (=een oplossing vinden)
- eruit zien of men een paal ingeslikt heeft (=er erg stijf, harkerig uitzien)
- ervaring is de beste leermeester (=van datgene dat je zelf hebt meegemaakt leer je het meeste)
- gaan doet komen (=als je ergens moeite voor doet komen dingen ook jouw kant op)
- gas terugnemen (=het iets rustiger aan gaan doen)
- geen blad voor de mond nemen (=precies zeggen hoe er over iets gedacht wordt)
- geen complimenten maken met (=niet ontzien, beslist optreden)
- geen haring zo mager of men braadt er vet uit. (=zelfs uit iets kleins of ogenschijnlijk onbelangrijks valt wel iets waardevols te halen.)
- geen kip meer kunnen zeggen (=zoveel hebben gegeten dat je niets meer kan eten. Volkomen verzadigd)
- geen mens is zijn eigen maker. (=beoordeel iemand niet om hun uiterlijk.)
- geen mens zo gek of hij heeft een goeie trek. (=zelfs vreemde mensen hebben goede eigenschappen)
- geen olie meer in de lamp hebben (=platzak zijn - levensmoe (of ernstig ziek))
- geen pap meer kunnen zeggen (=verzadigd zijn)
- geen teken van leven meer geven (=niets meer van zich laten horen)
- geen tien paarden brengen me daar naar toe. (=in geen geval ga ik daar naar toe)
- gekken en dwazen schrijven hun namen op deuren en glazen (=dwazen doen gekke dingen)
- geluk is de kunst een boeket te maken van de bloemen waar je bij kunt (=gelukkig leven met de gegeven mogelijkheden/beperkingen)
- gepaard gaan met (=samengaan met)
- goed uit de verf komen (=beter tot uiting komen of succesvoller zijn dan verwacht.)
- goed van aannemen (=verstandig)
- grijze haren zijn kerkhofsbloemen (=als je grijze haren krijgt, ben je niet zo ver van het kerkhof)
- had je me gisteren gehuurd dan was ik vandaag je knecht geweest (=je moet zo niet commanderen - dat doe ik gewoon niet!)
- hand over hand toenemen (=iets wordt steeds erger)
- handen tekort komen (=te weinig hulp hebben , overstelpt worden)
- hemel en aarde bewegen (=ergens alles aan doen om het gedaan te krijgen (bv van iemand))
- het beestje bij zijn naam noemen (=duidelijk en precies zeggen hoe je over iets of iemand denkt; precies zeggen hoe iets zit)
- het daar is hommeles (=het is daar niet in orde)
- het ei met de kip krijgen (=een vrouw getrouwd met een kind trouwen)
- het ene gat met het andere stoppen (=het slecht beheren van geld door met de ene schuld de andere af te lossen)
- het ervan nemen (=ervan genieten - niet werken)
- het eten is niet te pruimen. (=het smaakt niet)
- het eten niet meer op kunnen. (=spoedig moeten sterven.)
- het gemeste kalf slachten (=een groot feest opzetten / het beste en lekkerste eten op tafel zetten)
- het heft in eigen hand(en) nemen (=de leiding nemen)
- het hoofd loopt me om (=niet meer weten wat te doen (bv bij drukte))
- het ijzer smeden als het heet is (=je moet op het juiste moment de kansen grijpen en dingen doen)
- het in de ramen hebben (=het in de gaten hebben)
- het interesseert me geen drol (=het interesseert me niets)
- het is als met de koeien van de Farao. (=er is geen goed aan te doen (De koeien van de Farao bleven mager))
- het is boter aan de galg gesmeerd (=het is zinloos, het kan niet helpen)
- het is een wijze man, die maat ramen kan. (=wijsheid komt van het vermogen om situaties te begrijpen en hoe daar op te reageren)
- het is galgen of burgemeesteren. (=het is goed of fout, er is geen tussenweg)
- het is gedaan met kaatje (=het is afgelopen)
- het is geen aangenomen werk (=het hoeft niet noodzakelijk zo snel te gaan)
- het is goed riemen snijden uit andermans leer (=met andermans eigendom kan men gemakkelijk kwistig omgaan)
- het is goed sollen met een dood paard. (=iemand die geen verzet biedt, is een makkelijk slachtoffer)
- het is knudde met de pet op (=het is triestig / het lijkt nergens op)
- het is knudde met een rietje (=het is triestig / het lijkt nergens op)
1377 betekenissen bevatten `me`
- in de papieren lopen (=duur uitkomen, veel geld kosten)
- de gekken krijgen de kaart (=dwaze en onverstandige mensen krijgen hun gelijk of ze dat hebben of niet)
- meisjes die bloemen dragen, mag je kussen zonder te vragen (=een aanmoediging om meisjes met bloemen te kussen)
- de kat uit de boom kijken (=een afwachtende houding aannemen)
- zand schuurt de maag (=een beetje zand eten is niet erg (meer algemeen: stel je niet aan!))
- een (modder)figuur slaan (=een belachelijke of domme indruk maken)
- een eed met boter bezegeld. (=een belofte zonder echte intentie om de belofte na te komen)
- de schepen achter zich verbranden (=een beslissing nemen en niet meer terug kunnen)
- voor paal/schut staan (=een blunder begaan voor de ogen van anderen (en schamen))
- een slaapmutsje nemen (=een borreltje nemen voor het slapen gaan)
- een doos van Pandora zijn (=een bron van problemen, ellende, ziekte en misère zijn)
- een veer op de hoed steken (=een compliment geven/krijgen)
- een veer op zijn muts steken (=een compliment geven/krijgen)
- een pluim krijgen of geven (=een compliment krijgen of geven)
- een Frans compliment. (=een compliment wat niet zo oprecht of positief is als het aanvankelijk leek)
- uit de heup schieten (=een discussie ingaan met een ongenuanceerde argumentatie)
- een verborgen agenda hebben (=een doel hebben dat voor de anderen verborgen gehouden wordt, bijvoorbeeld in een samenwerkingsverband)
- een Kampersteur (=een domme streek)
- een stok achter de deur (=een dreigement om iets gedaan te krijgen)
- goed bloed kan niet liegen (=een edele afkomst wordt altijd opgemerkt)
- een paard dat eens op hol is geslagen, kan dat snel weer doen. (=een eens gemaakte fout, begaat men makkelijk weer)
- onder het mes zitten (=een examen hebben, in angstige omstandigheden zitten)
- zwemmen als een vis kunnen (=een expert zijn in zwemmen)
- je mag wel ergens anders honger krijgen, als je thuis maar komt eten. (=een getrouwde man mag wel met knappe meisjes flirten, daar moet het bij blijven.)
- samen onder een deken liggen (=een gezamenlijk standpunt innemen)
- een goede haan kraait nog wel eens weer. (=een goede leider waarschuwt meer dan eens)
- iemand een poets bakken (=een grap met iemand uithalen)
- je in het hol van de leeuw wagen (=een groot risico nemen , rechtstreeks bij de vijand te rade gaan)
- alles op één kaart zetten (=een groot risico nemen door op slechts één kans te gokken)
- eet vis, als er vis is. (=een gunstige gelegenheid moet men niet ongebruikt laten voorbijgaan.)
- een kring om de zon brengt water in de ton. (=een halo rond de zon voorspelt meestal regen)
- een slimme vogel (=een handig persoon met overal een oplossing voor)
- een krop opzetten (=een hoge borst opzetten - een fiere houding aannemen)
- een huis met gouden balken (=een huis met hypotheek bezwaard)
- een vogel voor de kat (=een hulpeloos slachtoffer, dat niet meer gered kan worden)
- de kip met gouden eieren slachten (=een iets met veel rendement wegdoen)
- een boom(pje) opzetten (=een informele discussie starten)
- niet het zout op zijn patatten verdienen (=een klein inkomen hebben)
- een klein visje een zoet visje (=een klein voordeel of winstje dat met weinig moeite is verkregen)
- een visje verschalken (=een kleinigheid meepikken)
- de bom is gebarsten (=een langdurige spanning of conflict is tot een uitbarsting gekomen)
- een aal bij de staart hebben (=een lastige taak ondernemen)
- een leugentje om bestwil (=een leugen met een goede bedoeling)
- iets in petto houden (=een mededeling voor later bewaren)
- dat zijn twaalf eieren en dertien kuikens. (=een meevaller)
- advocaat van de duivel spelen (=een mening geven waar je het zelf niet mee eens bent, maar die je geeft om reacties uit te lokken)
- de wind waait uit die hoek (=een mening van iemand uit een bepaalde groep/partij)
- de mens zal bij brood alleen niet leven. (=een mens heeft niet alleen lichamelijke maar ook geestelijke behoeftes.)
- door schade en schande wordt men wijs (=een mens leert het beste van z`n fouten)
- een gouden zadel maakt geen ezel tot paard. (=een mens verandert niet door uiterlijkheden)
50 dialectgezegden bevatten `me`
- da würk mich op me sisteem (=daar krijg ik het van!) (Munsterbilzen - Minsters)
- da wörk op me sisteem (=ik ben het kotsbeu) (Munsterbilzen - Minsters)
- Da zekt me af (=Dat valt me tegen) (Brabants)
- da zittie da tie da wou (=Hij vertelde me dat hij dat wilde) (Brabants)
- Da's 'n mooi spul. (=Dat is me ook wat.) (Aaltens)
- da's 'n rib uut mien lief (=dat kost me bijna m'n hele vermogen) (Westerkwartiers)
- Da's is m'n klote kusse! (=Moge ze me met rust laten, met hun problemen) (Antwerps)
- da's me ontkomm'm (=daar was ik te laat mee) (Westerkwartiers)
- daaj doech zoe fijn tieëge mich as poeppëstront (=ze kwam me terug opvrijen om het toch maar weer goed te maken) (Munsterbilzen - Minsters)
- daaj kan mich nie laaje (=zij verdraagt me niet !) (Munsterbilzen - Minsters)
- daaj kleen onnèttighèts laagde mich aut (=dat klein onnozel kindje lachte me uit) (Munsterbilzen - Minsters)
- daaj zit nog lang op me kot! (=ik geraak haar niet kwijt) (Munsterbilzen - Minsters)
- Daan is mè ze gat in de boter gevalle (=Iemand die iets goeds is overkomen) (Diesters)
- daar hew ik niks met (=het zal me aan mijn reet roesten (wat maakt mij dat nou uit) ) (Leewarders)
- daar raak ik niet opgewonnen fan (=boeit me niet) (Leewarders)
- Daar zak me broek van af! (=Dat is niet normaal!) (Rotterdams)
- Dad e ne neum' roo. (=Dat is er me een.) (Zwevegems)
- dad es tooch iets te zegg'n, hé! (=dat is me wat hoor!) (Waregems)
- Daddis iet gescheete (=Dat is me der eentje) (Onze-Lieve-Vrouw-Waver)
- Daddister mun êêne vor vijf cente (=Dat is me een mooie) (Bredaas)
- dadee mè gepakt (=dat was emotioneel) (Sint-Niklaas)
- dadis me ne sjaorel (=dat is me er een) (Oudenbosch)
- dae hèt me (r) verstand èn éne vinger, dan dich èn een heil hand (=die is verstandiger dan gij) (Munsterbilzen - Minsters)
- dae hèt moemette èn zën broek (=dat is me een zenuwachtige (ongeduldige) ) (Munsterbilzen - Minsters)
- dae hèt viël besjaar mè zich (=hij doet zeer opzichtig) (Munsterbilzen - Minsters)
- dae hèt zën erten aut bij mich (=die heeft bij me afgedaan) (Munsterbilzen - Minsters)
- dae lik iedere daog op me kot (daok) (=met zoiets zit ik iedere dag opgescheept) (Munsterbilzen - Minsters)
- dae mich jeugdj, dae mót noch gebore waere (=ik laat me niet gek maken) (Weerts)
- dae mich jeugtj, dae môt nog geboeëre waere (=ik laat me door niemand haasten) (Weerts)
- dae riëd mekans mëne soetjae aut (=die reed me bijna omver, rakelings langs me heen) (Munsterbilzen - Minsters)
- Dag, heb ik wat van je an? / Kejje 't zien? Nee? Moeje scheel kijke, dan zie je 't dubbelt. als je wat van me anhad, zou je d'r wel een stukkie beter uitzien!! (=aanstaren /scheel kijken) (Rotterdams)
- Dammedinkt (=me dunkt, denk ik) (bambrugs)
- dan moeten më opoes te bed (=Opa worden) (Liessents)
- Dao höb ich sjiet aan (=Dat kan me niets schelen) (Roermonds)
- dao weurd miech gèt aon gekleungeld (=daar wordt me wat aan geklungeld) (Mestreechs)
- daor ebbik al ne jas vor kunne uittrekke (=dat heeft me al veel gekost) (Oudenbosch)
- Daor he-k gien betrekkige op (=Dat zegt me niks) (Nunspeets)
- daor ieng me ne lucht (=het stonk daar erg) (Oudenbosch)
- daq gojt mich heilegans nie (=dat staat me helemaal niet aan) (Munsterbilzen - Minsters)
- das 'n rib aut më lijf (=dat kost me een pak geld) (Munsterbilzen - Minsters)
- das e sjaun përtrèt (=dat is me ne nette!) (Munsterbilzen - Minsters)
- das e woët van ne kilo (u) (=daar zeg je me wat) (Bilzers)
- das ès mich ë sjau mins (=dat is me een zwaar geval) (Munsterbilzen - Minsters)
- das gene kal, dat zèkstë toch nie (=wat zeg je me nu) (Munsterbilzen - Minsters)
- das gene kontraore (=die lijkt me best in orde) (Munsterbilzen - Minsters)
- das get gesjieëte ! (=dat is me d'er eentje) (Munsterbilzen - Minsters)
- das haaj van mën kl.... (=dat hangt me hier de keel uit) (Munsterbilzen - Minsters)
- das heil gojëlëk (=dat staat me aan!) (Munsterbilzen - Minsters)
- das mè 't oer getrokken (=dat is overdreven) (Hals)
- das mè lijflieken (=dat is mijn favoriet liedje) (Sint-Niklaas)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen