11 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `haan`
- de gebraden haan uithangen (=op onverantwoordelijke wijze erg veel geld uitgeven aan met name lekker eten en drinken)
- de haan en de vos hebben elkaar te gast (=twee bedriegers zijn steeds op hun eigen voordeel uit)
- de haan is de baas als de hen niet thuis is. (=de vrouw is de baas in huis, ook al vindt de man van niet)
- de rode haan laten kraaien (=iets in brand steken)
- een goede haan kraait nog wel eens weer. (=een goede leider waarschuwt meer dan eens)
- een knorhaan pikken (=een dutje doen)
- er zal geen haan naar kraaien (=dat zal niemand te weten komen)
- geen haan die er naar kraait (=niemand zal het weten)
- haantje de voorste (=voortrekker - wie altijd op het voorplan wil staan)
- zijn haan moet altijd koning kraaien (=hij wil altijd de baas zijn)
- zo rood worden als een kalkoense haan (=bloedrood worden (van schaamte))
50 dialectgezegden bevatten `haan`
- 'n goeie haan die is niet vet (=gezegd over een magere man) (Westfries)
- 'ne goeien haon maog nie vèt zijn. (=een goede haan mag niet vet zijn) (Genker)
- As 'n haan van 'n stoter. (=Fier rechtop.) (zaans)
- as de verkes inne zomer stroei in hun bakkes haan daan ginkt onwière (=als de varkens in de zomer stro in hun muil hadden ging het onweren) (Heusdens)
- as den hond en de verkes groes vrate, daan haan ze wurm (=als de hond en de varkens gras aten dan hadden zij wormen) (Heusdens)
- as ich tich en mën twei haan nie hoch, dan zoech ich gene stiek (=gelukkig kan ik terugvallen op mezelf) (Munsterbilzen - Minsters)
- as ter van zën lieëges moes geboste zien dan loep ter allang mèt zën derm èn zën haan rond (=hij doet niets dan liegen!) (Munsterbilzen - Minsters)
- aste blaajfs finkële, geeste nog ës zën haan verbranne (=wie met vuur speelt, zal zich eraan verbranden) (Munsterbilzen - Minsters)
- aste mét zen haan én zen hoër zits, béste zau bij zen hiësene (=twijfel is de deur naar de wijsheid) (Bilzers)
- aste Minsterkliete van ët zwat geld zooë barstë, dan loepë ze ammël mèttë derm èn hun haan rond (=in Munsterbilzen barst het van het zwart geld) (Munsterbilzen - Minsters)
- aste moes barste van de liëgës, loepste allang mètte dérm èn zën haan (=als je zou barsten van de leugens, liep je reeds lang rond met je darmen in je armen) (Munsterbilzen - Minsters)
- aste spech laach, wiëd rènger verwaach (=kraait de haan bij avond of nacht, dan wordt er ander weer verwacht) (Munsterbilzen - Minsters)
- aste van zen liëges zos boste, loepste allang mèt zen derm èn zen haan (=je doet niets dan liegen) (Munsterbilzen - Minsters)
- astën haoên nie kraeët ènt mërgëraud , dan geet ët raengëre of...den haoën ès al daud (=als de haan niet kraait in 't morgenrood, dan gaat het regenen...of de haan ligt dood !) (Munsterbilzen - Minsters)
- asten haon get vrig begint te kraeë, moete ze ze bekske mér taunaeë (=als de haan 's morgens altijd te vroeg kraait, wordt hem wel snel de bek toegenaaid) (Munsterbilzen - Minsters)
- baeter één èn de haan dan tein èn de bloes (=beter 1 vogel in de hand dan tien in de lucht) (Munsterbilzen - Minsters)
- baeter kaa haan dan e kaat hat (=krijgen vult de handen, geven het hart) (Munsterbilzen - Minsters)
- d'n hoan hi de henne getreeije (=de haan heeft de hennen getreden (besprongen) ) (Boakels)
- D' n haan verzoépe (=Het erg laat maken met uitgaan) (Venloos)
- dae moet nog mèt twei haan pisse (=hij is nog steeds niet volwassen) (Munsterbilzen - Minsters)
- Dao kumptj 'ne vreemdje haan oppe-n hoof (=Als iemand verkering krijgt) (Weerts)
- dao zit eine vraeme haan oppe mèstem (=er is een vreemdeling op het erf) (Aelsers)
- de bloën ès verlèd, de hojs zen haan moete auttet nès haage (=de merel heeft het broeden opgegeven omdat je met de eieren hebt aangeraakt) (Munsterbilzen - Minsters)
- De rooie haan derin (=Een brandje stichten) (Lopiks)
- de vrolaaj konne mich vërrèkke, ich hën zelf wol twei haan vërr te trèkke (=snuggere mannen hebben niemand nodig) (Munsterbilzen - Minsters)
- de zweet steed èn zën haan (=hij krijgt het benauwd (fig)) (Munsterbilzen - Minsters)
- Dèè hit haan wei 'ne pestoer. (=iemand die niet werkt.) (Genker)
- die haet eine haan de kop aafgebaete (=zij heeft te veel (rode) lippenstift op) (Heitsers)
- die hat inne haan d'r kop aafgebieëte (=meisje of vrouw met lippenstift) (Sjeeter plat)
- doë blif viël on de haan plekke (=niet alle schenkingen komen op de juiste plaats) (Bilzers)
- doë kos ich mën haan nog ës aoën werme (=jongens, die heeft dikke memmen) (Munsterbilzen - Minsters)
- doë maok ich mën haan nie vaul aon (=daar waag ik me niet aan) (Munsterbilzen - Minsters)
- dou kest mie de haan naaie! (=je kunt me de pot op!) (Leewarders)
- e koet èn zën haan hëbbe (=veel geld uitgeven) (Munsterbilzen - Minsters)
- effëkës èn zën haan spaaje ! (=vooruit, gas geven) (Munsterbilzen - Minsters)
- eine goje haan is neet vèt (=je moet niet te dik zijn om je voort te planten) (Heitsers)
- èn zen haan spaaje (=eraan beginnen) (Munsterbilzen - Minsters)
- èn zen haan vrijve (=blij zijn) (Munsterbilzen - Minsters)
- enge èk aaf haan (=getikt zijn (gek zijn) ) (Eys)
- glaoze haan hëbbe (=onhandig zijn) (Munsterbilzen - Minsters)
- haag haan en viet werm, vël moëtëg zënen derm, zet geregeld zën poët van aatër oëpe...dan kan den dëktaur noë de kl... lope (=hou je warm, eet niet teveel, zorg dat je goed afgaat..dan is de dokter overbodig) (Munsterbilzen - Minsters)
- haaj bèn ich on haan en viet gebonne (=ik ben machteloos in deze situatie) (Munsterbilzen - Minsters)
- haan waaj een koeëlsjoep (=heel grote handen) (Munsterbilzen - Minsters)
- haan waaj koëlesjoeppe (=grote handen) (Munsterbilzen - Minsters)
- haat oer haan en viet werm, völ moëtig oeren derm, haat alles boëve en onder oëpe, dan goën de dëktaurs en apeteikers loope (=wees matig in alles, dan hoeft er niemand in te grijpen) (Munsterbilzen - Minsters)
- haat tich bij want dae hèt viël grond on zen haan hange (=trouw maar gauw want hij heeft veel eigendom) (Munsterbilzen - Minsters)
- haat zën haan en viet werm, staek nie te viël èn zën derm, , zèt zën poeët van aater wijd genoeg oeëpe, dan hoeste nie te dèk noë den dëktaut te lope (=warmte, matig eten, op tijd en stond naar het toilet, dat houd je uit het ziekenbed) (Munsterbilzen - Minsters)
- hae drejtj wi-j d'n haan oppe kêrktore (=iemand die steeds van mening verandert) (Weerts)
- hae kos zen haan wol ès verbranne (=de mijnwerker haalde de hete kolen uit het vuur) (Munsterbilzen - Minsters)
- Halven haan be appelspijs (=Halve kip met appelmoes) (Koersels)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen