81 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `zien`
- aanzien doet gedenken (=wat men met eigen ogen gezien heeft, is gemakkelijker te onthouden)
- Abraham gezien hebben (=50 jaar of ouder zijn)
- als buurmans huis brand is het tijd om uit te zien. (=leer van andermans problemen)
- als oude honden blaffen, is het tijd om uit te zien (=als ervaren mensen waarschuwen moet je luisteren)
- apen en beren op de weg zien (=bezwaren zien)
- dat horen en zien je vergaat (=erg luid)
- de beren zien dansen (=honger hebben)
- de bui zien hangen (=een ongunstige situatie aanvoelen voordat deze zich daadwerkelijk voordoet)
- de hakken laten zien (=zich uit de voeten maken)
- de horens laten zien (=zich vijandig tonen)
- de kans schoon zien (=van de gelegenheid gebruik maken)
- de koning gezien hebben (=dronken zijn)
- de Paus van dichtbij zien. (=dronken zijn)
- de pest aan iets (gezien) hebben (=er een hekel aan hebben)
- de tanden laten zien (=zich heel erg fel verdedigen)
- de zon in het water kunnen zien schijnen (=kunnen verdragen dat een ander ook iets krijgt)
- de zon niet in het water kunnen zien schijnen (=jaloers zijn, iets niet kunnen verdragen)
- dode honden bijten niet (al zien ze lelijk) (=van doden is geen gevaar te duchten)
- door de bomen het bos niet meer zien (=door alle details het overzicht verliezen)
- door de bril van een ander zien (=de mening van een ander blind vertrouwen)
- door een eiken plank kunnen zien als er een gat in zit (=niet zo bijzonder zijn als je je voordoet)
- er als een berg tegen opzien (=iets voor zichzelf beschouwen als een zeer moeilijke, of onplezierige, taak of omstandigheid)
- er geen been in zien (=geen bezwaar onderkennen. Er niet voor terugschrikken)
- er geen brood in zien (=niet denken dat iets kan werken)
- er geen gat in zien (=er geen oplossing meer voor zien)
- er geen heil in zien (=er geen voordeel in zien)
- er uitzien als de dood van Ieper (=er slecht uitzien)
- er uitzien als een parnas (=er goed uitzien)
- er uitzien als melk en bloed (=er gezond uitzien)
- ergens gezien zijn als een rotte kool bij een groenvrouw (=er niet graag gezien zijn)
- eruit zien als de dood van ieperen (=er bijzonder slecht uitzien)
- eruit zien of men een paal ingeslikt heeft (=er erg stijf, harkerig uitzien)
- eruit zien om door een ringetje te halen (=er keurig uitzien)
- geen hand voor ogen zien (=zich in totale duisternis (of dichte mist) bevinden)
- gezien mogen worden (=er goed uitzien)
- gezien worden als een rotte appel/kool bij een fruitvrouw/groenvrouw (=er niet erg welkom zijn)
- groen zien van jaloezie (=heel jaloers zijn)
- het achterste van je tong (niet) laten zien (=zich (niet) meteen laten kennen; (n)iets verbergen)
- het daglicht niet kunnen verdragen/zien (=iets wordt stiekem of oneerlijk gedaan)
- het levenslicht aanschouwen/zien (=geboren worden)
- het licht doen zien (=publiceren)
- het licht zien (=1: begrijpen wat men daarvoor nog niet begreep 2: geboren worden, ontstaan)
- het niet verzien hebben op (=niet goed kunnen verdragen)
- horen zien en zwijgen (=wel waarnemen, maar er verder niets van zeggen)
- iemand de hielen laten zien (=inhalen of beter presteren dan de ander)
- iemand naar de ogen zien (=proberen iemands` wensen te raden)
- iemand niet kunnen luchten of zien (=een hekel aan iemand hebben)
- iemand of iets over het hoofd zien (=iemand niet opmerken, vergeten met iemand of iets rekening te houden, iets niet zien)
- iemand voor vol aanzien (=iemand serieus nemen en respecteren.)
- iemand zien aankomen (=weten waar hij over zal beginnen, zich er alvast tegen wapenen)
90 betekenissen bevatten `zien`
- op de vingers kijken (=(Op een vervelende manier) scherp toezien hoe iemand iets doet, zodat elke fout direct opgemerkt wordt)
- aan de veren kent men de vogel (=aan het uiterlijk (verzorging/kleding) kun je zien met wat voor iemand je te maken hebt)
- op een letter doodblijven (=absoluut niets veranderd willen zien)
- het achter de ellebogen hebben (=achterbaks; zonder zijn zelfzuchtige bedoelingen te laten zien)
- als de maan vol is schijnt ze overal (=als iemand gelukkig is, kan iedereen dat zien)
- de grond onder zich voelen wegzinken (=beschaamd zijn , geen oplossing meer zien)
- leeuwen en beren op de weg zien (=bezwaren zien)
- apen en beren op de weg zien (=bezwaren zien)
- kijken als een hard geschilde aardappel (=bleek zien)
- water bij de wijn doen (=compromissen zien te sluiten)
- achter de coulissen kijken (=de echte toestand zien (ontdekken))
- er geen kijk op hebben (=de oplossing niet zien)
- weten waar de aal kruipt (=de ware bedoelingen van iemand doorzien)
- als men van de duivel spreekt trapt men hem op zijn staart (=degene waarover men spreekt, laat zich dikwijls op dat moment zien)
- de ogen openen (=doen inzien)
- recht praten wat krom is (=door een ingewikkelde, onjuiste redenering een onzuivere situatie, daad of besluit trachten van een rechtvaardiging te voorzien)
- liefde is blind (=door verliefdheid de gebreken van een ander niet zien)
- alle vrijers zijn rijk. (=door verliefdheid de negatieve dingen van je partner niet zien)
- door de mand vallen (=doorzien worden)
- het beste paard van stal vergeten. (=een belangrijk persoon over het hoofd zien)
- het tij keren (=een ontwikkeling stoppen. Bijvoorbeeld ten aanzien van het toenemen van zinloos geweld. Zie getij)
- te koop lopen/staan (=er bespottelijk uitzien)
- eruit zien als de dood van ieperen (=er bijzonder slecht uitzien)
- er oog voor hebben (=er de waarde van inzien of aandacht voor hebben)
- eruit zien of men een paal ingeslikt heeft (=er erg stijf, harkerig uitzien)
- een hard hoofd in iets hebben (=er geen oplossing in zien)
- er geen gat in zien (=er geen oplossing meer voor zien)
- er geen heil in zien (=er geen voordeel in zien)
- er uitzien als melk en bloed (=er gezond uitzien)
- gezien mogen worden (=er goed uitzien)
- er uitzien als een parnas (=er goed uitzien)
- eruit zien om door een ringetje te halen (=er keurig uitzien)
- geen plaatje maken (=er niet geweldig uitzien)
- ergens gezien zijn als een rotte kool bij een groenvrouw (=er niet graag gezien zijn)
- aardappelbloed hebben (=er ongezond uitzien)
- er uitzien als de dood van Ieper (=er slecht uitzien)
- ergens met lood in de schoenen naar toe gaan (=er verschrikkelijk tegen opzien)
- een zwaar hoofd in iets hebben (=er weinig kans in zien)
- er oren naar hebben (=er wel iets in zien)
- beminnen als het licht van zijn ogen (=erg graag zien)
- er een plasje overheen doen (=ergens een kleine wijziging in aan (laten) brengen, dat wel duidelijk laat zien dat de afzender iemand van belang is)
- ergens kind aan huis zijn (=ergens graag en vaak gezien zijn)
- ergens een potje kunnen breken (=ergens graag gezien zijn)
- Hollands welvaren (=gezegd van een zeer gezond uitziend persoon)
- met de ogen verslinden (=heel erg graag zien)
- de kap aan de haag hangen (=het voor gezien houden)
- haring of kuit ergens van willen hebben (=hij wil iets zeker weten of uitgezocht zien)
- iemand het brood uit de mond nemen/stoten (=iemand het onmogelijk maken om in eigen inkomen te kunnen voorzien)
- iemand of iets over het hoofd zien (=iemand niet opmerken, vergeten met iemand of iets rekening te houden, iets niet zien)
- iemand op de proef stellen (=iemand testen om te zien of die te vertrouwen is of het aan kan)
50 dialectgezegden bevatten `zien`
- `Alles met de moate` zee den kleermaker en hé heuw zien wief met de el. (=Overal is een maat voor) (Twents)
- `In zien vel, es er nog neet geströp is!! ` (=antwoord op de vraag `waar is die en die persoon?? `) (Steins)
- 'k begunt 't oentziën (=ik begin er tegenop te zien) (Veurns)
- 'k ben nuh mijnen droad kwijt (=het verband niet meer zien) (Lovendegems)
- 'k en èm zjuust mè ne schemel zien passeren (=ik geloof dat hij hier juist voorbij ging) (Sint-Niklaas)
- 'k goa goan zien (=Ik sta op punt om te vertrekken) (Hansbeeks)
- 'k goa nekieër goan goan zien (=ik ga naar huis) (Kaprijks)
- 'k maag 'em niet lucht'n of zien (=ik mag hem beslist niet) (Westerkwartiers)
- 'k pakk'n me hat in m'n 'andn en 'k zien weg. (=Ik vertrek verontwaardigd) (Nieuwpoorts)
- 'k Wil hier dood nog niet zien worden (=Hier wil ik echt niet zijn.) (Drents)
- 'k wol niet groag ien zien schoen'n stoan (=ik ben niet graag in zijn situatie) (Westerkwartiers)
- 'k zien 't gat of (=Ik ben moe) (Poperings)
- 'k zien a geirn (=Ik zie je graag) (Bambrugs)
- 'k zien bliede voe joen (=ik ben blij voor jou) (Veurns)
- 'k zien doo menne peere mee. (=Ik zie daar mee af.) (Rillaars)
- 'k zien ier geen steek vur min ogen (=het is hier zo donker, ik zie niets) (Sint-Niklaas)
- 'k zien liever heur iele dan heur tiëne (=Ik zie ze liever gaan dan komen) (Antwerps)
- 'k zien mor un olven (=ik voel mij niet helemaal fit) (Brugs)
- 'k zien mun han of dank me schorre kwiet zien (=ik mis mijn schaar) (Veurns)
- 'k zien tcheventig (=ik ben zeventig) (Veurns)
- 'k zien vors (=ik ben weg) (Poperings)
- 'k zien ze vlieg'n. (=ik heb honger) (Maldegems)
- 'n aaner zien moaltied is altied vet (=bij een ander lijkt het beter te zijn) (Westerkwartiers)
- 'n foutje deur de vingers kiek'n (=opzettrelijk een fout over het hoofd zien) (Westerkwartiers)
- 'n goeie boer let zien hond d'r met dit weer niet eens uut (=buiten is het noodweer :) (Westerkwartiers)
- 'n kat komt altied op zien poodjes terecht (=het komt uiteindelijk toch weer goed) (Westerkwartiers)
- 'n kat komt altied weer op zien pootjes terechte (=het komt best wel weer voor elkaar hoor) (Westerkwartiers)
- 'n mens is zien eig'n moaker niet (=lach niet om een gehandicapt medemens) (Westerkwartiers)
- 'n profeet wordt ien zien eig'n laand niet eerd (=men wil van eigen inwoners niet zo pochen) (Westerkwartiers)
- 'ne aezel haat neet ummer lang oere (=aan de buitenkant is niet te zien of iemand dom is) (wijlres)
- 'ne naakse mins kujje neet in zien tes veule (=van iemand die niks heeft, hoef je niks te verwachten) (Weerts)
- 't achterste van de too nie loadn zien (=iets verzwijgen) (Kaprijks)
- 't gat in zien (=vertrekken, vertrokken zijn) (Veurns)
- 't Gat in zien / 't schip op zien / anzetten / ze schupp' ofkuschen (=Vertrekken) (Veurns)
- 't gat of zien (=bek af zijn) (Veurns)
- 't gevoar onner oog'n zien (=het gevaar proberen uit de weg te ruimen) (Westerkwartiers)
- 't gewend zien (=het gewoon zijn) (Veurns)
- 't gon zegn zien (=vertrokken zijn) (Veurns)
- 't heur'n en 't zien vergijt je hier (=wat een kabaal hier zeg!!) (Westerkwartiers)
- 't is 't ziens wjeiërd (=het is leuk om zien) (Kaprijks)
- 't is doan met zien hoge sprong'n (=hij is uitgerangeerd) (Westerkwartiers)
- 't is een dubbeltje op zien kaant (=het kan goed gaan, het kan verkeerd aflopen) (Westerkwartiers)
- 't is gein slecht kîndj, det nao zien vaader aartj (=iemand van goede afkomst) (Weerts)
- 't Is nog neet waerd dejje 't 'nen ezel in zien oeëre schödtj (=Het heeft niks op de kous) (Weerts)
- 't is om ou bloët gat te loaten zien (=het is om de muren ervan op te lopen) (Melseels)
- 't is te zien oe da zèn muts stot (=het is af te wachten of hij goed gezind is) (Sint-Niklaas)
- 't is zien voader heskeet'n en hespooh'n (=hij is helemaal zijn vader) (Izegems)
- 't ligt met zien pooten omooge (=het dier is dood) (West-Vlaams)
- 't sjchip op zien (=ervandoor gaan) (Veurns)
- 't Vet in andermans skottel niet kunnen zien liggen (=Jaloersheid) (Giethoorns)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen