12 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `slapen`
- de slaap der rechtvaardigen slapen (=een schoon geweten hebben)
- een gat in de dag slapen (=lang doorslapen)
- er een nachtje over willen slapen (=er eerst over na willen denken)
- geen slapende honden wakker maken (=beter niet over een bepaald onderwerp beginnen / aan mensen die ergens niets van weten en het er wellicht niet mee eens zijn, niets erover vertellen)
- maak geen slapende honden wakker (=zwijgen over iets, om te voorkomen dat een autoriteit op het idee komt om er werk van te maken)
- maak je bed zoals je wilt slapen (=iedereen is verantwoordelijk voor zijn eigen daden)
- met de kuikens gaan slapen. (=vroeg naar bed gaan)
- op twee oren slapen (=je mag gerust zijn)
- slapen als een marmot/otter/roos (=erg vast en heerlijk slapen)
- slapende rijk worden (=veel geld verdienen zonder er iets voor te moeten doen)
- staan te slapen (=niet opletten)
- wie gaat slapen zonder te hebben gegeten, staat op zonder te hebben geslapen. (=voor de gezondheid zijn eten en slapen van belang.)
10 betekenissen bevatten `slapen`
- een slaapmutsje nemen (=een borreltje nemen voor het slapen gaan)
- de nacht is een goede raadsman. (=een nachtje slapen is goed bij het nemen van beslissingen)
- slapen als een marmot/otter/roos (=erg vast en heerlijk slapen)
- de nacht brengt raad. (=ergens een nachtje over slapen leidt tot betere beslissingen of oplossingen)
- onder zeil gaan (=gaan rusten of slapen, vertrekken of weggaan)
- ik ga horizontaal (=ik ga slapen)
- een gat in de dag slapen (=lang doorslapen)
- als een marmot (=slapen als een marmot : diep, rustig)
- wie gaat slapen zonder te hebben gegeten, staat op zonder te hebben geslapen. (=voor de gezondheid zijn eten en slapen van belang.)
- bij nacht en ontij (werken/zijn) (=wanneer anderen slapen)
50 dialectgezegden bevatten `slapen`
- 'k gaun in meun kip, in meunen tram (=ik ga slapen) (Maldegems)
- 'k Geun ondert meiter platligge (=Ik ga slapen) (Mechels (BE))
- 'k Zijn den bos in, 'k Kruip in mijne nest (=Ik ga gaan slapen) (Sinnekloases en niekaarks)
- aste slups béste daud (=leven doe je tussen het slapen en eten door) (Bilzers)
- Augleide van binne bekèke (=Gaan slapen) (Haags)
- Bankwerken (=Op een bank slapen) (Amsterdams)
- Bankzaken regelen (=slapen op het bankstel) (Amsterdams)
- de bès nie alleen opte werd (=wees wat stiller onder de lessen, anderen willen ook slapen) (Munsterbilzen - Minsters)
- De velle foor de óge hange (=Gaan slapen) (Texels)
- Dit bin- n de striekers (=De laatste turf wordt op het vuur gelegd en gaan daarna slapen) (Giethoorns)
- Dit bin-n de striekers (=De laatste turven wordt op het vuur gelegd voor het slapen gaan) (Giethoorns)
- e koet énne daog sloëpe (=Lang slapen) (Bilzers)
- É ligt goe te roenke (=Hij ligt diep te slapen) (Rotselaars)
- E ligt ol te lummen (=Hij ligt al te slapen) (Iepers)
- E ligt om te lumen (=Hij ligt al te slapen) (Iepers)
- een zuver geweet'n is 't beste kopkuzz'n (=wie eerlijk leeft kan rustig slapen) (Westerkwartiers)
- èn zene polder kraupe (=slapen gaan) (Munsterbilzen - Minsters)
- erop gân, dûike (=gaan slapen) (Volendams)
- geen oog kunnen dichtdoen (=niet kunnen slapen) (Sint-Niklaas)
- gelijk mètte hinne op stek goên (=vroeg gaan slapen) (Munsterbilzen - Minsters)
- goan dooken doen (=gaan slapen) (Moes)
- guir slapt gellek de muiz'n in 't meel (=Jullie zijn 's nachts druk in plaats van te slapen) (Wichels)
- Ich goan do mit sloppe en ich stoan do mit op... (=ik ga ermee slapen en ik sta ermee op) (Vlijtingens)
- ich goan mich effekes afkappe (=ik ga even slapen) (Diesters)
- Ich goan no Bets deize kant Bunge (=Ik ga slapen) (Zoutleeuws)
- ich hüb al nen heile sloeëp aut (=kom je nu al slapen) (Munsterbilzen - Minsters)
- ich sloëp asnen os.... (=als ik ga slapen tel ik schaapjes, als ik slaap zie ik nachtmerries) (Bilzers)
- Ig goan menne nest en (=Ik ga slapen) (Herks)
- Ik ga maffen (=Ik ga slapen) (Rotterdams)
- Ik ga mijn sokken nummeren, film achter m'n oogleden bekijken (=Ik ga slapen) (Amsterdams)
- Ik gaoj op éé'n oor (=Ik ga slapen) (Genneps)
- ik goa horizontoal (=ik ga slapen) (Westerkwartiers)
- ik goa maffen (=ik ga slapen) (Hams)
- ik goa nar mèen'n nest / mèen'n tram (=ik ga slapen) (Wichels)
- ik goa pitt'n (=ik ga slapen) (Twents)
- ik goan na la' ' e kerremis en sazzie mert (=Ik ga slapen) (Lommels)
- ik goan sloape, ik kroawep in mijne nest (=ik ga slapen) (Geels)
- ik goj meej de knøk opstapele (=ik ga slapen) (Horster)
- Ik kroap in meine nest (=Ik ga slapen) (Herentals)
- Ik kroëp in maane nest (=Ik ga slapen) (Onze-Lieve-Vrouw-Waver)
- ik kruip in main keef (=Ik ga slapen) (Londerzeels)
- in aa' n nest kroëpen (=gaan slapen) (Moorsel)
- in d' oede veure slaap'n (=in zijn onopgemaakt bed slapen) (Veurns)
- in ewwe peulder krooipeh (=gaan slapen) (Arendonks)
- in stik' n en brok' n slob' n (=onvast slapen (met onderbrekingen van wakker worden) ) (Waregems)
- je paadje inkorten (=slapen) (Heemskerks)
- kgao nao me kaf, kgao nao me koîje, kgao nao mn nest (=ik ga slapen) (kortemarks)
- kgoa noa betleejem (=ik ga slapen) (Lichtervelds)
- kgoan no me kip; kgoan no me nest (=ik ga slapen) (Ostêns)
- klèèn kènder slaope derèège grôot èn aaw meense slaope derèège dôod. (=voor kleine kinderen is veel slapen gezond, voor oudere mensen is het een veeg teken.) (Tilburgs)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen