7 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `rode`
- de rode cijfers (=de verliescijfers)
- de rode draad (in een verhaal of betoog) (=het centrale thema, hetgeen waar steeds weer op wordt teruggegrepen)
- de rode haan laten kraaien (=iets in brand steken)
- met een rode letter aangetekend staan (=duidelijk vermeld , zodanig dat het zeker niet vergeten wordt)
- om den brode doen (=alleen werken voor het geld en niet omdat het werk fijn/leuk is)
- voor de rode deur moeten gaan (=voor het gerecht komen)
- werken als een rode lap op een stier (=onmiddellijk erg kwaad maken)
5 betekenissen bevatten `rode`
- een hoofd als een boei krijgen (=een erg rode kleur krijgen in het gezicht, erg blozen)
- zo rood als een kreeft (=een rode kleur hebben. (kreeft wordt knalrood tijdens het koken))
- avondrood, mooi weer aan boord (=na een rode avondlucht volgt mooi weer)
- van de bok op de ezel gaan (=snel van onderwerp wisselen zonder rode draad)
- van de hak op de tak springen (=steeds weer van onderwerp wisselen en geen duidelijke rode draad in een verhaal hebben)
23 dialectgezegden bevatten `rode`
- 'n kleur of ge de hel ágeblaoze hed (=een rode kleur) (Horster)
- Arm schrap mij de wortel ans vreet ik hem zo op! (=Hij bezit geen rode cent) (Hoogeveens)
- as roj moemette dich bezeeke, geeste dat goed viele (=een rode mierenbeet ga je goed voelen) (Munsterbilzen - Minsters)
- Bij Zjang van Merie en zoën Fons kochte vür ooze roje Flandria brommer, dae goeng wol 90 per oer.Jang doeg de viloos mèr Fons sliëtelde giën on brommers, totter zelfs brommercrosse ènrichde aater de joengessjoël (nau Kapelhof) (=Bij Jacqmaer kocht de jeugd de snelle rode Flandria bromfiets. Terwijl Jan de fietsenklaten hielp, Marie de benzinepomp, was Fons bezeten van motoren, hetgeen ontaardden in brommercrossen in de kloosterbeemden, het huidige Kapelhof) (Munsterbilzen - Minsters)
- daaj hèt den haon zene kop aofgebiëte (=die heeft nogal rode lippen) (Tongers)
- daaj hét nen haon zene kop aofgebiëte (=die heeft nogal rode lippen) (Munsterbilzen - Minsters)
- daaj hèt vieël temaate geaete (=die heeft rode wangen!) (Munsterbilzen - Minsters)
- daaj hét ziëkër den haon zëne kop aofgebiëte (=ze heeft (overdreven) rode lippen) (Munsterbilzen - Minsters)
- dae haet get lang inne aove gezaete (=hij heeft een rode kop) (Heitsers)
- dae zuut d’r oet asof d’r de hèl haet aangeblaoze (=hij heeft een rode kop van de inspanning gekregen) (Heitsers)
- Det haet wengskes es 'n bellefleur (=Zij heeft rode wangetjes.) (Roermonds)
- dieje rôoje kos et raoje (=die rode rakker kon het wel raden) (Tilburgs)
- Een (rooie) Rug. Het bankbiljet van 1000 gulden had alleen van 1860 tot 1921 een rode keerzijde (daarna werd die grijs), Echte Utrechters noemen 1000 euro nu ook een rug. (=1000 gulden (later euro)) (Utrechts)
- Een kop as een bolle (=Een rode of dikke kop) (Giethoorns)
- gene rojën op zën Kl...hëbbë (=geen rode duit hebben) (Munsterbilzen - Minsters)
- gieëne rotte kluit emmen (=geen rode duit hebben) (Meers)
- jenieverus (=rode bessen) (Zeeuws)
- Ne pinaarneus (=Een dikke rode neus) (Bevers)
- nen tsenuiverneuze (=een rode knobbelige neus) (Kaprijks)
- Paar meter straat erbij nemen (verwijzing naar prostitutie) Dat wordt weer het rode lampie aanzetten (verwijzing naar prostitutie) (=Extra werk moeten zoeken (geld nodig)) (Rotterdams)
- rooius en wittus (=rode en witte) (Geldermalsens)
- vande rooie burt (=van de rode buurt) (Geldermalsens)
- We èten vanaaf èrepel mej kroten en vleas. (=We eten vanavond aardappels met rode bieten en vlees.) (Werkendams)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
