26 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `raken`
- aan de bedelstaf raken (=in een situatie terechtkomen waarin je geen geld of bezittingen meer hebt)
- aan lager wal geraken (=fortuin verliezen; arm en berooid worden)
- een gevoelige snaar raken (=iets ligt erg gevoelig bij iemand, belangstelling hebben voor een bepaald onderwerp en iemand die dan aandacht heeft ervoor)
- een harde noot kraken (=dingen bespreken die moeilijk liggen, een moeilijk karwei doen)
- een krakende wagen (=een onzekere zaak - iemand met een zwakke gezondheid)
- een lelijke noot met iemand te kraken hebben (=met iemand nog iets af te rekenen hebben)
- ergens verzeild raken (=ergens onbedoeld terechtkomen)
- harde noten kraken (=moeilijke tijden moeten doormaken)
- in goede dorpen zijn/geraken (=genoeg verdiend hebben om niet meer te hoeven werken)
- in het achterschip geraken (=in zaken achteruit gaan)
- in zwang komen / raken (=iets wordt een modeverschijnsel)
- je gal spuwen/uitbraken (=iets afkeuren en dat duidelijk laten merken)
- kant noch wal raken (=totale onzin zijn)
- krakende wagens lopen/rijden het langst (=nieuw hoeft niet altijd beter te zijn / mensen die vaak ziek zijn worden vaak toch heel oud)
- niet van het ene brood tot het andere weten te geraken (=niet rond kunnen komen)
- onder de voet geraken (=uitgeput raken, ziek worden)
- onder de voet raken (=vallen)
- overstag raken (=de wind van voren krijgen)
- steeds verder van huis raken (=verder van je doel afraken)
- tussen de wal en het schip geraken (=in de knel komen, iets raakt per ongeluk verloren of zoek)
- van de sokken gaan/raken/vallen (=bewusteloos vallen)
- van de wal in de sloot raken (=van de ene slechte situatie in een andere terechtkomen.)
- van streek raken (=erg in de war door iets geraken)
- van zijn stuk raken (=onzeker worden en niet meer weten wat te zeggen)
- wie de teugel slap laat hangen, kan met een mak paard nog op hol raken. (=blijf altijd aandachtig en geconcentreerd)
- wie voor het oortje geboren is, zal tot de stuiver niet geraken (=wie in een lage sociale klasse geboren is, zal niet in een hogere sociale klasse terechtkomen)
25 betekenissen bevatten `raken`
- aan beurt komen (=aan werk geraken)
- je hebben en houwen verliezen (=alles wat iemand bezit kwijtraken)
- een bodemloos vat zijn (=altijd te weinig van iets zijn of opraken)
- wie hoog klimt kan laag vallen (=belangrijke zaken snel kwijt raken door kleine dingen)
- iemand in het zeer tasten (=bij iemand de gevoelige plek raken)
- op je zenuwen leven (=bijna overspannen geraken)
- uit je dak gaan (=buiten zinnen raken)
- in de knoop zitten (=er niet meer wijs uitraken - van slag zijn)
- je in allerlei bochten wringen (=er op alle mogelijke wijzen proberen onderuit te geraken)
- van streek raken (=erg in de war door iets geraken)
- aan iets blijven hangen (=ergens verstrikt in raken, ermee bezig blijven)
- schipbreuk lijden (=het niet tot zijn doel geraken / mislukken)
- in iemands zwak tasten (=iemand op een gevoelige plek raken)
- blijf aan jouw kantje (=je mag hem niet aanraken, hij is niet aanspreekbaar)
- de handen thuis houden (=niet aanraken)
- over zijn nek gaan (=overgeven, braken, iets vies vinden)
- het niet meer hebben (=totaal in verwarring geraken - van de kook zijn)
- man met de hamer tegenkomen (=totaal uitgeput geraken)
- onder de voet geraken (=uitgeput raken, ziek worden)
- van zijn veren laten (=van zijn eer kwijtraken)
- gevleugelde woorden (=veel gebruikte en breed gedragen uitspraken)
- steeds verder van huis raken (=verder van je doel afraken)
- zo gewonnen, zo geronnen (=wat je makkelijk hebt gewonnen, kun je ook makkelijk weer kwijt raken)
- het zijn sterke benen die de weelde kunnen dragen (=wie in weelde leeft moet oppassen om niet op het slechte pad te raken)
- er onderdoor gaan (=ziek worden, bankroet gaan, oververmoeid raken)
21 dialectgezegden bevatten `raken`
- Aan z'n (of eur) zoete rib komme (=Gepikeerd raken) (Nieuw-vossemeers)
- blind aantelle (=onverwacht in verwachting raken) (Veldens)
- De begaovinge kriège (=Onwel worden, schrikken of ergens door geïrriteerd raken) (Venloos)
- doar kömp arm en bien van (=in verwachting raken) (Sallands)
- Doe bès te sjlum, doe mós de vètweij op (=Jij bent me te bijdehand, daarom moet ik je kwijt zien te raken) (Gelaens (Geleens))
- er 't scheit van kraage (=het beu raken) (Gents)
- Het veur de krenten kriegen (=Bijna flauw vallen door opwinding.van de kaart raken) (Giethoorns)
- iemëd goed traeê (=iemand in het hart raken (trappen)) (Munsterbilzen - Minsters)
- kwiet wörn (=kwijt raken) (Vechtdals)
- me geraakn deur nuze neutn (=de noten raken op) (Veurns)
- nie op dreef geroakn (=niet in gang raken) (Kaprijks)
- oan de klap geroaken (=in gesprek raken) (Wichels)
- oender 't voetvoak graak'n (=verloren raken) (Veurns)
- op zënen ojem traeë (=vermoeid raken) (Munsterbilzen - Minsters)
- slaoget tòch goed gaoj, dè de draojer nie in de frut lôope (=blijf toch goed opletten, dat de draden niet in de war raken) (Tilburgs)
- va zijn sies droaën (=bewusteloos raken) (Kaprijks)
- Van pis in bedde naor poep in bedde (=Van de wal in de sloot raken) (Giethoorns)
- van zien stokje vaal'n (=bewusteloos raken) (Westerkwartiers)
- wie de os het hongerliéu gewend waar ging hé kepot (=ergens gewend aan raken) (Maasbrees)
- Ze heb de aker in de bak valle late (=Nog voor het huwelijk zwanger raken) (Westfries)
- ze konne baeter van mich kalle, dan van mich aete (=roddels raken me niet) (Munsterbilzen - Minsters)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
