Eén spreekwoord bevat `gemaakt`
- het is niet voor de ganzen gemaakt (=we kunnen het maar beter uitdrinken)
18 betekenissen bevatten `gemaakt`
- met de vork schrijven (=afzetten, meer kosten rekenen dan werkelijk gemaakt)
- een paard dat eens op hol is geslagen, kan dat snel weer doen. (=een eens gemaakte fout, begaat men makkelijk weer)
- het verkorven hebben (=een slechte beurt gemaakt hebben bij iemand)
- de kost gaat voor de baat uit (=eerst moeten er kosten worden gemaakt alvorens men er iets aan verdienen kan)
- al voor heter vuren gestaan hebben (=er erger meegemaakt hebben)
- de kop is eraf (=er is een begin gemaakt)
- iets uit de eerste hand hebben (=ergens zelf bij zijn geweest of hebben gehoord van iemand die het zelf heeft meegemaakt)
- op de kaart zetten (=gemaakt tot iets waar rekening mee gehouden wordt.)
- heb je het ooit zo zout gegeten (=heb je het ooit zo straf meegemaakt)
- het zo zout nog niet gegeten hebben (=het zo slecht nog nooit meegemaakt hebben)
- je schip is binnen (=hij heeft zijn fortuin gemaakt)
- wie zijn pap gemorst heeft kan niet alles weer oprapen (=schade kan nooit geheel worden goedgemaakt)
- ervaring is de beste leermeester (=van datgene dat je zelf hebt meegemaakt leer je het meeste)
- een schip op het strand is een baken in zee (=van de fouten die anderen hebben gemaakt kun je zelf veel leren)
- al te goed is buurmans gek (=van te veel goedheid wordt misbruik gemaakt)
- met de prins over de Maas geweest zijn (=veel meegemaakt hebben)
- de meeste aardappelen al gegeten hebben (=veel meegemaakt hebben, al lang leven)
- waar gehakt wordt, vallen spaanders (=waar werk verricht wordt, worden ook wel wat fouten gemaakt)
50 dialectgezegden bevatten `gemaakt`
- ' n dotrois had (=een vergeefse reis gemaakt) (Westfries)
- 't is stille waar dat nie woit (=er wordt overal wel eens ruzie gemaakt) (Kaprijks)
- 't is van beezeke-lêk-mê (=gemaakt vriendelijk en lief doen) (Kaprijks)
- a eet em een blèis opg'angen (=hij heeft hem iets wijs gemaakt) (Meers)
- Aj edeur mej jong vol gedouwe (=Hij heeft haar zwanger gemaakt) (Ossendrechts)
- belofte mok sjuld en dae ze nie hult kraajg nen dikke bult (=beloften worden gemaakt om te houden) (Munsterbilzen - Minsters)
- Beter ' n lielek sjtök dan ' n sjoen look (=Liever slecht gemaakt dan niet gerepareerd) (Amies)
- boondje komt om zien loondje (=zij heeft het ernaar gemaakt) (Westerkwartiers)
- brooid der ne guije bekker gemeukt (=brood gemaakt door een warme kker) (Turnhouts)
- d'r blift veul ann'e striekstok hang'n (=er worden veel onkosten gemaakt) (Westerkwartiers)
- daaj hëb ich opgeloje (=dieheb ik wat wijs gemaakt) (Munsterbilzen - Minsters)
- daor ebbe wij altijd veul leut gat (=daar hebben wij altijd veel pret gemaakt) (Oudenbosch)
- daor kunde rustig mee naor smid Dekkers (1960) (=dit moet nodig gemaakt worden) (Oudenbosch)
- dat wer ons goed ienzolt'n (=dat werd ons goed duidelijk gemaakt) (Westerkwartiers)
- de duvels ouwe kermis in d el (=er wordt veel lawaai gemaakt) (Oudenbosch)
- de kop ès traof (=het begin is gemaakt) (Munsterbilzen - Minsters)
- de rook sloog tege nut plaffon (=ze hebben erg ruzie gemaakt) (Oudenbosch)
- die boksem het moeke ien 'n anner tjoekt (=die broek heeft moeder gemaakt) (Westerkwartiers)
- die gasten hebben ut wir begaaid (=die jongelui hebben een rotzooi van gemaakt) (Brabants)
- Die moese trouwe (=Hij heeft haar zwanger gemaakt voordat ze gehuwd zijn) (Helenaveens)
- Dien hertefreiter eik ’t gat van den temmerman getuend! (=Die hartenvreter heb ik duidelijk gemaakt dat het definitief uit is. ‘t Gat van den temmerman = de deur!) (Evergems)
- Dj'êt het no de voinkes gehollepe (=Je hebt het kapot gemaakt) (Walshoutems)
- doë koster ze hatsje és goed ophaole (=daar heeft hij lol gemaakt) (Munsterbilzen - Minsters)
- Dut is op Moandeg van kerremes maakt (=Dit is wél slecht gemaakt) (Volendams)
- gaa hét da veréneweerd (=jij hebt dat stuk gemaakt) (Nijlens)
- Hea hat sich begaait. (WT) (=Hij heeft zich vies gemaakt) (Mechels (NL))
- Hej dat emaakt of: hej dat emeuken (=Heb je dat gemaakt) (Hoogeveens)
- Hij ee broks (=Hij heeft stukken gemaakt) (Bevers)
- Hij his ze op jong geschupt (=Hij heeft ze zwanger gemaakt) (Geffes)
- ie é d' er em ooitedoan, ie stond in zijn' n blooëtn, ie stont er te blink' n (=hij heeft zich belachelijk gemaakt) (Waregems)
- IJ ef aar bi'j 't jonk edrukt (=Hij heeft haar zwanger gemaakt) (Kampers)
- ij es zuu zwart of muurkes kluute (=zwarte kleur (van iets of iemand die zich vuil (zwart) heeft gemaakt) (Gents)
- ij is't er vanoonder geritst (=hij heeft zich stilletjes uit de voeten gemaakt) (Lokers)
- ijeegut op zun alfsegat gedaon (=hij heeft zich er gemakkelijk van af gemaakt) (Oudenbosch)
- in dien eige tes gesjete höbbe (=blunder gemaakt) (Mestreechs)
- jeddenaap geschootn (=hij heeft een blunder van formaat gemaakt) (Ostêns)
- jeet dn uppergaoj ofgeschootn (=hij heeft een grote fout gemaakt) (kortemarks)
- jeet dn uppergoaj ofgeschootn (=hij heeft een grote fout gemaakt) (Lichtervelds)
- kaaf kan koe wiëne, mér iëzel blif iëzel (=wie een put graaft voor een ander, heeft zich voor niets moe gemaakt) (Munsterbilzen - Minsters)
- Kzen in affronte gevalle (=Ik heb een slechte beurt gemaakt) (Onze-Lieve-Vrouw-Waver)
- na hedde euwaaige nogalis begoaid (=nu hebt ge uzelf nogal eens vuil gemaakt) (Turnhouts)
- ne gemokde laach (=een gemaakt lachje) (Munsterbilzen - Minsters)
- ne stiek ès rap gevalle (=een foutje is vlug gemaakt) (Munsterbilzen - Minsters)
- noa dizze weer 'n vrizze (=als de verkering uit is gemaakt :) (Westerkwartiers)
- Te zeuke ebrocht, (=Zoek gemaakt) (Giethoorns)
- tes gruun haat tussen die twie (=die twee hebben ruzie gemaakt) (Londerzeels)
- tfeest is nog lang deurgegaon (=ze hebben het laat gemaakt) (Oudenbosch)
- tis stille wao dat noît waojt (=er wordt wel eens ruzie gemaakt) (Kortemarks)
- verenneweerd (=kapot gemaakt) (Essens)
- wa zieduruit as ne zwarte morijaon (=zich bij het spelen vies gemaakt hebben) (Oudenbosch)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
