841 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `me`
- beslagen ten ijs komen (=goed voorbereid zijn)
- beter ermee verlegen dan erom verlegen (=liever van iets te veel dan van iets te weinig hebben)
- beter kleine meester dan grote knecht (=liever een bescheiden zelfstandige dan een grote knecht bij een baas)
- bij elkaar passen als twee trommelstokken (=goed bij elkaar passen)
- bij gebrek aan brood eet men korstjes van pasteien (=bij gebrek aan het goedkope, het dure gebruiken)
- bij gebrek aan brood eet men korstjes van pasteien. (=bij gemis aan het gewone moet men zijn toevlucht soms wel tot iets duurders nemen.)
- bij het scheiden van de markt leert men de kooplui kennen (=iemands ware karakter blijkt pas als het erop aankomt)
- bij kleine hapjes leert men een hond eten. (=geleidelijk aan kun je zelfs aan onmogelijke dingen wennen.)
- bij kleine lapjes leert men de hond leer eten. (=geleidelijk aan wen je zelfs aan de onmogelijkste dingen.)
- binnenskamers gebleven (=geheim gebleven)
- bomen ontmoeten elkaar niet, mensen wel (=de kans dat je iemand toevallig tegenkomt is groot)
- boter aan de galg smeren (=tevergeefse moeite doen, iets zal niet helpen)
- boter op je hoofd smeren en droog brood eten. (=in de war zijn.)
- boven water komen / boven water halen (=tevoorschijn komen / tevoorschijn halen, verschijnen, opduiken)
- breek me de bek niet open (=begin daar maar niet over, want daar kan ik heel veel negatieve dingen over vertellen)
- daar ben ik mooi klaar mee (=nu heb ik een probleem)
- daar geeft de lommerd geen geld op (=daar heb ik niets aan - dat geloof ik niet)
- daar hangt het mes uit (=men durft daar een grote uitdaging aan te gaan)
- daar is geen oogje vet meer op (=dat is niet veel meer waard)
- daar kan je gif op innemen (=je mag er zeker van zijn dat het gaat gebeuren)
- daar kan niets van inkomen (=dat zal niet lukken)
- daar komt een schip met zure appels (=daar komt een stevige regenbui aan)
- daar steekt meer in dan een enkele panharing (=daar zit meer achter)
- daar zijn de daken met vlaaien bedekt (=daar is men rijk / Daar heeft men overvloed)
- daarmee is de kous af. (=er wordt geen aandacht meer aan gegeven)
- dat houdt me op de been (=dat zorgt ervoor dat ik door kan blijven gaan; daardoor houd ik het vol)
- dat is de druppel die de emmer doet overlopen (=dat is maar een kleine ergernis, maar samen met wat er al gebeurd is, wordt het niet meer geaccepteerd)
- dat is huilen met de pet op (=bedroevend resultaat)
- dat is iemand met een gebruiksaanwijzing (=dat is iemand waarvan je weet hoe je met diegene om moet gaan)
- dat mag met een krijtje aan de balk (=dat is een ongewone gebeurtenis)
- dat paard zal mij niet meer slaan (=dat zal mij niet meer gebeuren)
- dat schaap zal een zachte dood nemen. (=het wordt vergeten)
- dat smaakt naar meer (=meer van dat, graag!)
- dat zijn aambeien met slagroom (=dat heeft niets met elkaar te maken)
- dat zijn de Alfa en de Omega. (=dat is het begin en het einde.)
- de aardappelen komen niet voor de eikenblaren (=boerenregel. De aardappelplant begint te groeien als de eik in het blad komt)
- de alfa en omega (=het begin en het einde)
- de benen nemen (=er vandoor gaan)
- de biecht afnemen (=ondervragen)
- de bloemetjes buiten zetten (=uitbundig vieren)
- de breedste riemen worden uit andermans leer gesneden (=het is gemakkelijk met kwistige hand te beschikken over wat een ander toebehoort)
- de broodkruimels steken hem (=hij kan de welstand niet dragen)
- de dag met manden uitdragen (=tijd verdoen)
- de darmen zalven. (=lekker eten en drinken.)
- de dingen bij hun naam noemen (=zeggen waar het op staat)
- de draak met iets steken (=ergens niets van geloven en er grapjes over maken)
- de drie h s meegeven (=iemand (zo mogelijk definitief) wegsturen)
- de gaande en komende man (=iedereen die komt opdagen)
- de gek met iemand steken (=spotten met iemand)
- de gelegenheid te baat nemen (=van de gelegenheid gebruik maken)
1377 betekenissen bevatten `me`
- als de boter duur wordt, leert men het brood droog eten. (=als het niet anders kan, is men ook met minder tevreden.)
- dan moet de wal het schip maar keren (=als iemand niet vooraf rekening houdt met een naderend probleem, dan moet het probleem maar daadwerkelijk in volle omvang ontstaan, en dan alsnog worden opgelost)
- dun door de broek lopen. (=als iets niet mee zal vallen)
- als honden konden bidden zou het kluiven regenen (=als is een niet ter zake doende opmerking)
- je kan niet alle meisjes haten om één (=als je bent getrouwd wilt dat niet zeggen dat vrouwen je niet meer interesseren)
- gedeeld geheim, verloren geheim. (=als je een geheim doorvertelt is het geen geheim meer)
- wie scheep is moet varen (=als je ergens aan begonnen bent moet je er mee voortdoen)
- gaan doet komen (=als je ergens moeite voor doet komen dingen ook jouw kant op)
- wie het dichtst bij het vuur zit, warmt zich het meest (=als je ergens nauw bij betrokken bent, geniet je het meeste voordeel ervan)
- wie zwijgt, stemt toe (=als je het ergens niet mee eens bent, moet je het zeggen)
- mejen kan geen paard al lopende beslaan. (=als je het werk goed wil doen, moet je er de tijd voor nemen)
- allemans vriend is allemans gek. (=als je iedereen te vriend wil houden, zal men misbruik van je maken.)
- belofte maakt schuld (=als je iets beloofd hebt moet je dat ook nakomen)
- ongevraagd, ongeweigerd (=als je iets doet waarvoor geen toestemming is gevraagd kan het achteraf niet meer geweigerd worden omdat het al gebeurd is)
- van uitstel komt afstel (=als je iets niet meteen doet, loop je het risico dat het nooit meer gebeurt)
- uitstel is geen afstel (=als je iets uitstelt wil dat nog niet zeggen dat je het nooit meer gaat doen)
- in de nood eet de duivel vliegen. (=als je in nood verkeert, stel je je tevreden met dingen die je anders zou weigeren.)
- alle havens schutten wind (=als je meedoet deel je mee in de winsten)
- veel varkens maken de spoeling dun (=als je met veel bent, moet je ook met veel delen)
- gereed geld dingt scherp. (=als je meteen betaalt gaat de verkoop sneller)
- geen bericht is goed bericht (=als je niet weet hoe het met iets of iemand gaat, kun je ervan uitgaan dat het goed gaat, zolang je geen slecht bericht ontvangt)
- gissen doet missen (=als je niet zeker bent van je zaak maar gokt, gaat het meestal fout)
- een geplaveide weg is des duivels oorkussen (=als je niets doet en lui bent, doe je ook niks goeds / mensen die zich vervelen omdat ze niets te doen hebben, kunnen tot de slechts dingen komen daardoor)
- gedeelde smart is halve smart (=als je over problemen praat, dan kan je het makkelijker verwerken / door de problemen/ellende van een ander is het gemakkelijker de eigen problemen/ellende te dragen)
- de liefde kan niet van één kant komen (=als je samen iets doet zal ieder moeten bijdragen)
- goed voorgaan doet goed volgen (=als je zelf op de goede manier handelt, nemen anderen dat vanzelf over)
- goed voorbeeld doet goed volgen (=als je zelf op de goede manier handelt, nemen anderen dat vanzelf over)
- meeuwen op het land, onweer aan het strand. (=als meeuwen het binnenland intrekken omdat er slecht weer op zee is)
- oude liefde roest niet (=als men al lang verliefd is, verdwijnt die liefde niet meer)
- een gegeven paard mag men niet in de bek kijken. (=als men een geschenk krijgt, dan moet men niet zoeken of er hier of daar wat aan mankeert.)
- wat men afdingt is het eerst betaald (=als men het goedkoop krijgt, is het vlugger betaald)
- honger maakt rauwe bonen zoet (=als men honger heeft, smaakt alles)
- wie vuur eet schijt vonken (=als men iets gevaarlijks onderneemt krijgt men nare gevolgen)
- wat het huis verliest, brengt het weer terug (=als men iets in huis zoek maakt, komt het meestal vanzelf weer tevoorschijn)
- de kruik gaat zo lang te water tot ze barst/breekt (=als men steeds risico`s blijft nemen, gaat het een keer mis)
- men moet de schapen scheren maar niet villen (=als men uit hebberigheid de inkomstenbron opoffert heeft men niets meer voor in de toekomst)
- oude paarden jaagt men aan de dijk (=als men zijn taak niet goed meer aankan, wordt men ontslagen)
- als twee honden vechten om een been loopt de derde ermee heen (=als twee mensen ruzie maken, profiteert een derde ervan.)
- de pastoor gaat voor en de dominee loopt met hem mee (=altijd eerst de machtige mensen, dan de mindere mens)
- draaien als een molen (=altijd meegaan met de heersende mening - naar de mond van de toehoorder praten)
- wie veel begeert veel ontbeert (=altijd meer willen maakt ongelukkig)
- op de magerste paarden bijten de dazen. (=arme mensen hebben vaak pech)
- armoede zoekt list. (=armoede dwingt om op zoek te gaan naar alternatieve manieren om rond te komen)
- dat is een echte haai (=assertief en bijdehand mens)
- in de rats zitten (=bang zijn of angst hebben / in de problemen zitten)
- begaan zijn met (=bedroefd zijn omdat het met iemand niet goed gaat, meeleven met)
- in de luren leggen (=beetnemen)
- van wal steken (=beginnen met spreken, beginnen met een verhaal)
- van leer trekken (=beginnen met vechten, duidelijk laten merken dat iets als vervelend ervaren wordt)
- geef het veulen geen haver en het kind geen brandewijn. (=behandel kinderen niet als grote mensen)
50 dialectgezegden bevatten `me`
- 't dèèrt mij (=het doet me leed) (Waregems)
- 't è iets in't verkieerde keelgat geskoot'n. (=Ik heb me verslikt.) (Zwevegems)
- 't en es nie nur oes goeste / me zin d'r wel mee (=dat zint ons niet (ontgoocheld) ) (Waregems)
- 't es mij verliet (=Het is me beu) (Hansbeeks)
- 't geld groeit nie op me rik (=ik verdien ze niet zo gemakkelijk, mijn centjes) (Veurns)
- 't Hangt men kloeute ooit - 'k Zent muug (=Ik verveel me) (Turnhouts)
- 't is 't ieën en 't ander (=Het is me wat) (Onze-Lieve-Vrouw-Waver)
- 't is 't ien en 't ander (=het is me wat) (Antwerps)
- 't is betaalt me e Deiremonds miljoen (=Het heeft minder waarde dan het lijkt) (Dendermonds)
- 't Is e kaf an m'n ieëln (='t Valt me niet moeilijk) (Veurns)
- 't is mê al iëndere (=het maakt mij niet uit) (Kaprijks)
- 't Is mich egaal (=Het maakt me niet uit) (Neerbeeks)
- 't is over mè regenen en 't kleird al op (=het is gedaan met regenen en het wordt lichter) (Sint-Niklaas)
- 't is teen en tander (=het is me wat) (Sint-Niklaas)
- 't is van me zusters (=trekt op niets) (Veurns)
- 't kan me ginnen bal skillen (=ik trek het mij helemaal niet aan) (Meers)
- 't kan me ni bommen (=ik trek het me niet aan) (Meers)
- 't kan me nie schille (=ik geef er niet om) (Nijlens)
- 't kan mich neet shêle (=het kan me niet schelen) (Opglabbeeks)
- 't ken me gien bom schill'n (=het interesseert me niets) (Westerkwartiers)
- 't Ken te gek ôk! (=Dit gaat me te ver!) (Westfries)
- 't keu mê nie bomm (=het interesseert mij niet) (Kaprijks)
- 't kriezelt in me moend (=ik proef kleine stukjes) (Veurns)
- 't ku begunn goan, wi! (='t Wordt me te veel hoor!) (Veurns)
- 't schavert in me kele (=ik heb een ruwe keel) (Veurns)
- 't skeelt me gien bos wortele (=het interesseert me niet) (Westfries)
- 't sloeg a me nérte (=Ik verschoot mij rot) (Ostêns)
- 't vier in me buuk (=veel pijn in de buik) (Veurns)
- 't was of 'n engeltje me ien de mond piste (=het heeft me bijzonder goed gesmaakt) (Westerkwartiers)
- 't was van lek me liptje (='t Was heel lekker) (Veurns)
- 't wordt me groen en geel veur d' oog'n (=ik begrijp er helemaal niets meer van) (Westerkwartiers)
- 't zal aan me reet roeste (=ik kan er niet mee zitten) (Rotterdams)
- 't zal me an me reet roesten (='t raakt mij niet) (Amsterdams)
- 't zal me verrekke (=ik geef er niks om) (Brabants)
- 't Zel me amme gat roeste! (=Het zal mij een zorg zijn!) (Schevenings)
- 't Zen lappen poepe me ne floore (='t Een en 't ander) (Mechels (BE))
- 'tangt man kleut'n oëtj (=het verveelt me) (Ninoofs)
- ‘Je kunt me de bout hachelen!’ . ( je kunt m'n stront eten) (bout drol) (hachelen eten) (=Je kunt het bekijken, je kunt het uitzoeken, zoek het maar uit, doei!!! (negatief0) (Utrechts)
- ‘t és een bétje geminjert mé règeren (=het regent wat minder) (Meers)
- ‘t intrsseer mê gieën fluide (=het interessert me geen moer) (Kaprijks)
- ' k ben wat vremd ien de huud (=ik voel me niet helemaal lekker) (Westerkwartiers)
- ' k Bun sloerig in de rakker (=Ik voel me niet lekker) (Achterhoeks)
- ' k è me oan èm mispakt (=te leur gesteld zijn in iemand) (Sint-Niklaas)
- ' k ee ' t zondre ottie... (=ik vraag me af of hij...) (Waregems)
- ' k gô mè ies goe schrobberen (=ik ga mij eens heel goed wassen) (Sint-Niklaas)
- ' k goa mè nie affetuur' n (=Ik riskeer het niet) (Hansbeeks)
- ' k gon no ' t koptje van ' thooft goan (=ik ga me zelfmoorden) (Ostêns)
- ' k lach me de buus uut (=ik lach me te barsten) (Westerkwartiers)
- ' k moet mè port nog krijgen (=ik moet mijn deel van de erfenis nog krijgen) (Sint-Niklaas)
- ' k verschoot me nen bult (=ik schrok nogal) (Sint-Niklaas)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
