29 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `vogel`
- aan de veren kent men de vogel (=aan het uiterlijk (verzorging/kleding) kun je zien met wat voor iemand je te maken hebt)
- aan een klein vogeltje past geen grote bek. (=kinderen moeten gehoorzamen)
- beter één vogel in de hand dan tien in de lucht (=liever een beetje dan helemaal niets / kleine concrete resultaten zijn beter dan grootse plannen)
- de hoofdvogel schieten (=een hoofdprijs winnen, maar vaak ironisch bedoeld. Letterlijk: de hoofdvogel is de hoofdprijs bij het vogelschieten)
- de vogel is gevlogen (=de dader is al weg (of gevlucht))
- de vogel over het net laten vliegen (=goede kansen niet aangrijpen)
- de vogel over het touw laten gaan. (=een kans niet benutten)
- een gladde vogel (=iemand die zich overal weet uit te redden op slinkse wijze)
- een oude vogel is niet licht te vangen. (=ervaren mensen laten zich niet makkelijk foppen.)
- een pechvogel (=iemand die steeds tegenslag heeft)
- een slimme vogel (=een handig persoon met overal een oplossing voor)
- een taling uitzenden om een eendvogel te vangen (=een kleinigheid opofferen om iets belangrijks terug te krijgen)
- een vliegende kraai/vogel vangt/vindt altijd wat (=als je er maar op uit gaat, vind je altijd wel wat in je voordeel)
- een vogel die te vroeg zingt, wordt `s avonds van de kat gegeten. (=wie al te jong naar genot streeft, gaat te gronde.)
- een vogel in de auto rijden (=elk geval kan overal mee leven)
- een vogel kent men aan zijn veren (=het uitwendige zegt ook iets over de aard, het karakter)
- een vogel voor de kat (=een hulpeloos slachtoffer, dat niet meer gered kan worden)
- een vogel zingt zowel van armoe als van weelde. (=je kan positief zijn onder alle omstandigheden)
- elk schot is geen eendvogel (=niet iedere poging of alles wat je doet is succesvol)
- elk vogeltje zingt zoals het gebekt is (=ieder laat zich uit op een wijze die door zijn eigen aard en opvattingen bepaald worden)
- er is altijd wel ergens een vogel die zingt (=er is altijd wel een lichtpuntje als je maar goed je oren en ogen open zet)
- het zijn vogels van enerlei veren (=ze zijn eender)
- in mei leggen alle vogels een ei (=weerspreuk: aanduiding dat in mei het broedseizoen begint)
- je kent een vogel aan zijn veren (=je kent de mens aan zijn gedragingen)
- struisvogelpolitiek (=het negeren of ontkennen van een probleem in de hoop dat het vanzelf verdwijnt.)
- vogels van diverse pluimage (=mensen met allerlei diverse achtergronden)
- vogeltjes die zo vroeg zingen zijn voor de poes (=wie zo vroeg wil genieten komt bedrogen uit)
- zo lustig zijn als een vogeltje dat koe heet (=buitengewoon loom zijn)
- zo vrij als een vogeltje in de lucht (=alles kunnen doen en laten wat iemand wil)
Eén betekenis bevat `vogel`
- de hoofdvogel schieten (=een hoofdprijs winnen, maar vaak ironisch bedoeld. Letterlijk: de hoofdvogel is de hoofdprijs bij het vogelschieten)
31 dialectgezegden bevatten `vogel`
- a spriet stoed open, pastop of anne vogel es go vlieg'n (=let op, uw gulp is open) (Meers)
- Aj een ekster vortjaagd kriej een bonte vogel weer (=Geef geen opdracht die iemands kunnen te boven gaat) (Drents)
- aste nix pax, nix hubs (=Liever één vogel in de hand, dan geen hand) (Munsterbilzen - Minsters)
- baeter een bos én de hand dan twei èn de bloes (=beter 1 vogel in de hand dan tien in de lucht) (Bilzers)
- baeter één èn de haan dan tein èn de bloes (=beter 1 vogel in de hand dan tien in de lucht) (Munsterbilzen - Minsters)
- baeter één tet èn de hand dan twei èn de bloes (=beter één vogel in de hand dan 10 in de lucht) (Munsterbilzen - Minsters)
- Baeter ein mus in de hangk, dan tien in de lôch (=beter een vogel in de hand dan tien in de lucht) (Heldens)
- baeter en haaf ee as ne liëge dojer (=beter één vogel in de hand dan tien in de lucht) (Munsterbilzen - Minsters)
- baeter verloeëre dan nauts gehad (=beter één vogel in de hand dan tien in de lucht) (Munsterbilzen - Minsters)
- Bèëter inge vògel i gen hand, da tieën i gen loeët (=Beter één vogel in de hand, dan tien in de lucht) (Nijswillers)
- betre jine veugle in d'an of tiene in de luh (=beter één vogel in de hand dan tien in de lucht) (Harelbeeks)
- da's 'n slimme vogel (=dat is een kien iemand) (Westerkwartiers)
- Dae haet 'ne vogel (=Hij is niet goed snik) (Gelaens (Geleens))
- dae haet de vogel aaf (=hij is klaar om naar huis te gaan) (Heitsers)
- dae heet de vogel aaf (=het is hem gelukt) (Weerts)
- Dae sjuut de vogel aaf (=bofkont) (Berg en Terblijts)
- dae stinktj wie eine hoep (=hij stinkt heel erg (een hop (hoep) is een vogel die zijn nest niet schoonmaakt en enorm stinkt)) (Heitsers)
- dae voeëgel ès al vlèg (=vogel die oud genoeg is om uit te vliegen) (Munsterbilzen - Minsters)
- de ploime moake de vougel (=de pluimen maken de vogel) (Antwerps)
- de vogel is vloog'n (=de gezochte persoon is net vertrokken) (Westerkwartiers)
- de vroege vogel vangt de wurm (=wie vroeg begint kan veel verdienen) (Westerkwartiers)
- die vogel is vloog' n (=die persoon is er vandoor) (Westerkwartiers)
- ènt laeve moeste pakke woste pakke kons (=beter 1 vogel in de hand dan tien in de lucht) (Munsterbilzen - Minsters)
- hij liet de vogel over 't net vlieg'n (=hij liet zijn kans voorbijgaan) (Westerkwartiers)
- In mei legt elleke vogel een ei behalve de koekoek en de spriet die legge in de meimoand nie (=In mei legt elke vogel een ei) (Herentals)
- je kenn'n de vogel an zien veer'n (=je herkent iemand aan zijn doen en laten) (Westerkwartiers)
- leiver één èn de hand, dan twei énde bloes (=beter één vogel in de hand dan tien in de lucht) (Munsterbilzen - Minsters)
- Ne vogel veu de kat (=Ten dode opgeschreven) (Onze-Lieve-Vrouw-Waver)
- t is eine vieze vogel dae zien eige nest besjietj (=het is niet goed als je slecht praat over je eigen familie) (Heitsers)
- wat 'n portret (=Wàt een vreemde vogel) (Westfries)
- zij het de vogel over 't net vlieg'n loat'n (=zij heeft haar kans niet benut) (Westerkwartiers)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
