25 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `tal`
- armoe op de stal is armoe overal (=met te weinig dieren in de stal kun je geen geld verdienen)
- betalen als de paus geus wordt (=nooit betalen)
- beter één ezel voor de ploeg dan twee paarden op stal. (=kiezen voor zekerheid.)
- de beste paarden staan op stal. (=de leukste meisjes gaan niet uit)
- de tol aan de natuur betalen (=dood gaan)
- een Augiasstal reinigen (=het opruimen van een vreselijk vuile boel)
- een oud paard van stal halen. (=oude argumenten opnieuw gebruiken)
- een stalen voorhoofd hebben (=onbeschaamd zijn)
- een taling uitzenden om een eendvogel te vangen (=een kleinigheid opofferen om iets belangrijks terug te krijgen)
- een Tantaluskwelling zijn (=iets erg graag willen maar het (net) niet kunnen verkrijgen)
- het beste paard van stal (=de belangrijkste persoon in het gezelschap)
- het beste paard van stal halen (=het beste wat men heeft bovenhalen)
- het beste paard van stal vergeten. (=een belangrijk persoon over het hoofd zien)
- het beste paard van stal wordt overgeslagen (=grappige uitspraak wanneer iemand overgeslagen wordt)
- het beste paard van stal. (=de beste die er bij is)
- het gelag betalen (=alle kosten moeten betalen terwijl ook anderen er schuld aan hebben)
- het paard ruikt de stal (=opschieten om gauw thuis te komen)
- leergeld betalen (=fouten maken tijdens het leren)
- lex talionis (=wet van vergelding) (Latijn)
- met gelijke munt betalen (=hetzelfde kwaad terugdoen)
- met gesloten beurs betalen (=door middel van een wederzijdse schuld het bedrag verrekenen)
- met zijn talenten woekeren (=de persoonlijke mogelijkheden/gaven goed gebruiken)
- naar iets talen (=ergens belangstelling voor hebben)
- schot en lot betalen (=zijn burgerplicht naar behoren vervullen)
- zwijgen in alle talen (=helemaal niets zeggen, niets van zich laten horen)
63 betekenissen bevatten `tal`
- uit de oude doos (=al oud, nostalgisch)
- het gelag betalen (=alle kosten moeten betalen terwijl ook anderen er schuld aan hebben)
- voor Sinterklaas spelen (=alle wensen vervullen, alles voor iedereen betalen)
- iemand tot op zijn hemd uitkleden (=alles van iemand afnemen, een te hoge prijs laten betalen)
- als `t schip zinkt dan zinkt ook de lading (=als een zaak bankroet gaat, dan is men meestal ook alles kwijt)
- gissen doet missen (=als je niet zeker bent van je zaak maar gokt, gaat het meestal fout)
- wat het huis verliest, brengt het weer terug (=als men iets in huis zoek maakt, komt het meestal vanzelf weer tevoorschijn)
- boter bij de vis (=betaling bij de levering)
- kinderen die vragen worden overgeslagen (=brutale kinderen die altijd overal om vragen, worden genegeerd)
- die haring braadt niet (=dat (meestal geniepige) plannetje schijnt niet te lukken)
- de rotte appels uit de mand halen (=de minder getalenteerde personen wegsturen, de minder goede dingen sorteren van de goede dingen)
- wiens brood men eet, diens woord men spreekt (=diegene bij wie we ons geld verdienen geven we meestal gelijk)
- uit wiens hand men eet wiens woord men spreekt (=diegene bij wie we ons geld verdienen geven we meestal gelijk)
- het zit eraan bij hem/haar (=diegene kan het betalen, er is genoeg)
- er peper aan eten (=duur betalen)
- een mond als een hooischuur (=een grote of erg brutale mond)
- een kring om de zon brengt water in de ton. (=een halo rond de zon voorspelt meestal regen)
- de soep wordt nooit zo heet gegeten, als zij wordt opgediend (=er worden meestal minder zware maatregelen toegepast dan was aangekondigd)
- in de bus blazen (=flink betalen)
- door de bank genomen (=gemiddeld; meestal; gewoonlijk)
- mooi weer spelen (=genieten (meestal van andermans goed) / mooier voordoen dan het is)
- de neuzen tellen (=het aantal aanwezigen tellen)
- vissen hebben een goed leven (=het gelag niet betalen)
- als je alles van tevoren weet, ga je liggen voor je valt (=het heeft geen zin zich na afloop te beklagen over gebrek aan voorkennis. (Meestal in antwoord op klachten als `Als ik dat van tevoren geweten had.`))
- als je alles van tevoren wist, dan kwam je met een dubbeltje de wereld rond (=het heeft geen zin zich na afloop te beklagen over gebrek aan voorkennis. (Meestal in antwoord op klachten als `Als ik dat van tevoren geweten had.`))
- de duivel schijt altijd op de grootste hoop (=het ongeluk treft meestal degenen die al in moeilijkheden verkeren.)
- met iemand afrekenen (=iemand betalen; iemand iets betaald zetten)
- een brutaal mens heeft de halve wereld (=iemand die wat durft te zeggen krijgt het meestal wel voor elkaar)
- iemand een poot uitdraaien (=iemand te veel laten betalen)
- iemand het vel over de oren halen (=iemand te veel laten betalen)
- iemand villen (=iemand te veel laten betalen / Iemand afpersen)
- er de boot mee ingaan (=iets hebben ondernomen, dat tot een totale mislukking heeft geleid)
- op de pof komen (=iets kopen zonder direct te betalen)
- op je tandvlees lopen (=in totale uitputting voortdoen, zijn laatste krachten gebruiken)
- je verdiende loon krijgen (=krijgen wat hem toekomt (meestal iets slecht))
- op de garf/garve bouwen (=land bebouwen met betaling van de pacht met een deel van de oogst)
- ten voeten uit (=letterlijk: de volledige gestalte is afgebeeld; figuurlijk: een getrouwe persoonsbeschrijving)
- je in de kaart laten kijken (=meestal onopzettelijk een ander inzicht geven in je bedoelingen)
- een put maken om een andere te vullen (=met de ene lening de vorige afbetalen)
- armoe op de stal is armoe overal (=met te weinig dieren in de stal kun je geen geld verdienen)
- geld ophoesten (=met tegenzin of met moeite betalen)
- niet van de wind kunnen leven (=moeten werken om alles te kunnen betalen)
- als een feniks uit de as herrijzen (=na de totale vernietiging opnieuw opbouwen)
- na wat gepimpel, is de geest wat simpel (=na wat te hebben gedronken ben je meestal niet meer helder van geest)
- betalen als de paus geus wordt (=nooit betalen)
- op de reutel (=op afbetaling)
- lekker is maar één vinger lang (=oppervlakkige genoegens geven ook maar een betrekkelijke voldoening. / leuke dingen duren meestal maar erg kort)
- botje bij botje leggen (=samen geld bijeen leggen om te betalen)
- schoon schip maken (=schulden betalen, de boel opruimen, na ruzie/problemen samen er uit komen en het verleden laten rusten)
- korte afrekening maakt lange vriendschap (=snel terugbetalen (teruggeven) voorkomt ruzie)
Eén dialectgezegde bevat `tal`
- je tal mee vor olf gaald (=hij heeft een ondergeschikte positie) (Brugs)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
