9 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `opzet`
- de kam opzetten (=zich verweren, zich tonen)
- de lakense bril erbij opzetten (=bijzonder scherp toekijken)
- een boom(pje) opzetten (=een informele discussie starten)
- een grote mond hebben/opzetten (=brutaal zijn)
- een hoge borst opzetten (=eigenwijs en hoogmoedig zijn)
- een keel opzetten (=hard schreeuwen)
- een krop opzetten (=een hoge borst opzetten - een fiere houding aannemen)
- grote ogen opzetten (=erg verbaasd zijn)
- iemand een kroon opzetten (=iemand eer bewijzen)
11 betekenissen bevatten `opzet`
- het ene woord haalt het andere uit (=als de ene persoon een grote mond opzet, krijgt die dat van de ander terug)
- de kraan dichtdraaien (=de (financiële) hulp sterk verminderen of stopzetten)
- de harp aan de wilgen hangen (=de bezigheden stopzetten)
- in het honderd sturen/lopen (=de boel met opzet mis laten lopen, in de war laten lopen)
- in zijn kraag duiken (=de kraag hoog opzetten tegen de koude)
- het gemeste kalf slachten (=een groot feest opzetten / het beste en lekkerste eten op tafel zetten)
- een krop opzetten (=een hoge borst opzetten - een fiere houding aannemen)
- in het water vallen (=falen (een opzet, een voornemen, een plan), mislukken, niet doorgaan)
- je in de kaart laten kijken (=meestal onopzettelijk een ander inzicht geven in je bedoelingen)
- willens en wetens iets doen (=met opzet)
- de lier aan de wilgen hangen (=zijn bezigheden stopzetten)
10 dialectgezegden bevatten `opzet`
- a doet er om (=hij doet het met opzet) (Meers)
- a't aj brek zu'j s zeen wo steenkn (=als die opzet mislukt komt er wat los) (Rijssens)
- As Geesiemeu 't ooriezer opzet moew (hen heuien) (=Als het mooi weer wordt moeten we .....) (Drents)
- d'r omme doen (=met opzet handelen) (Waregems)
- dat ging soender erg (=dat was niet met opzet) (Volendams)
- erom: Ei doet erom (=hij doet het met opzet) (Lebbeeks)
- He hef zik lillik in 'n boek betten (=Zijn opzet is mislukt (hij heeft zichzelf in de buik gebeten) ) (Twents)
- hei zee de champetter tigge de voerman, kom er es aaf da ich er och opzet (=hier zei de veldwachter tegen de boer, kom er eens af dat ik er U op zet) (Heusdens)
- Hij peist dan 't zwiest en 't zwast nog nie (=Iemand die graag een hoge borst opzet) (Lokers)
- Zeen oaring broadt nie! (=Falen in zijn opzet) (Aspers)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen