10 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `zaak`
- dat zaakje zal wel doodbloeden (=die kwestie zal geleidelijk aan wel worden vergeten)
- de dood wil een oorzaak hebben. (=het is belangrijk onm te weten waarom iets gebeurt)
- de kurk waarop de zaak drijft (=de basis (steun) van het geheel)
- de zaak nog eens aankijken (=nog even afwachten)
- een zaak/kwestie aankaarten (=een onderwerp ter discussie brengen)
- er een halszaak van maken (=iets heel erg aantrekken en ernstig nemen)
- er zit geen schot in de zaak (=het gaat niet vooruit)
- geduld is een schone zaak (=wie rustig afwacht wordt beloond)
- niet veel zaaks (=niet veel bijzonders)
- rechter in eigen zaak zijn (=zijn eigen zaak kunnen beoordelen)
47 betekenissen bevatten `zaak`
- op de grote trom slaan (=aandacht proberen te krijgen voor diens zaak)
- als `t schip zinkt dan zinkt ook de lading (=als een zaak bankroet gaat, dan is men meestal ook alles kwijt)
- gissen doet missen (=als je niet zeker bent van je zaak maar gokt, gaat het meestal fout)
- dat is zo breed als het lang is (=dat verandert niets aan de zaak)
- de spijker op de kop slaan (=de kern van de zaak benoemen)
- het middel is erger dan de kwaal (=de oplossing veroorzaakt nog meer schade)
- het pleit beslechten/beslissen/verliezen (=de zaak definitief verliezen)
- de peer is nog niet rijp (=de zaak is nog niet in orde)
- de lens is uit de wagen (=de zaak is vastgelopen)
- het varken is door de buik gestoken (=de zaak is vooraf bedisseld)
- de baars vergallen (=de zaak laten mislukken)
- de molen is/loopt door de vang (=de zaak of persoon is in de war (gek))
- de ossen achter de ploeg spannen (=de zaak verkeerd aanpakken)
- het pleit winnen (=de zaak winnen)
- brandende kwestie (=een dringende, actuele zaak)
- dat is opgelegd pandoer (=een duidelijke van te voren afgesproken zaak)
- tussen beurs en geweten geplaatst zijn (=een financieel goede - maar misdadige - zaak kunnen doen)
- een nagel aan iemands doodkist (=een groot verdriet of iemand die een groot verdriet veroorzaakt)
- grote parade en klein garnizoen (=een grote vertoning maar niet veel zaaks)
- een krakende wagen (=een onzekere zaak - iemand met een zwakke gezondheid)
- een morse muur is snel afgebroken (=een slechte zaak gaat niet lang mee)
- elk waarom heeft zijn daarom (=elke gebeurtenis heeft een oorzaak)
- als het water zakt, kraakt het ijs (=elke oorzaak heeft gevolgen)
- achter iets zitten (=er de oorzaak van zijn)
- het zinkende schip verlaten (=ervandoor gaan als de zaak misgaat)
- dweilen met de kraan open (=geen kans op succes hebben, omdat men de symptomen bestrijdt zonder de oorzaak aan te pakken)
- het is melk en water (=het is een futloze zaak)
- het is water en melk (=het is een futloze zaak)
- het hooi is op en de koe is dood. (=het is een hopeloze zaak)
- het is trekken aan een dood paard (=het is een onbegonnen zaak)
- trekken aan een dood paard. (=het is een onbegonnen zaak)
- elke medaille heeft een keerzijde (=iets van twee kanten bekijken, aan iedere zaak zitten twee kanten, vaak een positieve en minder positieve kant)
- ik vind het pet (=ik vind het een bijzonder slechte zaak)
- je moet geen goed geld achter slecht geld aangooien (=je moet geen geld besteden aan een zaak die niet meer in stand kan worden gehouden)
- je op een afstand houden (=je niet te veel met de zaak bemoeien)
- je op de vlakte houden (=je niet te veel met de zaak bemoeien, geen duidelijk oordeel geven)
- de koe bij de horens vatten (=met de lastige zaak beginnen)
- al moesten de kraaien het uitbrengen (=ooit wordt de zaak bekend)
- al zouden de raven het uitbrengen (=ooit wordt de zaak bekend)
- iets door een gekleurde bril zien (=op een bevooroordeelde manier naar de zaak kijken)
- ad hoc negotium (=tot deze zaak behorend)
- het paard moet tot de kribbe komen. (=wie belang heeft bij een zaak moet er zelf op uit gaan)
- rechter in eigen zaak zijn (=zijn eigen zaak kunnen beoordelen)
- dat is het hele eieren eten (=zo zit de zaak in elkaar.)
- dat is het geheim van de mis (=zo zit de zaak in elkaar.)
- zo zit de vork in de steel (=zo zit de zaak in elkaar.)
- binnen de perken blijven (=zodanig beperkt blijven dat het niet te veel overlast of schade veroorzaakt)
50 dialectgezegden bevatten `zaak`
- ´n leug´ntje om bestwil (=een leugentje die de zaak ten goede keert) (Westerkwartiers)
- 'n dubbeltje ken roar roll'n (=een zaak kan vreemd aflopen) (Westerkwartiers)
- 'n gruëte doenink (=een grote zaak) (Meers)
- 'n toernee zjinneraol (=rondje voor de hele zaak) (Mestreechs)
- 'n zoak de grond ienboor'n (=een zaak laten mislukken) (Westerkwartiers)
- 'T es 'n gezond' affeire (=Het is een goede zaak) (Harelbeeks)
- 'T es 'n roar' affeire (=Het is een geheimzinnige zaak) (Harelbeeks)
- 't es in de sacoche (=de zaak is voor mekaar) (Lovendegems)
- 't es in de sakosj (=de zaak is afgehandeld) (Meers)
- 't es van den ond (=de zaak is om zeep) (Meers)
- 't kump zo trage as biej nen osn de melk (=er zit geen schot in de zaak) (Twents)
- 't onnerspit delv'm (=een zaak verliezen) (Westerkwartiers)
- 't peerd achter de woag'n spann'n (=de zaak verkeerd aanpakken) (Westerkwartiers)
- 't schoap es de preudaf (=de zaak is verloren) (Knesselaars)
- 't vetrek es in stront (=verloren zaak) (Knesselaars)
- ' n speek ien ' t wiel steek' n (=een zaak verhinderen) (Westerkwartiers)
- ' n zoak op touw zett' n (=een zaak opstarten) (Westerkwartiers)
- ambetante affeire (=vervelende zaak) (tervurens)
- an de kar elp' n steek' n / duiën (=de zaak / het doel steunen / promoten) (Waregems)
- d' erdeure goan mit 'n groevn bustel (=een zaak grondig uitzuiveren) (Veurns)
- d'r blift 'n baarg an 'e striekstok hang'n (=teveel mensen moeten geld krijgen van deze zaak) (Westerkwartiers)
- d'r zit stront an de knikker (=deze zaak stinkt) (Westerkwartiers)
- DA'S En AMBETANT AFFEIRE (=DIT IS EEN LASTIGE zaak) (Hals)
- da's helle koek, zaak tërdievël, en hae sjieët naegël (=deze situatie is haast onmogelijk) (Munsterbilzen - Minsters)
- da's veur de poes (=dat is een verloren zaak) (Westerkwartiers)
- dad' es en zoekzantje (=dat is een ingewikkelde zaak) (Gents)
- daddes nen vuiln pot eedne (=een louche zaak / niet zuiver op de graat) (Waarschoots)
- dae kan nog gene naogel raech èn de moer kloppe (=die kan nog geen eenvoudige zaak oplossen) (Munsterbilzen - Minsters)
- daomit is de baard aaf (=het is een afgedane zaak) (Steins)
- das nogal kwékkëlëk (=dat is een complexe zaak) (Munsterbilzen - Minsters)
- Dat hingt nog i wiej zek. (WT) (=Dit is een onzekere zaak) (Mechels (NL))
- dat veraanert de zoak (=dat verandert de zaak) (Westerkwartiers)
- de boel laote v'rslorre (=de zaak verwaarlozen) (Zwartebroeks)
- de harp an 'e wilg'n hang'n (=een zaak opgeven) (Westerkwartiers)
- de kêrk oppe toeëre zette (=de zaak verkeerd aanpakken) (Weerts)
- de kins ten heile onnerbénnel nie (=je weet het fijne van de zaak niet) (Munsterbilzen - Minsters)
- de koe bij de hoor'ns pakk'n (=de zaak echt aanpakken) (Westerkwartiers)
- de wiend waait nou uut 'n aanere hoek (=de zaak staat er nu geheel anders voor) (Westerkwartiers)
- de zaok is over de kop gegaon (=de zaak is teloor gegaan) (Oudenbosch)
- de zoak is bezegeld (=de zaak is beklonken) (Westerkwartiers)
- de zoak is over de kop (=de zaak is failliet) (Westerkwartiers)
- de zoak is sloot'n (=sluiten - de zaak is gesloten) (Westerkwartiers)
- delper: En kommérs mé ne goeien delper (=Een zaak met veel klanten) (Lebbeeks)
- den dupe van d'histore (=de dupe van de zaak) (Meers)
- den heile boel bëzeeke (=de sfeer bederven, de zaak in 't honderd doen lopen) (Munsterbilzen - Minsters)
- den heile onderbendël kan mich gestoeële wieëne (=ik moet het onderliggende ofte het fijne van de zaak niet weten) (Munsterbilzen - Minsters)
- die is vast gebiecht (=die is al over de zaak ingelicht) (helmonds)
- die stijt niet vaast ien zien schoen'n (=hij is niet geheel zeker van zijn zaak) (Westerkwartiers)
- Die zaak ligk oppe vot. (=die zaak is failliet) (Steins)
- die zoak gijt noar zien grootmoeke (=die zaak gaat verloren) (Westerkwartiers)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
