38 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `ode`
- alle hoop de bodem in (laten) slaan (=door iets geen enkele hoop meer (laten) hebben)
- beter blode Jan dan dode Jan (=het is beter zich laf blood te gedragen, dan te sterven, dood te zijn)
- dat is de goden verzoeken (=te grote risico`s nemen)
- dat zet geen zoden aan de dijk (=dat is geen bijdrage van serieuze betekenis)
- de bodem inslaan (=vernietigen (bv.: de hoop de bodem inslaan))
- de lijdensbeker tot de bodem ledigen (=al het slechte, tot het laatste toe, over zich heen krijgen)
- de rode cijfers (=de verliescijfers)
- de rode draad (in een verhaal of betoog) (=het centrale thema, hetgeen waar steeds weer op wordt teruggegrepen)
- de rode haan laten kraaien (=iets in brand steken)
- dode honden bijten niet (al zien ze lelijk) (=van doden is geen gevaar te duchten)
- duizend doden sterven (=enorme angsten uitstaan)
- een bodem in de markt leggen (=een minimumprijs vastleggen)
- een bodemloos vat zijn (=altijd te weinig van iets zijn of opraken)
- een bodemloze put (=dat kost ontzettend veel geld)
- een handwerk heeft een gouden bodem (=een goed vakman verdient altijd zijn brood)
- een loden pijp hebben (=een hete vloeistof snel kunnen opdrinken)
- er gezoden en gebraden liggen. (=ergens heel vaak zijn)
- geen zoden aan de dijk brengen/zetten (=niets bijdragen tot)
- goederen in de dode hand (=goederen die niet vererven)
- het vlees doden (=de zinnelijke behoeften onderdrukken)
- horzels steken niet en hommels doden niet. (=mensen met een grote mond dragen het minste bij)
- iemand blij maken met een dode mus (=iemand iets goeds in het vooruitzicht stellen, dat uiteindelijk waardeloos zal blijken te zijn)
- met een rode letter aangetekend staan (=duidelijk vermeld , zodanig dat het zeker niet vergeten wordt)
- met zijn tien geboden eten (=zonder bestek met de vingers eten)
- met zijn tien geboden eten. (=zonder mes en vork.)
- mindere goden (=de wat minder sterke of slimme)
- om den brode doen (=alleen werken voor het geld en niet omdat het werk fijn/leuk is)
- onder de (groene) zoden stoppen (=iemand begraven)
- onder de geboden (=in ondertrouw)
- onder de groene zoden liggen (=begraven zijn)
- ongenode gasten zet men achter de deur (=wie niet welkom is, laat men niet binnen of laat men zo lang mogelijk wachten)
- over de doden niets dan goeds (=men ziet kwaadspreken over overledenen als iets heel onbeleefd, er mag niet gespot worden met de dood)
- ter wereld is er geen dodelijker venijn, dan vriend te schijnen en vijand te zijn (=hoed je voor onoprechte vrienden)
- twee joden weten wat een bril kost (=we hoeven elkaar niets wijs te maken)
- voor de rode deur moeten gaan (=voor het gerecht komen)
- vreemde zorgen doden de ezel. (=je kan dingen het beste zelf doen)
- werken als een rode lap op een stier (=onmiddellijk erg kwaad maken)
- zoden aan de dijk zetten (=daadwerkelijk hulp verschaffen)
25 betekenissen bevatten `ode`
- het lood al in de bil hebben (=al gestraft zijn voor iets. (geschoten zijn met een loden kogel))
- iemands levensdraad afsnijden (=doden)
- om zeep brengen/helpen/zijn (=doden/mislukken)
- een hoofd als een boei krijgen (=een erg rode kleur krijgen in het gezicht, erg blozen)
- zo rood als een kreeft (=een rode kleur hebben. (kreeft wordt knalrood tijdens het koken))
- met Noach in de ark geweest zijn (=erg oud(erwets) en uit de mode zijn)
- de geest is gewillig maar het vlees is zwak. (=geef niet toe aan verboden verleidingen)
- om hals brengen (=iemand doden)
- over de kling jagen (=iemand doden)
- iemand van kant maken (=iemand doden)
- tegen de maan blaffen (=iets doen wat totaal niet helpt / nodeloze bedreigingen uiten)
- in zwang komen / raken (=iets wordt een modeverschijnsel)
- jesus nazarenus rex judaeorum (=jezus van Nazareth, koning der Joden)
- na regen komt zonneschijn (=na een periode van tegenslag, komt er een betere tijd)
- avondrood, mooi weer aan boord (=na een rode avondlucht volgt mooi weer)
- voor geen geld ter wereld (=niet bereid zijn tot iets, hoeveel er ook voor geboden wordt)
- stank voor dank (=ondankbaarheid ervaren voor geboden diensten.)
- nattevingerwerk zijn / Met de natte vinger doen (=onnauwkeurig, overhaast of zonder de geschikte methode of middelen uitgevoerd werk)
- van de bok op de ezel gaan (=snel van onderwerp wisselen zonder rode draad)
- van de hak op de tak springen (=steeds weer van onderwerp wisselen en geen duidelijke rode draad in een verhaal hebben)
- ad fundum (=tot op de bodem)
- dode honden bijten niet (al zien ze lelijk) (=van doden is geen gevaar te duchten)
- de bodem inslaan (=vernietigen (bv.: de hoop de bodem inslaan))
- uit het jaar nul (=volkomen ouderwets, achterhaald, uit de mode)
- als het hemd scheurt dan heeft het een gat (=wees niet vooraf al nodeloos bezorgd)
Eén dialectgezegde bevat `ode`
- zou jut owe ajut e kregen ode (=zou je het houden als je het gekregen had) (Zeeuws)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
