6 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `nodig`
- broodnodig (=onmisbaar)
- de tafel de nodige eer bewijzen. (=smakelijk gaan eten.)
- een goed verstaander heeft maar een half woord nodig (=voor een goed verstaander is een kleine aanwijzing genoeg)
- een harde knoest heeft een scherpe bijl nodig (=een slechte gewoonte is moeilijk te verdringen)
- op een kratje zitten als dat nodig is (=bereid zijn om je aan te passen aan minder luxe)
- witte paarden hebben veel stro nodig (=pronkzieke vrouwen kosten veel geld)
29 betekenissen bevatten `nodig`
- zonder geluk vaart niemand wel (=alleen met hard werken komt men er niet, ook een beetje geluk is nodig om ergens te komen)
- een te grote broek aantrekken (=een doel stellen waarvoor je niet de benodigde middelen hebt)
- bij Neck om naar Den Haag (=een onnodige omweg maken)
- met tijd en stond, gaat men de wereld rond. (=er is een juiste tijd is voor alles en sommige dingen hebben tijd nodig)
- je kruit droog houden (=geen onnodige acties ondernemen of energie verspillen.)
- het huisje bij het schuurtje houden/laten (=geen onnodige uitgaven doen)
- een gek en zijn geld blijven nooit lang bij elkaar (=geld uitgeven aan nutteloze en onnodige dingen)
- niet kunnen heksen (=het niet zo snel afkunnen - er meer tijd voor nodig hebben)
- niemand genoemd, niemand gelasterd. (=het vermijden van het noemen van namen voorkomt onnodige ruzie)
- een open deur intrappen (=iets doen wat niet nodig is of iets wat al gezegd of gedaan is nog een keer doen)
- iets achter de hand hebben (=iets ter beschikking hebben voor wanneer het nodig mocht zijn (bv nood))
- in iemands kraam te pas komen (=iets wat iemand nodig had)
- een man zonder vrouw is als een paard zonder teugels. (=in het huwelijk hebben man en vrouw elkaar nodig)
- een goed pad krom loopt niet om. (=je kunt beter geen onnodige veranderingen aanbrengen)
- denkt aleer gij doende zijt en doende denkt dan nog. (Guido Gezelle) (=maak een plan alvorens ergens aan te beginnen, en stel tijdens de activiteit het plan bij indien nodig)
- niet bij brood alleen leven (=men heeft meer nodig dan alleen eten om te kunnen leven)
- goed beslagen (=met de nodige kennis en ervaring)
- mutatis mutandis (=met de nodige wijzigingen)
- over de balk gooien (=onnodig geld uitgeven voor zaken die niet nodig zijn)
- een lot uit de loterij trekken (=precies de juiste persoon of ding gevonden hebben wat er nodig was)
- gras gaat niet harder groeien als je eraan trekt (=sommige dingen hebben tijd nodig)
- snoeien doet bloeien. (=tijdelijke opofferingen zijn nodig om op de lange termijn te kunnen gedijen en bloeien)
- van een mug een olifant maken (=van een klein probleem onnodig een groot probleem maken, erg overdrijven)
- gestolen kunnen worden (=van geen belang meer zijn - niet langer nodig zijn)
- aan zijn gerief komen (=vinden wat men nodig heeft (inz. seksuele behoeften))
- Aken en Keulen zijn niet op één dag gebouwd (=voor een uitgebreide klus heb je meer tijd nodig)
- op eigen benen staan (=voor jezelf zorgen; geen hulp nodig hebben)
- die niets ontbreekt is rijk. (=wie tevreden is heeft geen geld nodig)
- geen geld, geen Zwitsers (=zonder geld krijg je hulp noch koopwaar of er is altijd wel geld nodig om iets gedaan te krijgen)
50 dialectgezegden bevatten `nodig`
- `Zo kunde ennen hoeëp stroont nog lekker maken.` (=Als je vindt dat een kok wel erg veel ingrediënten nodig heeft om iets op smaak te brengen zegt men) (Wells)
- ''...die wit wel wor Abram de mosterd holt'' (=Een jongen die geen voorlichting meer nodig heeft.) (Waalwijks)
- 'k em a vandoen (=Ik heb je nodig) (Bambrugs)
- 'k moet zeiken as unne ruen (=Ik moet nodig nar het toilet) (Ossies)
- 't geld blift ien de wereld, wij goan d'r uut (=men heeft geld nodig maar niet meer dan nodig) (Westerkwartiers)
- 't is beder te geev'm dan te ontvang'n (=men kan beter hulp geven dan hulp nodig hebben) (Westerkwartiers)
- 't leste stroeiken oit tak trekken (=ergens langer blijven dan nodig) (Buggenhouts)
- 't moet nôdig zo weze (=het zal wel, ik geloof 'r niks van, ja ja...) (Westfries)
- Aoke en Keule zin ook nie gemok op ene daog (=alles heeft zijn tijd nodig) (Munsterbilzen - Minsters)
- as-t nôodeg is, zie de ginne pliesie (=wanneer het nodig is, zie je geen politie) (Tilburgs)
- as't nait neudug het, nait doun (=als het niet nodig is, niet doen) (Gronings)
- aste zon sjaajnt kump iedereen baute mèr attet raengert zieste niemes mei (=van de bank krijg je alleen een lening als je ze feitelijk niet nodig hebt) (Munsterbilzen - Minsters)
- bende vorzien van pòte en òre? (=heb je alles wat je nodig hebt?) (Nieuw-vossemeers)
- da kan wel un kwasje gebruike (=dat moet nodig geverfd worden) (Oudenbosch)
- da kos stükke van minse (=daar is veel moeite voor nodig) (Bilzers)
- da mot z n verloop ebbe (=daar is tijd voor nodig) (Oudenbosch)
- da plefoeng maug ookés gevérf wiëne (=die kop heeft een opknapbeurt nodig) (Bilzers)
- Da's niet neudig (=Dat is niet nodig) (Hoogeveens)
- dae haet ’t water baove de kneen staon (=hij moet nodig plassen) (Heitsers)
- dae hoofs se geine vinger te gaeve (=hij heeft weinig aansporing nodig om iets te doen (bijv. drinken op stap)) (Heitsers)
- daor kunde rustig mee naor smid Dekkers (1960) (=dit moet nodig gemaakt worden) (Oudenbosch)
- daor meude wellus ne bessem deuraole (=dat moet je nodig even schoonmaken) (Oudenbosch)
- daor zitte we niejom te sprienge (=dat hebben we niet het meest nodig) (Oudenbosch)
- das get van langen ojem (=dat heeft zijn tijd nodig) (Munsterbilzen - Minsters)
- de bezzem maag d'r wel es deur (=dat moet nodig worden opgeruimd) (Westerkwartiers)
- de duvel schaijt aeltijd op de grôte hoop (=De grootste rijke rotzakken hebben het meeste geluk in het leven en vangen nog meer geld dan nodig is: vangen het meeste geld.) (Utrechts)
- De luiber hef zien veren net zo hard neudig as een muske. (=Iedereen heeft geld nodig) (Drents)
- de vrolaaj konne mich vërrèkke, ich hën zelf wol twei haan vërr te trèkke (=snuggere mannen hebben niemand nodig) (Munsterbilzen - Minsters)
- die het met jou nôdig hillegaar nìks! (=die gaat volledig zijn eigen gang) (Westfries)
- én Minster lik ook e graut gestich, e gekkehaus nieme ze dat nog per abuis, mér de echte gekken loope nog vraaj rond ént dürp (=Het St Jozefsinstituut herbergt heel wat mensen die geestelijke verzorging nodig hebben, vroeger gekken genoemd, maar die lopen er genoeg los in het dorp zelf) (Munsterbilzen - Minsters)
- Ergens aan raken: je raak an nuwe skoene (=nodig hebben , je hebt nieuwe schoenen nodig) (Volendams)
- ergus ferlet fan hewwe (=iets nodig hebben) (Leewarders)
- etwien oentgrieven (=iemand iets afnemen dat hij nodig heeft) (Veurns)
- G'et a grief (=Je hebt alles wat je nodig hebt) (BAmbrugs)
- gelegen kommen (=ergens welkom zijn, van pas komen, we hebben je juist nodig) (Sint-Niklaas)
- gien beraons weerd (=het is niet nodig om hier iets over te zeggen) (Giethoorns)
- God hèt ook de vrolaaj gemok, mer hae hètter zelf geen gehate (=je hebt geen vleugels nodig om een engel te zijn) (Munsterbilzen - Minsters)
- graos konste zaeë, graos konste maeë, mér alleen de zon kan ët dreige (=een mens heeft de natuur nodig) (Munsterbilzen - Minsters)
- Ie loopt met de kapper zijn centen in de buuse (=Je moet nodig naar de kapper) (Hoogeveens)
- iemand gerieven (=iemand zoveel geven als hij nodig heeft) (Sint-Niklaas)
- iemand iet oewekluujesteren (=iets verkopen wat hij niet nodig heeft) (Meers)
- iet van doen émmen (=iets nodig hebben) (Meers)
- iets hem'm te drukkn (=nodig naar de wc moeten) (Vechtdals)
- iets vandoen ein (=iets nodig hebben) (Sint-Niklaas)
- iets vandoen emmen (=iets nodig hebben) (Moes)
- ik moet pissen as un klèn pertje (=ik moet nodig plassen) (Tilburgs)
- Ik mot zeekuh es nuh reegur (=Ik moet nodig plassen) (Kaatsheuvels)
- In oar de kont liene en sels troch de ribben skiete (=iets uitgeleend hebben wat je zelf nodig hebt) (Fries)
- is mo juuste noëdig vo (=is enkel nodig om) (Veurns)
- je hen een beste smacht um de barg. (=je moet nodig naar de kapper.) (Putters)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
