18 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `moed`
- als de armoede binnenkomt vliegt de liefde het venster uit (=armoede betekent vaak het einde van vriendschappen en relaties)
- armoede zoekt list. (=armoede dwingt om op zoek te gaan naar alternatieve manieren om rond te komen)
- bij moeders pappot (=thuis)
- bij moeders pappot blijven (=thuis blijven - enkel spreken over iets waar men iets over weet)
- daar helpt geen lievemoederen/moedertje lief aan (=niets helpt, ook vriendelijke woorden niet)
- dat geeft de burger moed (=dat doet goed)
- de lange weg maakt een moede man (=een langdurige ziekte leidt tot uitputting)
- de moed in de schoenen doen zinken (=wanhopig worden en de moed verliezen)
- hoogmoed deed nooit iemand goed. (=arrogantie en overmoed zijn slechte eigenschappen)
- hoogmoed komt voor de val (=iemand die erg trots is of hoogmoedig, krijgt gauw de bijbehorende ellende)
- iets met de moedermelk binnenkrijgen (=iets leren in de eerste levensjaren)
- met de moedermelk ingezogen hebben (=van jongs af zo geleerd hebben)
- moederziel alleen (zijn) (=helemaal alleen (zijn))
- moedoen voor Piet Snot (=zonder toegevoegde waarde en zonder erkenning deelnemen)
- voorzichtigheid is de moeder der wijsheid (=doe het voorzichtig, dan komt er geen schade)
- voorzichtigheid is de moeder van de porseleinkast (=door voorzichtig te zijn, gaan tere zaken langer mee)
- wie naar zijn moeder en vader niet hoort moet het kalfsvel volgen (=wie niet naar zijn ouders luistert, moet soldaat worden)
- zo vader, zo zoon (of: Zo moeder, zo dochter) (=kinderen erven de eigenschappen van hun ouders)
27 betekenissen bevatten `moed`
- het hart in de schoenen zinken (=alle moed en hoop verliezen om problemen op te lossen)
- mal moertje mal kindje (=als de moeder te veel toegeeft zal het kind niet deugen)
- als de armoede binnenkomt vliegt de liefde het venster uit (=armoede betekent vaak het einde van vriendschappen en relaties)
- armoede zoekt list. (=armoede dwingt om op zoek te gaan naar alternatieve manieren om rond te komen)
- hoogmoed deed nooit iemand goed. (=arrogantie en overmoed zijn slechte eigenschappen)
- het is daar armoe troef (=daar heerst grote armoede)
- olie op de golven gieten/gooien (=de gemoederen kalmeren)
- de lip laten hangen (=de moed opgeven, pruilen)
- fris gewaagd is half gewonnen (=de moedigste heeft de meeste kansen om iets te winnen)
- meisjes die bloemen dragen, mag je kussen zonder te vragen (=een aanmoediging om meisjes met bloemen te kussen)
- een blind paard zou er geen schade doen (=een armoedig interieur)
- een ridder zonder vrees of blaam (=een moedig mens)
- een hoge borst opzetten (=eigenwijs en hoogmoedig zijn)
- alle dagen geen vetpot zijn (=er is armoede)
- lont ruiken (=ergens het vermoeden toe hebben / het gevaar tijdig aanvoelen)
- heb het hart eens (=heb de moed om dat te doen. (Eigenlijk: als je dat doet, zal ik je ongenadig straffen))
- de keel kost veel (=herhaalde dronkenschap leidt tot armoede)
- het hart zinkt hem in de schoenen (=hij verliest alle moed)
- men zou hem een aalmoes geven (=hij ziet er armoedig uit)
- hoe hoger het hart, hoe lager de ziel (uit het Fries) (=hoogmoed is het kenmerk van een dwaas)
- hoogmoed komt voor de val (=iemand die erg trots is of hoogmoedig, krijgt gauw de bijbehorende ellende)
- iemand een hart onder de gordel/riem steken (=iemand moed inspreken)
- de stoute schoenen aantrekken (=iets doen wat moed vergt. (`stout` in de oude betekenis van `dapper`))
- in de laagte zijn (=in armoedige toestand verkeren)
- niet voor een gat te vangen (=niet door één moeilijkheid te ontmoedigen)
- de moed in de schoenen doen zinken (=wanhopig worden en de moed verliezen)
- zwaar op de hand zijn (=zeer ernstig/zwaarmoedig van karakter zijn)
31 dialectgezegden bevatten `moed`
- 'ne peddemoeëk es zoë kaal as 'n loês en toch kwaaktje altiêd van plezeer (=ondanks geldzorgen toch de moed er in houden) (Weerts)
- 't es nen karaudzigen (=iemand die veel moed heeft) (Zottegems)
- aste tot aon zëne nak èn de sjit zits, loeët dan zëne kop nie hange (=verlies nooit de moed om terug te vechten) (Munsterbilzen - Minsters)
- aste tot zëne nak èn de sjit zits, moeste zëne kop nie loëte hange (=als je dik in de miserie zit, moet je moed betonen) (Munsterbilzen - Minsters)
- de kop (erm) lotte hange (boemele) (=de moed verliezen) (Munsterbilzen - Minsters)
- de lippe laoten 'angen (=de moed opgeven) (Steenwijks)
- de mismoêd èn krijge; 't lotte hange (=de moed verliezen) (Bilzers)
- de mismoed éssem én zen sjoen gezak (=hij heeft de moed verloren) (Munsterbilzen - Minsters)
- de moed zakt heur ien 'e schoen'n (=zij laat de moed zakken) (Westerkwartiers)
- deurzett'n Maart'n (=laat de moed niet zinken) (Westerkwartiers)
- ei e ge' e karaoge mi' er (=hij heeft geen moed meer) (Wesdurps)
- ge moed ier 't zwin nie kom'n ofgeev'n (=hou op met die onbeleefdheid) (Wevelgems)
- ge moed ier nie van joene bèr kom'm maak'n (=je moet hier je boosheid niet komen ventileren) (Wevelgems)
- ge moed ommerêën (=je moet de omweg volgen) (Kaprijks)
- hae lit 't hange (=hij geeft de moed op) (Bilzers)
- het loëten hange (=de moed verliezen) (Munsterbilzen - Minsters)
- hij het zien kruut verschoot'n (=hij heeft geen moed meer) (Westerkwartiers)
- hij was lamsloag'n (=hij had al zijn moed verloren) (Westerkwartiers)
- Hol de bene d'r onder en de gang d'r in . (=Ga door en houdt moed .) (achterhoeks)
- ich kos ieder bieke es lache (=de moed bijna opgeven) (Opglabbeeks)
- kop d'r veur holl'n (=moed houden) (Gronings)
- korrozzje emmen (=moed hebben) (Denderleeuws)
- mè door (=laat de moed niet zakken) (Neerpelts)
- noë ne bergop, kump ne bergaof (=nooit de moed opgeven) (Munsterbilzen - Minsters)
- téssem én zen sjoën gezak (=de moed verliezen) (Bilzers)
- tlotte hange (=de moed opgeven) (Bilzers)
- ze hèt geene foep nimei èn (=zij geeft de moed op) (Bilzers)
- ze let de oor'n hang'n (=ze heeft de moed verloren) (Westerkwartiers)
- zene moed météénraope (=zich herpakken) (Bilzers)
- zij let de oorn hang'n (=zij heeft de moed verloren) (Westerkwartiers)
- zolaang d'r leev'm is, is d'r hoop (=moed verloren, al verloren) (Westerkwartiers)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
