3 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `het bij`
- het bij het goede/rechte eind hebben (=gelijk hebben)
- het bijltje erbij neerleggen (=ermee stoppen)
- het bijltje zoeken (=een excuus of uitweg verzinnen)
3 betekenissen bevatten `het bij`
- je mag wel ergens anders honger krijgen, als je thuis maar komt eten. (=een getrouwde man mag wel met knappe meisjes flirten, daar moet het bij blijven.)
- de vingers jeuken hem (=het bijna niet kunnen laten er op los te slaan)
- een schot voor open doel. (=iets zo eenvoudig dat het bijna onmogelijk is om te falen)
14 dialectgezegden bevatten `het bij`
- 'k zen gekrét, naa hemme ze in maan roape geschete (=ik ben geïrriteerd, nu hebben ze het bij mij totaal verbruid) (Heist-op-den-Berg)
- 't loike bai de knuup emme (=het bij het rechte eind hebben) (Overijses)
- Ak 't bij het goeie ende hebbe (=Als ik het bij het goede eind heb) (Hoogeveens)
- das tweejaande op ene buik (=zij zijn het bij voorbaat eens) (Oudenbosch)
- dat zweert 'er bij hoog en bij leeg (=hij zweert het bij alle goden) (Westerkwartiers)
- dee ei mich in mén ròòpe gescheite (S*) (=hij heeft het bij mij verkorven) (Sintrùins)
- die slagt de spieker op ' e kop (=die heeft het bij het rechte eind) (Westerkwartiers)
- Hi'j ef de keutel bi'j 't recht ende (=Hij heeft het bij het rechte eind) (Giethoorns)
- hòj et bèm Jao, hij hagget in zene zak. (=had hij het bij zich Ja, hij had het in zijn zak.) (Tilburgs)
- ie zit éé (in) mijn neuze (=hij heeft het bij mij verkorven) (Waregems)
- ij / ze zit in mijn'n neuze (=hij / zij heeft het bij ij verkorven) (Zottegems)
- ij es ter klôf op (=hij heeft het bij het rechte eind) (Gents)
- in ieënen zijn råpen gescheet' n emmen (=het bij iemand verbrod hebben) (Zeels)
- nen heiring begint aoën zënë kop te stinkë (=als een vereniging in diskrediet valt, begint het bij het bestuur) (Munsterbilzen - Minsters)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen