29 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `er in`
- arbeider in de wijngaard des heren (=geestelijk beroep (priester,dominee) uitoefenend)
- bitter in de mond maakt het hart gezond (=ook wat minder aangenaam is, kan gezond of goed zijn)
- daar heb je het gedonder in de glazen (=daar begint de miserie)
- daar steekt meer in dan een enkele panharing (=daar zit meer achter)
- de klad zit er in (=het gaat niet goed)
- een ijzer in het vuur hebben (=een plan hebben dat nog onbekend is voor de buitenwereld)
- een kring om de zon brengt water in de ton. (=een halo rond de zon voorspelt meestal regen)
- een krul meer in zijn staart hebben dan een ander (=speciaal willen zijn)
- een krul meer in zijn staart hebben dan een gewoon mens (=zich een beetje aanstellen)
- een lucifer in drieën kunnen kloven (=erg zuinig zijn)
- een mier in de broek hebben (=ongeduldig zijn)
- een natte mei geeft boter in de wei (=weerspreuk)
- een vinger in de pap hebben (=ergens iets in te zeggen hebben, invloed hebben)
- er in stinken (=te grazen genomen worden, er in trappen)
- er in zwemmen (=meer dan genoeg hebben)
- er verdrinken er meer in het glas dan in de zee (=er gaan veel mensen dood door het drinken van alcohol)
- ergens over inzitten (=zich zorgen over maken over iets)
- eten is een goed begin: het ene beetje brengt het ander in. (=letterlijke betekenis.)
- geen olie meer in de lamp hebben (=platzak zijn - levensmoe (of ernstig ziek))
- het roer in handen hebben (=leiding geven en door moeilijke tijden heen komen)
- het smelt als boter in de mond (=(van eten) het is erg mals)
- iemand een veer in de broek/kont steken (=iemand complimenteren of prijzen)
- ik geloof er in als een jood in Jezus Christus (=ik geloof er maar weinig in)
- je doet de boter in de pan, maar bakt er niks van (=denken dat je iets begrijpt, terwijl je dat niet doet)
- peper in je achterwerk hebben (=een hoog tempo hebben)
- rechter in eigen zaak zijn (=zijn eigen zaak kunnen beoordelen)
- water in de zee dragen (=iets totaal zinloos doen)
- water in je kelder hebben (staan) (=een te korte broek aanhebben)
- weer in het zadel helpen (=helpen om weer door te kunnen gaan)
19 betekenissen bevatten `er in`
- je kan niet alle meisjes haten om één (=als je bent getrouwd wilt dat niet zeggen dat vrouwen je niet meer interesseren)
- uit het oog, uit het hart (=de aandacht voor iemand verliezen, als die persoon niet meer in de nabijheid is)
- vreemde ogen dwingen (=de ogen van een vreemde heeft meer invloed op je dan van een bekende)
- geld maakt niet gelukkig (=er is meer in het leven dan rijkdom)
- iemand de loef afsteken (=ergens beter in zijn dan iemand)
- het zat zijn (=genoeg ergens van hebben en er geen zin meer in hebben)
- de overhand hebben (=iets is meer aanwezig dan het ander / meer invloed hebben)
- in het diepe gegooid worden (=in een baan aan het werk moeten zonder ingewerkt te worden)
- je moet geen goed geld achter slecht geld aangooien (=je moet geen geld besteden aan een zaak die niet meer in stand kan worden gehouden)
- je in de kaart laten kijken (=meestal onopzettelijk een ander inzicht geven in je bedoelingen)
- de wereld wil bedrogen zijn. (=mensen trappen steeds weer in hetzelfde praatje)
- met de pet naar iets gooien (=niet echt moeite voor iets doen, zonder inzicht schatten)
- zo stoned zijn als een garnaal (ook makreel) (=onder invloed zijn van hasj)
- het hoofd in de schoot leggen (=opgeven en er in berusten)
- eten dat je zweet en werken dat je het koud krijgt, dat zijn de waren. (=slecht personeel. Uit de tijd dat meiden en knechts bij de boer in de kost waren.)
- bij de styx zweren (=styx is rivier in onderwereld)
- er in stinken (=te grazen genomen worden, er in trappen)
- een kat komt altijd weer op zijn poten terecht. (=uiteindelijk komt het toch weer in orde.)
- zo komt het kalfje weer bij zijn moer (=zo komt wat verloren was weer in orde)
29 dialectgezegden bevatten `er in`
- 'ne peddemoeëk es zoë kaal as 'n loês en toch kwaaktje altiêd van plezeer (=ondanks geldzorgen toch de moed er in houden) (Weerts)
- 't laeve ès waaj ën naoës, de moes ter alles authaole wat trèn zit (=het leven is als een neus, je moet er alles uithalen wat er in zit) (Munsterbilzen - Minsters)
- aste mèt viër spiëls, konste dich verbranne (=wie het gevaar bemint, zal er in vergaan) (Munsterbilzen - Minsters)
- d'r benn'n meer ziende mens'n die blind benn'n, as blinde mens'n die niet zien kenn'n (=sommige mensen weten niet wat er in de wereld te koop is) (Westerkwartiers)
- dat gijt d'r ien as 'n preek ien 'n ollerling (=dat gaat er in als koek) (Westerkwartiers)
- de rute is trut en at rint rint trin (=de ruit is er uit en als het regent regent het er in) (Izegems)
- de zwoeng zoet trèn (=de vaart zat er in) (Munsterbilzen - Minsters)
- ei et de vitvoat (=Hij heeft de slag te pakken, hij heeft de gang er in) (Volendams)
- ge hèt kaoj èn verrèkte kaoj. (=vrouwen zijn er in soorten.) (Tilburgs)
- Ge zoet er in schippen geleek in de vorte raupn (=Je zou er echt wel de brui aan geven) (Maldegems)
- gij zijt er in tije bij (=je bent er als de kippen bij, de eersten) (Maldegems)
- graute kal vertëlle en graute heep sjijte, das al wot traut kümp opnen daog (=wat kan er in een grote mond : grote praat en grote pinten) (Munsterbilzen - Minsters)
- hae kraajg op tijd ze naotsje en ze dreigske (=hij ligt er in de watten) (Munsterbilzen - Minsters)
- hai is om Leermens toukomen (=hij weet wat er in de wereld te koop is) (Gronings)
- Hee häd de zwoeng der goed in (=Hij had de vaart er in) (Epers)
- Hij is er in esteuken (=Hij is er in gestikt) (Hoogeveens)
- Hij is er in estunken (=Hij is er in gestonken) (Hoogeveens)
- hij wil twee rugg'n uut één zwien snied'n (=hij wil er meer uithalen dan er in zit) (Westerkwartiers)
- kiek die tamme ente ies, as ' t oew tamme ente is pak em dan. In de 60-er jaren reed er in Zwolle een lelijk eendje rond met de Latijnse tekst: Sidi tamentis, astoe entis pactum (=kijk die tamme eend eens, als het jouw eend is pak hem dan) (Zwols)
- kiek dn bakker is ter deur ekropen (=brood met gat er in) (Zeeuws)
- nie gesjoëte ès altijd mis (=beter scheef er in dan recht erlangs) (Munsterbilzen - Minsters)
- o Kalken niet gescheten o Laerne geen eten (=uitdrukking om aan te duiden dat er in Kalken voornamelijk boeren woonden en in Laarne voornamelijk fabrieksarbeiders) (Kalkens)
- schörp geven (=er in vliegen) (Bornems)
- tis e rute uut tuus en ot rint, trint drin (=er is een ruit uit het huis en als 't regent, 't regent er in) (Bachten de kupes)
- tlaeve és één graute sirk en vae zin de klauns (=Een humorist is iemand die weet dat er in 't leven niet veel te lachen valt) (Munsterbilzen - Minsters)
- vae aete wot de pot sjaf (=wij eten wat er in huis is) (Bilzers)
- Wau eit er in nen nuigel geterren (=Wie heeft er een wind gelaten) (Teralfens)
- Wie een worst koopt of een weduwe trouwt, weet niet wat er in is gedouwd (=Je kunt niet alles weten) (Rotterdams)
- ze is met blindheid sloag'n (=zij snapt niet wat er in de wereld te koop is) (Westerkwartiers)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
