19 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `en die`
- alle molenaars zijn geen dieven (=scheer niet iedereen over dezelfde kam)
- de paarden die de haver verdienen krijgen ze niet (=zij die het goede werk verrichten, krijgen niet altijd de beloning)
- de paarden die de haver verdienen, krijgen ze niet. (=verdienste blijft vaak onbeloond)
- elk is een dief in zijn nering (=ieder zoekt zijn voordeel)
- er is nog nooit een kok gevonden die koken kan voor alle monden (=je kunt het niet iedereen naar de zin maken)
- er zijn vele wegen die naar Rome leiden (=er zijn meerdere manieren om iets te doen)
- het is dief en diefjesmaat (=het is allemaal even erg)
- het is kwaad stelen waar de waard een dief is. (=het is moeilijk om een bedrieger te bedriegen)
- het zijn niet allen monniken die kappen dragen (=schijn bedriegt, je kunt je in mensen vergissen)
- het zijn sterke benen die de weelde kunnen dragen (=wie in weelde leeft moet oppassen om niet op het slechte pad te raken)
- hoeren en dieven, met geld zijn zij mijn gelieven (=met geld krijg je vrienden)
- kinderen die vragen worden overgeslagen (=brutale kinderen die altijd overal om vragen, worden genegeerd)
- kinderen die zwijgen zullen ook nooit wat krijgen (=aanvulling op `Kinderen die vragen worden overgeslagen.`)
- komen als een dief in de nacht (=onverwacht komen)
- roei met de riemen die je hebt (=je moet werken met de middelen die men heeft)
- roeien met de riemen die je hebt (=je moet het doen met de middelen die je hebt.)
- stille waters/wateren hebben diepe gronden (=zij die weinig zeggen hebben vaak het onvoorspelbaarste karakter)
- tussen die twee was er geen chemie (=die twee mensen hadden te veel karakterverschillen om goed te kunnen samenwerken)
- wie het onderste uit de kan wil hebben die valt het lid op de neus (=wie altijd het uiterste wil, krijgt uiteindelijk niets)
59 betekenissen bevatten `en die`
- een kleine aardappel moet je niet schillen (=aan mensen die weinig geld hebben, moet je niet veel geld vragen)
- kinderen die zwijgen zullen ook nooit wat krijgen (=aanvulling op `Kinderen die vragen worden overgeslagen.`)
- als de herder dwaalt dolen de schapen (=als de leider het verkeerd doet weten de mensen die hem volgen niet wat ze doen moeten)
- in de nood eet de duivel vliegen. (=als je in nood verkeert, stel je je tevreden met dingen die je anders zou weigeren.)
- een geplaveide weg is des duivels oorkussen (=als je niets doet en lui bent, doe je ook niks goeds / mensen die zich vervelen omdat ze niets te doen hebben, kunnen tot de slechts dingen komen daardoor)
- geen slapende honden wakker maken (=beter niet over een bepaald onderwerp beginnen / aan mensen die ergens niets van weten en het er wellicht niet mee eens zijn, niets erover vertellen)
- elk zijn meug, zei de boer en hij at paardenkeutels in plaats van vijgen. (=boeren zijn koppige mensen die hun eigen zin doen)
- kinderen die vragen worden overgeslagen (=brutale kinderen die altijd overal om vragen, worden genegeerd)
- een harde noot kraken (=dingen bespreken die moeilijk liggen, een moeilijk karwei doen)
- platgetreden paden/wegen (=dingen die anderen al eerder gedaan hebben)
- moet is een bitter kruid. (=dingen die men moet doen kunnen onaangenaam of vervelend zijn.)
- niet kunnen rijmen (=dingen die niet met elkaar kloppen of het samen niet kunnen begrijpen)
- je uit de markt prijzen (=door eigen toedoen laten anderen diegene links liggen)
- een rots in de branding (=een persoon waarop je kunt vertrouwen en die je steunt.)
- een appeltje voor de dorst (=een reserve voor moeilijke tijden die mogelijk nog gaan komen)
- aan de strijkstok blijven hangen (=geld dat aan een goed doel wordt besteed verdwijnt voor een groot deel bij mensen die oneerlijke onkosten maken)
- goederen in de dode hand (=goederen die niet vererven)
- parels/paarlen voor de zwijnen werpen (=het goede verspillen aan hen die het niet verdienen/waarderen)
- met onwillige honden is het slecht hazen vangen (=het is moeilijk om samen te werken met mensen die niet willen)
- de duivel schijt altijd op de grootste hoop (=het ongeluk treft meestal degenen die al in moeilijkheden verkeren.)
- een lans breken voor iemand (=het voor iemand opnemen, voor iemand de best doen diegene ergens mee te helpen iets te verkrijgen)
- het lot valt altijd op Jonas. (=het zijn altijd dezelfde personen die onheil meemaken.)
- wat de boer niet kent, dat vreet hij niet (=hij wenst uitsluitend gerechten te nuttigen die hij reeds kent)
- de gaande en komende man (=iedereen die komt opdagen)
- alle molens vangen wind. (=iedereen die meedoet zal een deel van de opbrengst opeisen)
- je meester gevonden hebben (=iemand gevonden hebben die beter is, het beter doet)
- iemand op z`n hand hebben (=iemand hebben die hem steunt)
- iemand klein krijgen (=iemand laten merken dat je hem aankunt, over iemand de baas zijn en diegene tot gehoorzaamheid dwingen)
- voor het blok zetten (=iemand onverwacht in een lastige positie brengen; bijvoorbeeld iemand dwingen te reageren die dat eigenlijk niet wil, of iemand dwingen een keuze te maken.<>)
- rozen voor de varkens/zwijnen strooien (=iets goed doen voor mensen die dat niet waarderen)
- roeien met de riemen die je hebt (=je moet het doen met de middelen die je hebt.)
- roei met de riemen die je hebt (=je moet werken met de middelen die men heeft)
- de tering naar de nering zetten (=leven met de middelen die men heeft)
- voor stoelen en banken praten (=maar weinigen die naar iemands verhaal luisteren)
- de haring hangt aan zijn eigen kieuwen (=men dient verantwoording te nemen voor de eigen daden)
- wie staat ziet toe dat hij niet valle (=mensen die alles denken te weten of kunnen, moeten zelf maar oppassen voor fouten en problemen)
- de vuilste varkens willen altijd het beste stro. (=mensen die het niet verdienen willen evengoed het beste)
- dieven met dieven vangen (=mensen die niet eerlijk zijn of gemeen, moet je op dezelfde manier ook behandelen)
- ongelijke paarden trekken kwalijk. (=mensen die teveel verschillen in kwaliteiten, werken vaak niet goed samen)
- lachende monden, bijtende honden. (=mensen die vriendelijk of aardig lijken, kunnen in werkelijkheid kwade bedoelingen hebben)
- alle vis is geen bakvis (=niet alles is even dienstig (of handelbaar of lekker))
- het bier is niet voor de ganzen gebrouwen. (=niet iets verspillen aan degenen die het niet waarderen)
- krakende wagens lopen/rijden het langst (=nieuw hoeft niet altijd beter te zijn / mensen die vaak ziek zijn worden vaak toch heel oud)
- stank voor dank (=ondankbaarheid ervaren voor geboden diensten.)
- over de balk gooien (=onnodig geld uitgeven voor zaken die niet nodig zijn)
- in duigen vallen (=plannen die niet doorgaan / uiteenvallen - verloren gaan)
- er de mond vol van hebben (=praten over de zaken die iemand bezighouden)
- boompje groot, plantertje dood (=sommige dingen hebben effecten die je niet kunt voorzien)
- als het regent in mei, is april voorbij (=spreekwoord dat de spot drijft met spreekwoorden die open deuren intrappen)
- voor dovemans oren spreken (=spreken tegen personen die niet willen horen)
14 dialectgezegden bevatten `en die`
- `In zien vel, es er nog neet geströp is!! ` (=antwoord op de vraag `waar is die en die persoon?? `) (Steins)
- as se äöver d’n duvel kals den treuts se ‘m oppe stert (=als je over iemand praat en die persoon komt er net aan) (Heitsers)
- belofte mokt schuld en dië zeu ni vervult kraaigt neun bult (=belofte maakt schuld.) (Antwerps)
- De weirld is ne grwote zwienebak, en die meest sloebert ee meest! Verwant met: de stoetste wezels zuupen de grootste eiers. (=Egoisme volkswijsheid) (West-Vlaams)
- die butte binne binne butte in die binne binne binne binne (=die buiten zijn zijn buiten en die binnen zijn zijn binnen) (Slands)
- Dów haes eine kop als eine kloon, en dae steit dich zoeë sjoeën. (=Je heb een hoofd als een clown en die staat je zo goed.) (tegels)
- dun duvel op zunne steirt trappe (=het over iemand hebben en die dan plots tegen het lijf) (Gastels)
- è moend èn die past op olle gloaz'n (=veel drinken) (Veurns)
- is tur hin mens tuus?ni allie-ne de meid en die is ni kerruke (=thuis) (Zeeuws)
- Klerelijer (=Iemand die iets naars heeft gedaan en die je vervolgens een ernstige ziekte toewenst) (Amsterdams)
- nieman nie tuis as een aa peit en die was naa 't veld (=niemand thuis vinden) (Londerzeels)
- saluu en de kost en die wiend vanachter: zegwijze die men iemand naroept die kwaad vertrekt na een ruzie (=Saluut en de kost en de wind vanachter) (Klemskerks)
- Wa sei da pee pa Pataat zeit da pe en dei mee dei laa daa (=Wat zegt die mens vader Patat zegt die mens en die vrouw viel neer.) (Wolvertems)
- Wieke vogels hemme Wieke boekskes en die noemt men kwiksjeit (=Plagend gezegde tegen iemand die klaagt) (Herentals)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
