23 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `en bij`
- alle zeilen bijzetten (=de uiterste best doen om iets toch te bereiken)
- blaffende honden bijten niet (=zij die het hardst roepen, zijn het minst gevaarlijk)
- de bramzeilen bijzetten (=alles op alles zetten)
- de dingen bij hun naam noemen (=zeggen waar het op staat)
- de duiten bijten hem (=hij verspilt zijn geld)
- de hoofden bij elkaar steken (=overleg plegen)
- de koppen bij elkaar steken (=overleggen)
- de vis begint te stinken bij de kop (=het loopt het eerst mis bij de leiding)
- dode honden bijten niet (al zien ze lelijk) (=van doden is geen gevaar te duchten)
- een oortje in vieren zouden bijten (=erg gierig zijn)
- er als de kippen bij zijn (=er razendsnel bij zijn)
- er een kleine jongen bij zijn (=er niet aan kunnen tippen)
- er komen met krabben en bijten (=er met heel veel moeite komen)
- er voor spek en bonen bij zitten (=er voor niets bijzitten)
- hongerige luizen bijten scherp (=met de arme mensen heeft men de meeste last)
- iemand geloven bij ja en neen (=iemand op zijn woord geloven)
- je op de lippen bijten (=je inhouden (niet lachen of kwaad worden))
- magere luizen bijten scherp (=met de armsten heb je de meeste last)
- met het kleine begint men bij het grote houdt men op (=van de kleine misdaad komt men vanzelf in de grote misdadigheid terecht)
- niet halen bij (=niet kunnen tippen aan)
- op de magerste paarden bijten de dazen. (=arme mensen hebben vaak pech)
- zijn eigen luizen bijten hem (=hij wordt gekweld door zijn eigen kinderen)
- zo bezig als een bij (=erg druk bezig zijn)
29 betekenissen bevatten `en bij`
- de liefde kan niet van één kant komen (=als je samen iets doet zal ieder moeten bijdragen)
- dat is een echte haai (=assertief en bijdehand mens)
- onder dak zijn (=bescherming genieten - behoren bij)
- bij kris en kras volhouden (=bij hoog en bij laag volhouden)
- bij kris en kras zweren (=bij hoog en bij laag zweren)
- steen en been klagen (=constant en hevig klagen. (klagen bij alles wat heilig is, bv. botten (=been) in een graf (=steen)))
- dat zet geen zoden aan de dijk (=dat is geen bijdrage van serieuze betekenis)
- er de wind onder hebben (=de schrik erin hebben zitten bij ondergeschikten)
- zoete broodjes bakken (=dingen zeggen om een goede indruk achter te laten bij mensen met invloed)
- een wit voetje halen (=een goede indruk maken bij de leider(s))
- een hazenslaapje (=een slaap, die zo licht is, dat men bij `t minste geluid wakker wordt)
- het verkorven hebben (=een slechte beurt gemaakt hebben bij iemand)
- een vreemde eend in de bijt (=een vreemd exemplaar in de groep. (Een bijt is een opening in het ijs))
- goede sier maken (=er (overdreven) goed van leven / goed overkomen bij anderen)
- van een kale kip kun je niet plukken (=er valt niets te halen bij iemand die niets heeft)
- je kunt van een kale kikker geen veren plukken (=er valt niets te halen bij iemand die niets heeft)
- ik vind het pet (=ik vind het een bijzonder slechte zaak)
- kleine potjes hebben grote oren (=je moet uitkijken met wat je zegt als er kinderen bij zijn)
- onder iemands duiven schieten (=klanten van een ander overhalen om klant te worden bij jou)
- iets niet met droge ogen kunnen aanzien (=letterlijk: gaan huilen/tranen bij het zien gebeuren van iets)
- met bed en bult (=met alles wat men bijeen kan pakken op reis gaan)
- uit de pot van Egypte eten (=nog thuis eten bij de ouders die voor je zorgen)
- Parijs is wel een mis waard (=om een voordeel te behalen bij tegenstanders aansluiten)
- alle beetjes helpen (=ook kleine dingen dragen bij aan het grote geheel)
- het staat geschreven en gedrukt je moet krabben waar het jeukt (=problemen bij de bron aanpakken)
- haar op de tanden hebben (=van zich af kunnen bijten)
- heel wat op zijn kerfstok hebben (=veel dingen misdaan hebben (afgeleid van het gebruik om schulden bij een café te registreren door kerfjes in een stok te snijden))
- adel verplicht (=wie in aanzien bij het volk staat, moet ook aan de verwachtingen van het volk voldoen)
- op je stuk staan (=zich niet laten ompraten en bij de eigen mening blijven)
3 dialectgezegden bevatten `en bij`
- dat zweert 'er bij hoog en bij leeg (=hij zweert het bij alle goden) (Westerkwartiers)
- hij bezweert ons bij hoog en bij leeg (=hij verzekert ons van alle kanten) (Westerkwartiers)
- zweer'n bij hoog en bij leeg (=zijn woorden kracht bijzetten) (Westerkwartiers)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
