28 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `echte`
- als de rechte Adam komt gaat Eva mee (=gezegd van `n meisje dat liever niet wil trouwen)
- als twee honden vechten om een been loopt de derde ermee heen (=als twee mensen ruzie maken, profiteert een derde ervan.)
- angst is een slechte raadgever (=laat je niet leiden door angst. / Emoties zijn gevaarlijk)
- dat is een echte haai (=assertief en bijdehand mens)
- de rechte man op de rechte plaats (=de juiste man voor de juiste taak)
- de rechte weg is de beste (=eerlijkheid loont)
- een echte Hannes (=een onhandig persoon)
- een echte huismus (=iemand die het thuis naar zijn zin heeft, geen uitgaanstype)
- gewicht hechten aan (=belang hechten aan)
- het bij het goede/rechte eind hebben (=gelijk hebben)
- het hart op de rechte plaats hebben (=eerlijk zijn)
- het is een slechte bruiloft waar maar één bruid is. (=op bruiloften worden vaak nieuwe relaties gevormd)
- het is een slechte muis die maar een hol heeft (=je doet er best aan een alternatieve oplossing achter de hand te hebben)
- het pleit beslechten/beslissen/verliezen (=de zaak definitief verliezen)
- iemands rechterhand zijn (=de belangrijkste assistent zijn)
- in een slechte huid (=ongezond - iets ongunstigs verwachtend)
- in een slechte reuk staan (=iemand die niet goed bekend staat)
- je zegel aan iets hechten (=goedkeuring of toestemming ergens aan geven)
- laat je linkerhand niet weten wat je rechterhand doet (=als je een ander geld geeft kun je dat beter stilhouden want anderen hoeven het niet te weten)
- ook de beste boom geeft slechte vruchten (=zelfs goede ouders kunnen kinderen hebben die het verkeerde pad inslaan.)
- op rechte wegen gaan (=niet zondig leven)
- rechter in eigen zaak zijn (=zijn eigen zaak kunnen beoordelen)
- te biechte gaan (=gaan vertellen (wat je eigenlijk niet mag vertellen))
- tegen windmolens vechten (=tegen irreëele gevaren/zaken vechten)
- vechten dat de kraaien om de brokken komen (=hevig vechten)
- vechten om `s keizers baard (=vechten om niets)
- vechten tegen de bierkaai (=een gevecht aangaan dat al bij voorbaat verloren is)
- wanneer twee honden vechten om een been, loopt de derde ermee heen (=als twee strijdende personen of partijen zich richten op elkaar, kan een ander daarvan profiteren door zich datgene toe te eigenen waar om gestreden wordt)
65 betekenissen bevatten `echte`
- de lijdensbeker tot de bodem ledigen (=al het slechte, tot het laatste toe, over zich heen krijgen)
- de bastaard van de graaf wordt later bisschop (=alleen hoge heren kunnen hun buitenechtelijke kinderen een toekomst bieden)
- iemand over de hekel halen (=allerlei slechte dingen vertellen over iemand)
- de ratten verlaten het zinkende schip (=als de omstandigheden verslechteren denken sommigen alleen aan zichzelf en vertrekken)
- eén rotte appel in de mand, maakt al het gave fruit te schand (=als één persoon uit een groep zich misdraagt, wordt de hele groep erop aangekeken. / Een negatieve beïnvloeding van één persoon kan vele anderen op het slechte pad brengen.)
- kies het minste van twee kwaden (=als er enkel slechte oplossingen zijn, kiest men de minst slechte)
- niets dan wonden en builen zoeken (=altijd willen vechten)
- hoogmoed deed nooit iemand goed. (=arrogantie en overmoed zijn slechte eigenschappen)
- van leer trekken (=beginnen met vechten, duidelijk laten merken dat iets als vervelend ervaren wordt)
- gewicht hechten aan (=belang hechten aan)
- van je buik een afgod maken (=belang hechten aan lekker eten en drinken)
- heeft de duivel het paard gegeten, dan neemt hij de toom ook nog. (=ben je eenmaal in de macht van slechte mensen, dan wordt het alleen maar erger)
- heeft de duivel `t paard gegeten, dan neemt hij de toom ook nog. (=ben je eenmaal in handen van slechte mensen gevallen, dan verlies je alles.)
- blijf uit zijn kielwater of je raakt in zijn zog (=blijf uit zijn buurt, want je wordt er slechter van)
- achter de coulissen kijken (=de echte toestand zien (ontdekken))
- zo heer zo knecht (=de knechten volgen het voorbeeld van de bazen)
- een eed met boter bezegeld. (=een belofte zonder echte intentie om de belofte na te komen)
- de vierschaar spannen. (=een rechtzitting houden. (vierschaar = middeleeuws gerechtelijk bestuur))
- veel wit in de ogen hebben (=een slechte aard hebben)
- het verkorven hebben (=een slechte beurt gemaakt hebben bij iemand)
- rosse buurt (=een slechte buurt (buurt met prostitutie))
- een harde knoest heeft een scherpe bijl nodig (=een slechte gewoonte is moeilijk te verdringen)
- een slecht figuur slaan (=een slechte indruk maken)
- er aan bekocht zijn (=een slechte koop doen)
- een schurftig schaap steekt de hele kudde aan (=een slechte persoon in een groep, maakt de hele groep slecht)
- een morse muur is snel afgebroken (=een slechte zaak gaat niet lang mee)
- bergafwaarts gaan (=het gaat steeds slechter, bijvoorbeeld met iemands gezondheid)
- de schapen van de bokken scheiden (=het goede van het slechte scheiden)
- het is altijd rouwen en trouwen (=het leven is een afwisseling van goede en slechte tijden)
- onkruid vergaat niet (=het slechte is moeilijk uit te roeien)
- vechten dat de kraaien om de brokken komen (=hevig vechten)
- wat de boer niet kent, dat vreet hij niet (=hij wenst uitsluitend gerechten te nuttigen die hij reeds kent)
- ter wereld is er geen dodelijker venijn, dan vriend te schijnen en vijand te zijn (=hoed je voor onoprechte vrienden)
- goedkoop is duurkoop (=iets goedkoops kan later kosten veroorzaken, bijvoorbeeld door slechte werking, reparaties of onderhoud)
- ik vind het pet (=ik vind het een bijzonder slechte zaak)
- door dik en dun (=in goede en slechte tijden / alles overhebben voor iemand)
- wie kwaad doet, kwaad ontmoet. (=je zult gestraft worden voor slechte daden)
- koopmans goed, is eb en vloed. (=ondernemers hebben te maken met goede ne slechte tijden)
- iemand naar de keel vliegen (=op iemand erg kwaad worden, aanvallen, ermee vechten)
- het kind met het badwater weggooien (=samen met het slechte ook het goede wegdoen)
- een kaars voor de duivel branden (=slechte daden goedpraten omdat er je er voordeel uit kan halen)
- van god noch zijn gebod weten (=slechte dingen durven doen)
- ziende blind en horende doof zijn (=slechte dingen niet willen zien en horen)
- kwade gezelschappen bederven goede zeden. (=slechte eigenschappen overnemen van slechte vrienden)
- de oude Adam afleggen. (=slechte gewoonten of gedrag achterlaten om positieve veranderingen aan te brengen.)
- achteruit zeilen (=slechter worden)
- een haastige hond werpt blinde jongen. (=te snel of impulsief handelen heeft slechte gevolgen)
- tegen windmolens vechten (=tegen irreëele gevaren/zaken vechten)
- de gebeten hond zijn (=ten onrechte worden beschuldigd)
- tussen hamer en aanbeeld (=tussen twee slechte dingen moeten kiezen)
50 dialectgezegden bevatten `echte`
- 'n echte boerakkerbaal (=heel slecht aangegeven bal) (Westerkwartiers)
- 'n echte pinegel (=iemand die altijd tegendraads is) (Hoogstraats)
- 'oe lomper den boer, oe groëter zen petetten (=Hij is een echte gelukzak) (Melseels)
- 't is 'n echte vuurvreder (=hij is een echte doorbijter) (Westerkwartiers)
- ' t is ' n dikke pabbegaai (='t is een echte naprater) (Westerkwartiers)
- As gen hoar van zein klooten trekt klink het gelek 'n bel (=Hij is een echte vrek, een gierigaard) (Bevers)
- Bûter, brea en griene tsiis, wa't dat net sizze kin is gjin oprjochte Fries (=Boter (rogge)brood en groene kaas, wie dat niet zeggen kan is geen echte Fries) (Fries)
- da vramengs is een echte schetteras (=als die vrouw praat of lacht hoort men haar van ver) (Sint-Niklaas)
- da's 'n echte flapuut (=die zegt alles wat hij denkt) (Westerkwartiers)
- da's 'n woelwodder (=dat is een echte baliekluiver) (Westerkwartiers)
- da's één met ruggegroat (=dat is een echte doorbijter) (Westerkwartiers)
- Da's nen echte zjendijrm (=Dat is een bazige vrouw.) (Rillaars)
- da' s ' n mooiproader (=dat is een echte vleier) (Westerkwartiers)
- daaj zieste nau ës nërgës, dassën echte hauskat (=die vrouw gaat nergens, ze sluit zich op in huis) (Munsterbilzen - Minsters)
- dae doog vër geen hoër (='t is een echte deugniet) (Munsterbilzen - Minsters)
- das e pitjelap (ne peterlap) (=zij (hij) die bij een doop de echte meter (peter) niet is) (Sint-Niklaas)
- das echte woerd wauër (=dat is helemaal waar) (Munsterbilzen - Minsters)
- das een echte pees (=dat is een heel gierige man) (Sint-Niklaas)
- das ën echte kaa-krimp (=dat is een kouwelijke vrouw) (Munsterbilzen - Minsters)
- das haaj nen echte vêrkësstal (=ruim eens wat op !) (Munsterbilzen - Minsters)
- dasnen echte hinnepoepper (=hij kijkt wat veel naar de vrouwtjes) (Munsterbilzen - Minsters)
- dat ès nen echte zjèspik (=dat is nogal een bluffer) (Bilzers)
- Dat is 'n toaj van ein vroumesj (=Die vrouw is een echte teef) (Gelaens (Geleens))
- dat wor één graute sirk (=dat was een echte schijnvertoning) (Munsterbilzen - Minsters)
- de bès nen echte zjaermaoker (=je bent een echte windmaker (bluffer)) (Munsterbilzen - Minsters)
- dei kleen da's een echte rupsel (=dat is een guitig kleintje) (Landens)
- Doe bès eine echte kampioen! (=Je bent een echte kampioen!) (Gelaens (Geleens))
- doë kraajg ich de krievël van (=daar krijg ik echte goesting van) (Munsterbilzen - Minsters)
- echte liefde ès zen aonhaag (ster) bedriege mèt zene eege vroo (=echte liefde bestaat!) (Munsterbilzen - Minsters)
- echte woerd waur (=echt waar) (Munsterbilzen - Minsters)
- Ee richtig votloak (=Een echte onbenul) (Ubachsbergs)
- Een (rooie) Rug. Het bankbiljet van 1000 gulden had alleen van 1860 tot 1921 een rode keerzijde (daarna werd die grijs), echte Utrechters noemen 1000 euro nu ook een rug. (=1000 gulden (later euro)) (Utrechts)
- én Minster lik ook e graut gestich, e gekkehaus nieme ze dat nog per abuis, mér de echte gekken loope nog vraaj rond ént dürp (=Het St Jozefsinstituut herbergt heel wat mensen die geestelijke verzorging nodig hebben, vroeger gekken genoemd, maar die lopen er genoeg los in het dorp zelf) (Munsterbilzen - Minsters)
- gij zij nun echte judas (=jij bent echt heel vervelend) (Oudenbosch)
- Hae zitj vôl streek as 'ne bôk vôl kuuëtele (=Een echte rotzak) (Weerts)
- Hee lóópt òl na de dokter òs 'r 'n skeet dwars fóór 't gòt sit (=Het is een echte aansteller) (Texels)
- het wor nen echte commediant (=de acteur speelde cinema) (Munsterbilzen - Minsters)
- hij is op en top ' n heertje (=hij is een echte gentleman) (Westerkwartiers)
- hij mut ome segge teugen de Oldehove (=hij is een echte Liwwadder) (Leewarders)
- Hij wil veul vur niks en wèènig vur un bietje; ties nu'n èchte klaploaper (=Hij wil veel voor niets en weinig voor een beetje; het is een echte profiteur.) (Kaatsheuvels)
- hij zit zo vol grapp'm as 'n bok vol keudels (=het is een echte grappenmaker) (Westerkwartiers)
- hur höskaomer is un èèchte pötjesmèrt (=haar huiskamer is een echte rommelkamer) (Tilburgs)
- ich wol daste de vliegende sjijt kriëgs (=ik zou willen dat je geplaagd zou zijn van echte diarree) (Munsterbilzen - Minsters)
- iemand zijn boeksken opendoen (=van iemand de echte waarheid vertellen) (Wetters)
- iene die al nekier in 't rolleke ee gezeete (=een echte Gentenaar) (Gents)
- ik geve et joe op een breevie dat et waor is (=De echte waarheid) (Giethoorns)
- Ik geve het joe op een breevie dat het waor is (=De echte waarheid) (Giethoorns)
- Motte gij un kus van unné echte Broabander? (=Moet je een kus van een echte Brabander?) (Brabants)
- nen echte kammeraod és iemes dae dich onder ze laeve vertëlle wor aander autbemmele noë zene daud (=goede vrienden hebben geen geheimen voor mekaar) (Bilzers)
- Nen echte taus ès bauste alles maus zègge, mér toch niemes wilt leistere (=Oost-West, thuis best) (Munsterbilzen - Minsters)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen