41 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `best`
- alle goede dingen bestaan in drieën (=gezegd van iets waarvan men er twee heeft en een derde wil krijgen)
- als winnaar/beste uit de bus komen (=iets of iemand blijkt het beste te zijn)
- dat ligt hem in zijn mond bestorven (=daar spreekt hij veel over)
- de aanval is de beste verdediging (=je kunt in een strijd of ruzie beter zelf actie ondernemen dan afwachten)
- de beste paarden staan op stal. (=de leukste meisjes gaan niet uit)
- de beste stuurlui staan aan wal (=de toeschouwers kunnen het altijd beter dan de uitvoerders)
- de drager kan het beste zeggen waar de schoen wringt (=degene die een probleem heeft, kan de kern van dit probleem vaak het scherpste benoemen)
- de gekken krijgen de beste kaarten (=het geluk is met de dommen)
- de rechte weg is de beste (=eerlijkheid loont)
- de vuilste varkens willen altijd het beste stro. (=mensen die het niet verdienen willen evengoed het beste)
- een goed gelaat is de beste geleidebrief. (=als je knap bent krijg je veel voor elkaar)
- een leugentje om bestwil (=een leugen met een goede bedoeling)
- een paard met een zachte mond moet men met zachte toom besturen. (=zachtaardige mensen moet men niet streng behandelen)
- een zuiver geweten is het beste oorkussen. (=als je eerlijk bent slaap je gerust)
- ervaring is de beste leermeester (=van datgene dat je zelf hebt meegemaakt leer je het meeste)
- het beste brood ligt voor het venster. (=wat je ziet is niet per se wat je krijgt)
- het beste paard struikelt ook wel eens. (=iedereen maakt wel eens een fout)
- het beste paard van stal (=de belangrijkste persoon in het gezelschap)
- het beste paard van stal halen (=het beste wat men heeft bovenhalen)
- het beste paard van stal vergeten. (=een belangrijk persoon over het hoofd zien)
- het beste paard van stal wordt overgeslagen (=grappige uitspraak wanneer iemand overgeslagen wordt)
- het beste paard van stal. (=de beste die er bij is)
- het is goed aan hem besteed (=hij verdient het, hij zal er op de goede manier mee omgaan)
- het is onbestaanbaar. (=het zou niet mogen bestaan, het is een schande)
- honger is de beste kok/saus (=wanneer men honger heeft, smaakt alles goed)
- iemand ter aarde bestellen (=iemand begraven)
- in de kleinste potjes zit de beste pommade/zalf (=gezegd van uitzonderlijk kleine personen)
- je bent de bovenste beste (=je bent een goeie)
- je beste beentje voor zetten (=je uiterste best doen)
- lachen is het beste medicijn (=lachen is goed voor je gezondheid.)
- lest best (=het beste van alles komt op het einde)
- met de beste wil van de wereld (=hoe graag ik het ook wil, het zal niet lukken)
- met je hoed in je hand kom je door het ganse land (maar met je pet op je test kom je er ook best) (=met beleefdheid kun je veel bereiken)
- ondervinding is de beste leermeester (=door iets zelf mee te maken of te oefenen leert men het snelst)
- ook de beste boom geeft slechte vruchten (=zelfs goede ouders kunnen kinderen hebben die het verkeerde pad inslaan.)
- oost west, thuis best (=waar je ook bent, thuis voel je beter op je gemak)
- op je paasbest zijn (=op zijn best gekleed en goed verzorgd zijn)
- tussen kop en staart zit de beste vis. (=extremen zijn zelden wenselijk )
- van twee kwaden de beste kiezen (=uit twee onaangename dingen de minst slechtste kiezen)
- wie het laatst lacht, lacht het best (=pas aan het einde kan je zien we gewonnen heeft)
- zelfs de beste breister laat wel eens een steekje vallen (=ook al kan iemand iets heel goed, hij of zij zal ook wel eens een fout maken; dat is vergeeflijk)
71 betekenissen bevatten `best`
- bakkerskinderen eten oud brood. (=aan het vak dat men uitoefent, besteedt men in zijn directe omgeving weinig aandacht.)
- al te wit is gauw vuil. (=al te grote liefde is niet bestendig)
- de derde streng houdt de kabel. (=alle goede dingen bestaan in drieën)
- morgen gaat het beter (=als het vandaag niet zo best is gegaan...)
- aan de groene tafel zitten (=bestuurslid zijn)
- daar moet de schoorsteen van roken (=dat moet de inkomsten voortbrengen. Daar moeten we van bestaan)
- het beste paard van stal. (=de beste die er bij is)
- primus inter pares (=de beste onder zijns gelijken)
- aan de rand van het ravijn bloeien de mooiste bloemen (=de beste resultaten dragen tegelijkertijd de grootste risico`s)
- ketters wonen het dichtst bij de paus (=de beste vrienden van een machtig man zijn vaak zijn grootste vijanden)
- de jongste schepen wijst het vonnis (=de kinderen willen het het best weten)
- de krenten uit de pap halen (=de meest aantrekkelijke gedeelten voor zichzelf bestemmen, bijvoorbeeld de meest interessante taken uit een omvangrijk werk)
- alle zeilen bijzetten (=de uiterste best doen om iets toch te bereiken)
- wie schrijft, die blijft. (=documenteer alles goed voor je eigen bestwil)
- het gemeste kalf slachten (=een groot feest opzetten / het beste en lekkerste eten op tafel zetten)
- door schade en schande wordt men wijs (=een mens leert het beste van z`n fouten)
- een heet hangijzer (=een moeilijk onderwerp waar veel discussie over bestaat)
- de vierschaar spannen. (=een rechtzitting houden. (vierschaar = middeleeuws gerechtelijk bestuur))
- onze Lieve Heer heeft vreemde kostgangers (=er bestaan nu eenmaal merkwaardige mensen)
- iets laten zwemmen (=er geen aandacht meer aan besteden)
- met de muts naar iets gooien (=ergens geen zorg aan besteden / er een slag naar slaan, ernaar raden)
- dweilen met de kraan open (=geen kans op succes hebben, omdat men de symptomen bestrijdt zonder de oorzaak aan te pakken)
- aan de strijkstok blijven hangen (=geld dat aan een goed doel wordt besteed verdwijnt voor een groot deel bij mensen die oneerlijke onkosten maken)
- ter ziele zijn / ter ziele gaan (=gestorven zijn of sterven, ook figuurlijk: iets dat niet meer bestaat of actief is)
- buig de boom als hij jong is (=goede gewoonten kunnen het beste al jong worden aangeleerd)
- het takje buigen als het nog jong is (=goede gewoonten leert men het beste op jonge leeftijd aan)
- haring in het land, dokter aan de kant (=haring eten is zeer gezond; haring is zelfs één van de beste vissen voor je gezondheid)
- het neusje van de zalm (=het beste deel)
- lest best (=het beste van alles komt op het einde)
- het beste paard van stal halen (=het beste wat men heeft bovenhalen)
- een lans breken voor iemand (=het voor iemand opnemen, voor iemand de best doen diegene ergens mee te helpen iets te verkrijgen)
- het is onbestaanbaar. (=het zou niet mogen bestaan, het is een schande)
- elk meent zijn uil een valk te zijn (=ieder denkt het beste over de eigen prestaties)
- iemand doodverven met iets (=iemand bestemd voor een post achten, iemand als de dader van iets afschilderen (doodverf is grondverf)[1])
- met zijn pink manoeuvreren (=iets als de beste kunnen)
- als winnaar/beste uit de bus komen (=iets of iemand blijkt het beste te zijn)
- met wortel en tak uitroeien (=iets volledig bestrijden om er geen last meer van te hebben)
- doe wel naar mijn woorden, maar ziet niet naar mijn daden (=ik geef raad waar je je het beste aan kan houden, maar ik doe het zelf niet)
- een tien met een griffel en een zoen van de juffrouw (=in de volksmond: De beste beloning voor een 19e eeuws schoolkind)
- het is een slechte muis die maar een hol heeft (=je doet er best aan een alternatieve oplossing achter de hand te hebben)
- vreemde zorgen doden de ezel. (=je kan dingen het beste zelf doen)
- je kan wel dansen al is het niet met de bruid (=je kan ook wel tevreden zijn met iets minder dan het beste)
- je kunt wel dansen, ook al is het niet met de bruid (=je kunt je best amuseren ook al is het niet altijd precies wat je zou willen)
- je moet geen goed geld achter slecht geld aangooien (=je moet geen geld besteden aan een zaak die niet meer in stand kan worden gehouden)
- de boer op de bok liet de teugels vieren, het paard kende zelf de weg wel. (=je moet niet doen alsof je de beste bent, iemand anders weet ook wel wat)
- je beste beentje voor zetten (=je uiterste best doen)
- platvis eet je met de ramen open en rondvis met de ramen dicht (=m.a.w. platvis is een zomervis en rondvis is in de winter op z`n best)
- de vuilste varkens willen altijd het beste stro. (=mensen die het niet verdienen willen evengoed het beste)
- te goeder trouw (=naar beste weten en eerlijk handelend)
- onder de loupe nemen (=nader bekijken, aandachtig bestuderen)
50 dialectgezegden bevatten `best`
- 'n kat komt altied weer op zien pootjes terechte (=het komt best wel weer voor elkaar hoor) (Westerkwartiers)
- 't es vaer van au gat, ge moet er nie(d) op zitten (=dat wondje / pijnlijk plekje valt best wel mee) (Wichels)
- 't ging 't ene oor ien en 't aaner weer uut (=ze hoorde het best wel, maar vergat het meteen) (Westerkwartiers)
- 't is 'n haarde kirrel met 'n zaachte keeskorst (=hij komt hard over, maar innerlijk is hij best aardig) (Westerkwartiers)
- 't kampt dat' best (=het kampt fel) (Ninoofs)
- 't Stikt 'r de moord van. (=Dat zijn er best veel.) (Baronies)
- ' n leugenoar moet ' n best geheug' n hemm' n (=iemand die veel liegt moet goed kunnen onthouden) (Westerkwartiers)
- a devoeërn doen (=uw best doen) (Moorsel)
- a devoren doen (=je best doen, je inzetten voor iets) (Opwijks)
- A devueren doen (=Je best doen) (BAmbrugs)
- a devuëren doen (=je best doen) (Meers)
- a doetj zèn devuëren (=hij doet zijn best) (Meers)
- a moe krochen om 't binnen te krijgen (=hij moet zijn best doem om alles op te eten) (Meers)
- a tieënn oojtkooësken (=je best doen) (Ninoofs)
- a tiene uitkosjen (=zijn best doen) (Hals)
- a trevvoere deun (=je best doen) (Dilbeeks)
- a wièërn / wièërd'a (=je best doen / doe je best) (Kaprijks)
- A'j niks zegt, verstao ik ow 't best (=Iemand de mond snoeren) (Achterhoeks)
- aa devoeëre doen (=je best doen) (Winksels)
- aa devoeëre doen (komt van het Franse devoir)anse (=je best doen op school) (Winksels)
- Aa devoere doen (=Uw best doen bij het werk) (leuvens)
- aa devuure doon (=uw best doen) (tervurens)
- aa tieëne oaëtkoisse (=je uiterste best doen) (Winksels)
- aste doeste waste kaste wa saste dan nog mehr (=als je je best doet wat zul je dan nog meer) (Winterswijks)
- au dievuëren doen (=uw best doen) (Moes)
- besjins bringste de sjokkepoej baeter hert on de twei hantëfe (=misschien breng je het hobbelpaard best met de handvaten hierheen) (Munsterbilzen - Minsters)
- best gaan (=het gaat goed) (Texels)
- best pilo! (=Iemand eventjes niet helemaal serieus nemen) (Lopiks)
- beuzze gijve (=zijn uiterste best doen) (Rous (Sint-Genesius-Rode))
- boas boov'm boas (=nog beter dan best) (Westerkwartiers)
- buu best e?, wo biste? wo bös se? (=waar ben je?) (Limburgs)
- da jak aadde gij gere genog aangat gat (=die jurk had je best willen dragen) (Oudenbosch)
- da kom best uit (=dat komt goed uit) (Westlands)
- Da mag best us gezeed worre (=Het mag eens gezegd worden) (Valkenswaards)
- Daat mog grus (=Dat mag best) (Horster)
- Dan ben je best (=Als iemand het goed voor elkaar heeft) (Lopiks)
- das gene kontraore (=die lijkt me best in orde) (Munsterbilzen - Minsters)
- Das labberdepoeppie (=Dat is niet best) (Dordts)
- Dat geeft best wat voor ons. (=Daar verdienen we best goed aan.) (Bollenstreeks)
- Dát is evvel enne schonne kel (=Dat is best een mooie man) (Horster)
- dat komt nag bèst of! da' s bèst ofkommen! (=oef!) (Westfries)
- dat kon beder (=dat was niet heel best) (Westerkwartiers)
- dat vlott'jet mooi wat aan (=dat levert best nog veel op) (Westerkwartiers)
- dat zoo goêd konne
das heil goed miëgelek (=dat zou best eens kunnen) (Bilzers)
- Dat zöt er niet best uut (=Dat ziet er niet zo goed uit) (Klazienaveens)
- De hoofs neet de bèste te zeen es te mer good dien bèst duis! (=Je hoeft niet de beste te zijn als je maar goed je best doet!) (Kinroois)
- de kat mèt den hond baute goeje (=als je vrouw het aftrapt, gooi je best alles buiten) (Munsterbilzen - Minsters)
- dê meulentje toorst z'n best rônd (=dat molentje draait flink rond) (Boakels)
- de stees terviër en de moes terdür (=als je in het bootje zit, roei je best mee) (Munsterbilzen - Minsters)
- Der giet neat foar in eigen thús (=Oost west, thuis best) (Fries)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
