41 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `apen`
- als apen hoger klimmen willen, ziet men gauw hun blote billen (=iemand die meer wil dan hij kan, maakt zich snel belachelijk)
- als de herder dwaalt dolen de schapen (=als de leider het verkeerd doet weten de mensen die hem volgen niet wat ze doen moeten)
- apen en beren op de weg zien (=bezwaren zien)
- beter rapen aan eigen dis dan elders vlees of vis (=oost West thuis best)
- beter thuis rapen eten dan elders gebraad. (=thuis is het altijd nog het beste.)
- de bokken van de schapen scheiden (=de goeden van de kwaden scheiden)
- de een scheert schapen, de ander varkens (=het is ongelijk verdeeld in de wereld)
- de rapen zijn gaar (=er is een probleem waar direct iets aan gedaan moet worden)
- de schapen scheren (=gemakkelijk grote winsten maken)
- de schapen van de bokken scheiden (=het goede van het slechte scheiden)
- de slaap der rechtvaardigen slapen (=een schoon geweten hebben)
- de wapenrok aantrekken (=militair worden)
- die het geluk vindt, die mag het oprapen. (=geluk komt onverwachts)
- een gat in de dag slapen (=lang doorslapen)
- er een nachtje over willen slapen (=er eerst over na willen denken)
- er gaan veel makke schapen in een hok (=met inschikkelijke mensen is meer mogelijk)
- gapen als een oester (=met de mond wijd open geeuwen)
- gapen als een oester die in de warmte komt (=met de wond wijd open geeuwen)
- geen slapende honden wakker maken (=beter niet over een bepaald onderwerp beginnen / aan mensen die ergens niets van weten en het er wellicht niet mee eens zijn, niets erover vertellen)
- getelde schapen lopen het hok uit. (=exact alles van tevoren weten)
- het puntje van een scherpe pen is `t felste wapen dat ik ken (=met een kritisch woord kan het meest worden bereikt)
- iemand na-apen (=iemand na doen)
- maak geen slapende honden wakker (=zwijgen over iets, om te voorkomen dat een autoriteit op het idee komt om er werk van te maken)
- maak je bed zoals je wilt slapen (=iedereen is verantwoordelijk voor zijn eigen daden)
- men moet de schapen scheren maar niet villen (=als men uit hebberigheid de inkomstenbron opoffert heeft men niets meer voor in de toekomst)
- met de kuikens gaan slapen. (=vroeg naar bed gaan)
- met het ongewapend oog (=met het blote oog (zonder hulpmiddelen))
- op apegapen liggen (=bijna dood of erg benauwd zijn)
- op twee oren slapen (=je mag gerust zijn)
- rapen en schrapen (=geld bijeenbrengen)
- scheer de schapen als ze wol hebben (=niet tegen elke prijs voordeel willen nastreven)
- slapen als een marmot/otter/roos (=erg vast en heerlijk slapen)
- slapende rijk worden (=veel geld verdienen zonder er iets voor te moeten doen)
- staan te slapen (=niet opletten)
- tegen een oven gapen (=proberen iets onmogelijks te doen)
- tot de tanden bewapend (=zwaar bewapend)
- tot de tanden gewapend (=tot het uiterste bewapend)
- vroeger, toen kraaiden de hanen nog. Tegenwoordig gapen ze alleen nog maar, zei de dove (=veranderingen in een situatie zijn vaak niet feitelijk, maar een subjectieve beleving)
- wat van apen komt wil luizen (wat van katten komt wil muizen) (=zijn afkomst kan men niet verloochenen)
- wie gaat slapen zonder te hebben gegeten, staat op zonder te hebben geslapen. (=voor de gezondheid zijn eten en slapen van belang.)
- wie zijn pap gemorst heeft kan niet alles weer oprapen (=schade kan nooit geheel worden goedgemaakt)
19 betekenissen bevatten `apen`
- je kan geen kei het vel afstropen (=bij de arme valt niets te rapen)
- je kan geen kaalkop bij het haar vatten (=bij de arme valt niets te rapen)
- een slaapmutsje nemen (=een borreltje nemen voor het slapen gaan)
- de nacht is een goede raadsman. (=een nachtje slapen is goed bij het nemen van beslissingen)
- slapen als een marmot/otter/roos (=erg vast en heerlijk slapen)
- de nacht brengt raad. (=ergens een nachtje over slapen leidt tot betere beslissingen of oplossingen)
- onder zeil gaan (=gaan rusten of slapen, vertrekken of weggaan)
- kruit noch lood hebben (=helemaal ongewapend zijn)
- ik ga horizontaal (=ik ga slapen)
- een gat in de dag slapen (=lang doorslapen)
- in het geweer (=onder de wapens / aan het werk)
- bij elkaar flansen (=samenrapen)
- als een marmot (=slapen als een marmot : diep, rustig)
- tot de tanden gewapend (=tot het uiterste bewapend)
- wie gaat slapen zonder te hebben gegeten, staat op zonder te hebben geslapen. (=voor de gezondheid zijn eten en slapen van belang.)
- bij nacht en ontij (werken/zijn) (=wanneer anderen slapen)
- iemand zien aankomen (=weten waar hij over zal beginnen, zich er alvast tegen wapenen)
- de pen is machtiger dan het zwaard (=woorden kunnen meer teweeg brengen dan wapens)
- tot de tanden bewapend (=zwaar bewapend)
2 dialectgezegden bevatten `apen`
- apen kwi eken apen -van uulen kommen uulen (=spreekwoord) (Zeeuws)
- As 't er iën'n in 't Schelde springt moe d'r nie achter springen (=Je hoeft anderen niet na te apen - niet in alles te volgen) (Wichels)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
