25 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `aan een`
- aan een balk, die uit het bos gehaald wordt, moet veel gehakt worden, voor hij in het huis past (=in een religieuze groep, vereniging, etc,: je kunt leden uit een gemeenschap winnen, maar hun moet wel geleerd worden zich aan te passen)
- aan een been knagen (=langdurig vergeefs bezig zijn)
- aan een boom zo vol geladen, mist men een twee pruimpjes niet (=als er van iets grote hoeveelheden zijn, kan er wel wat gemist worden)
- aan een dood paard trekken. (=je inspannen voor iets, dat tot mislukken gedoemd is)
- aan een goed kantoor zijn (=op de juiste plaats zijn)
- aan een klein vogeltje past geen grote bek. (=kinderen moeten gehoorzamen)
- aan een oor doof zijn (=iets niet willen horen)
- aan een oud dak moet je veel herstellen (=verouderde zaken vergen nu eenmaal onderhoud)
- aan een stuk door (=ononderbroken)
- aan een touw trekken (=eensgezind optreden)
- aan een touwtje hebben (=in zijn macht hebben)
- aan een zijden draadje hangen (=de kansen zijn nog niet verkeken, maar het scheelt erg weinig)
- denken moet je aan een paard overlaten, dat heeft een groter hoofd (=niet te veel denken maar doen)
- denken moet je aan een paard overlaten, die hebben een groter hoofd. (=je moet niet te veel denken)
- een dood paard aan een boom binden (=overdreven voorzichtig zijn)
- een stofje aan een weegschaal zijn (=iets erg onbelangrijks zijn)
- het is trekken aan een dood paard (=het is een onbegonnen zaak)
- je aan een ander spiegelen (=je vergelijken met een ander)
- liever vrij en geen eten dan een volle buik aan een ijzeren keten. (=vrijheid is een hoger goed dan materiële welvaart.)
- trekken aan een dood paard. (=het is een onbegonnen zaak)
- vasthouden aan een strootje (=blijven hopen op een kleine kans.)
- vijf poten aan een kalf/schaap zoeken (=iets proberen te vinden dat er niet is)
- wat heb je aan een mooi bord als het leeg is? (=lichamelijke behoeften gaan voor zintuiglijke)
- wie zich aan een ander spiegelt spiegelt zich zacht (=wie uit het ongeluk van anderen lering trekt, zal minder ongeluk hebben)
- ze slaan een snoek (=roeiers die een slag met hun riem missen)
11 betekenissen bevatten `aan een`
- as is verbrande turf (=aan een belofte (as = als) heb je niets)
- aan de lopende band (=aan één stuk door; steeds maar weer)
- tegen de klippen op gaan (=aan een stuk doorgaan (met liegen))
- er voor gaan (=besluiten aan een onzekere onderneming te beginnen en zich er volledig voor in te zetten)
- aan de strijkstok blijven hangen (=geld dat aan een goed doel wordt besteed verdwijnt voor een groot deel bij mensen die oneerlijke onkosten maken)
- iemand in het zadel helpen (=iemand aan een (goede) functie/positie helpen)
- een spiering uitwerpen om een kabeljauw te vangen (=iets kleins aan een ander geven met de gedachte zelf iets groots terug te krijgen)
- het is een slechte muis die maar een hol heeft (=je doet er best aan een alternatieve oplossing achter de hand te hebben)
- je moet geen goed geld achter slecht geld aangooien (=je moet geen geld besteden aan een zaak die niet meer in stand kan worden gehouden)
- naar Canossa gaan (=zich aan een ander onderwerpen)
- opzitten en pootjes geven (=zich onderwerpen aan een verplicht gesprek)
50 dialectgezegden bevatten `aan een`
- 't go wel e schele rechte kieken (=geraakt wel aan een vrouw) (Veurns)
- aan één boksem aan deur (=zonder pauze volbrengen) (Westerkwartiers)
- aan een boksem aan deurgoan (=aan één stuk doorgaan) (Westerkwartiers)
- Afsmoren (=Afbedelen van sigaretten en nooit aan een ander geven) (Amsterdams)
- An iën zeel sleur'n (=Aan één lijn trekken, samenwerken) (Evergems)
- aon ze gerief koëme (=aan een vrouw geraken) (Bilzers)
- as de as brèktj vèltj de ker (=aan een ‘als redenering’ achteraf heb je niks) (Heitsers)
- as se hei haads gevraete, haads se baesems kinne sjiete (=aan een ‘als-redenering’ achteraf heb je niks) (Heitsers)
- bae den duvel te biechten goan (=iets vertellen aan een onbetrouwbaar persoon) (Wichels)
- bij dun dieje kundur ginne stok tusse krijge (=hij is iemand die maar aan een stuk door blijft praten) (Oudenbosch)
- daaj sloëpe onder één saode (=die trekken aan een koord) (Munsterbilzen - Minsters)
- dae deed niks aanestër as tieëge de klippe op liege, tottër zwat ziet (=hij liegt ontzettend veel en aan één stuk door) (Munsterbilzen - Minsters)
- dae ès on zene noveen beizëg (=hij is al dagen aan één stuk aan 't zuipen) (Munsterbilzen - Minsters)
- dat gijt aan een boksem aan deur (=dat gaat zonder ophouden door) (Westerkwartiers)
- Dat méénse pröt an ien stuk verdan. (=Die vrouw praat aan een stuk door.) (Sallands)
- de achterboks antrekk'n (=zich niet aan een afspraak houden) (Twents)
- de koo of de geit òmtúúre (tuieren aan een paal) (=de koe of de geit verplaatsen naar een ander gedeelte van de weide) (Steins)
- dinken moej je oan un perd leaten doewn de hit unne gruttere kop (=denken moet je aan een paard laten doen dat heeft een groter hoofd) (Budels)
- doë geet wir get autvalle (=verwacht je maar aan een pak regen) (Munsterbilzen - Minsters)
- een frietse goan stekke (=frieten gaan eten aan een kraam of frituur (geen restaurant) ) (Gents)
- elke medaille het ok 'n achterkaant (=er zitten altijd twee kanten aan een zaak) (Westerkwartiers)
- ervan optrekke (=aan een ziekte sterven) (Leefdaals)
- flosj (=kwast op kermismolen; een kwast van wollen draden, bevestigd aan een bal, die opgetrokken en neergelaten wordt boven de hoofden van de kinderen die op de paardenmolen zitten) (Meers)
- ge kom slimmer van de mart als agger naor toe gaot (=een ezel stoot zich geen tweemal aan een steen) (Graauws)
- hij is 'n revelscheet (=hij praat aan één stuk door) (Westerkwartiers)
- hij mag zijnen aan een proces oandoen (=een lelijk iemand) (Wetters)
- hij proat 't honnerd uut (=hij praat aan één stuk door) (Westerkwartiers)
- hij proatte 't honnerd uut (=hij praatte aan één stuk door) (Westerkwartiers)
- hij woagt zich op glad ies (=hij begint aan een hele moeilijke klus) (Westerkwartiers)
- ien een boksem aan deur (=aan een stuk door) (Westerkwartiers)
- in zijn noveen zijn (=dagen aan een stuk dronken zijn) (Brakels)
- je lopt erbie voî spek en boînn (=hij loopt er bij als het vijfde wiel aan een wagen) (Kortemarks)
- Koekkerelle. (WT) (=Kinderspel: Spel met een kleine houten tol, waarbij men met een touw aan een stokje de tol draaiend moest houden) (Mechels (NL))
- Kom vrouw, wie goat noar berre, de leu wilt noar hoes (=Een eind aan een visite maken) (Twents)
- krijgde een poanie brouwk (= antwoord op deze inleidende zin) (=als je iemand aan een lief helpt...) (Waregems)
- liever wènterviet as ijsballe (=je doet er goed aan een wollen onderbroek aan te trekken in de winter) (Munsterbilzen - Minsters)
- mee de vijërs tjusn de deur zidn (=vastzitten aan een slecht contract) (Kaprijks)
- nen aawen oap moette gin smoele liëre trekke (=je moet geen raad geven aan een ouder meer ervaren iemand) (Antwerps)
- nen eljen emmer petetten oan énnen buist en da fleus tegen de zitterse steweg (=een ganse emmer aardappelen aan één struik en dat straks tegen de zittaartse steenweg) (Meerhouts (Gestel))
- op den teiër (=vastgebonden aan een paal met koord) (Munsterbilzen - Minsters)
- op tujer (=met een ketting aan een paal) (Heitsers)
- Pak dich ging ganse koo, es-te an ee glaas milk genóg has. (WT) (=Neem niet alles, als je aan een stuk genoeg hebt) (Mechels (NL))
- Rostn ej in de stront geblauzn dan (=Vroeger vroeg men spottend aan een roodharig kind:) (Maldegems )
- Sjuumke trèkke. (=aan een fles dropwater lurken.) (Neerbeeks)
- Sjuumke trèkke. (=aan een flesje dropwater lurken.) (Gelaens (Geleens))
- teegn dek: gebruikt in uitdrukkingen als 'teegn dek sloan': onzacht op de grond terechtkomen, bv. 'k Probeerde me nog vast te houden aan een staak, maar 'k sloeg toch tegen dek' (=tegen dek) (Klemskerks)
- tiëge de klippen op (=aan één stuk door) (Bilzers)
- tiëge de klippen op (=aan één stuk door) (Munsterbilzen - Minsters)
- tingelen (=zich verbranden aan een brandnetel) (Meers)
- van stroeët geraoke (=aan een lief komen) (Munsterbilzen - Minsters)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
