719 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `ui`
- een huis met zilveren pannen. (=een huis waar een hoge hypotheek op rust)
- een kaars voor de duivel branden (=slechte daden goedpraten omdat er je er voordeel uit kan halen)
- een kies uittrekken (=veel geld afhandig maken)
- een koperen bruiloft (=een 12½-jarig huwelijk)
- een kruimeltje is ook brood (=wees gelukkig met wat je hebt)
- een kruisje is genoeg voor een boterham uit het vuistje (=voor een gewone broodmaaltijd moet niet te veel gebeden worden)
- een kruiwagen hebben (=geholpen worden)
- een leeuwenhuid aantrekken (=zich dapper tonen)
- een leventje als een luis op een zeer hoofd (=een heerlijk leventje)
- een lot uit de loterij trekken (=precies de juiste persoon of ding gevonden hebben wat er nodig was)
- een olifantshuid hebben (=veel kunnen verdragen)
- een oogje dichtdrukken/toeknijpen/luiken (=niet optreden tegen iets wat eigenlijk niet mag. Iets gedogen)
- een pluim krijgen of geven (=een compliment krijgen of geven)
- een rad uit de wagen. (=een flinke tegenvaller)
- een rib(be) uit iemands lijf (=een grote uitgave)
- een ridder van het lui paard zijn (=steeds smoesjes verzinnen en de schuld buiten jezelf leggen)
- eén rotte appel in de mand, maakt al het gave fruit te schand (=als één persoon uit een groep zich misdraagt, wordt de hele groep erop aangekeken. / Een negatieve beïnvloeding van één persoon kan vele anderen op het slechte pad brengen.)
- een schuimspaan zijn (=een zuiplap of niksnut zijn)
- een sigaar uit eigen doos presenteren (=iemand iets aanbieden dat in feite door de ontvanger zelf is betaald)
- een spiering uitwerpen om een kabeljauw te vangen (=iets kleins aan een ander geven met de gedachte zelf iets groots terug te krijgen)
- een stuip krijgen van het lachen (=schaterlachen)
- een taling uitzenden om een eendvogel te vangen (=een kleinigheid opofferen om iets belangrijks terug te krijgen)
- een tipje van de sluier oplichten (=een klein stukje van het onbekende onthullen)
- een uil vangen (=een grote strop hebben)
- een uil zijn (=een dwaas zijn, een stomkop zijn)
- een uiltje knappen (=een dutje doen (zogenaamd een vlinder vangen))
- een van de vijf is uit kuieren (=hij is niet goed wijs)
- een veeg uit de pan krijgen (=een klap incasseren / op zijn donder krijgen / een standje krijgen)
- een verdieping op zijn huis zetten (=hypotheek nemen)
- een vette gans bedruipt zichzelf (=een rijk iemand kan zichzelf redden)
- een visje uitgooien (=proberen of ergens belangstelling voor bestaat)
- een volle buik peinst op geen lege. (=iemand die genoeg te eten heeft is niet bezig is met de zorgen van een ander)
- een vuist maken (=krachtig opstellen)
- een zilveren dak op het huis hebben (=wonen in een huis dat gebouwd is met geleend geld)
- een zuiver geweten is het beste oorkussen. (=als je eerlijk bent slaap je gerust)
- eer betuigen (=vereren)
- elk heeft genoeg in eigen tuin te wieden. (=bekritiseer geen anderen als je zelf niet perfect bent)
- elk huisje heeft z`n kruisje (=ieder gezin heeft eigen zorgen en problemen)
- elk meent zijn uil een valk te zijn (=ieder denkt het beste over de eigen prestaties)
- er behoort meer tot een huishouden dan het zoutvat. (=er zijn veel bijkomende kosten)
- er de angel uittrekken (=ervoor zorgen dat iets minder gevaarlijk wordt door het meest gevaarlijke deel onschadelijk te maken; iets minder pijnlijk maken)
- er de brui aan geven (=ergens mee ophouden)
- er een hele kluif aan hebben (=er een heel probleem aan hebben)
- er een kruisje bij zetten (=er attent op maken)
- er een muisje van hebben horen piepen (=er iets van gehoord hebben)
- er een puntje aan kunnen zuigen (=er een goed voorbeeld aan kunnen nemen)
- er een slaatje uit slaan (=er een voordeeltje uit halen)
- er een vuile pijp aan roken (=er veel nadeel van ondervinden)
- er ei of kuiken van willen hebben. (=alles willen weten)
- er geen fluit van begrijpen (=iets niet begrijpen)
645 betekenissen bevatten `ui`
- een vreemdeling in Jeruzalem zijn (=ergens niet bekend zijn met de gang van zaken of zich ergens niet thuis voelen)
- geen oren hebben naar iets (=ergens niet naar willen luisteren)
- iets aan banden leggen (=ervoor zorgen dat iets zich niet verder kan uitbreiden)
- een luchtje happen (=even buiten gaan wandelen)
- een luchtje scheppen (=even buiten gaan wandelen)
- een tandje bijzetten (=extra inspanning leveren. (de gashendel een tand verschuiven))
- een vrouw zonder man is als een vis zonder fiets (=feministische uitspraak)
- het hoofd boven water houden (=financieel rondkomen, juist genoeg geld hebben om te kunnen leven)
- de huid vol schelden (=flink uitschelden)
- aan lager wal geraken (=fortuin verliezen; arm en berooid worden)
- aan de boemel zijn (=fuiven)
- beurs op de knip / Hand op de knip (=geen geld (meer) uitgeven)
- Joost mag het weten (=geen idee hebben (Joost = de duivel))
- met de rug tegen de muur staan (=geen kant op kunnen, hooguit een laatste uitweg)
- het huisje bij het schuurtje houden/laten (=geen onnodige uitgaven doen)
- als een muis in de val zitten (=geen uitweg meer hebben)
- altijd de oude knecht blijven (=geen vorderingen maken (ook geen achteruitgang))
- arbeider in de wijngaard des heren (=geestelijk beroep (priester,dominee) uitoefenend)
- tabula rasa maken (=geheel herbeginnen - de boel helemaal opruimen)
- met tak en wortel uitroeien (=geheel uitroeien)
- een gat in zijn hand hebben (=geld te gemakkelijk uitgeven)
- de lade lichten (=geld uit de lade halen)
- een gek en zijn geld blijven nooit lang bij elkaar (=geld uitgeven aan nutteloze en onnodige dingen)
- het is licht dansen op andermans vloer. (=geld van anderen uitgeven is makkelijk.)
- geld over de balk gooien (of smijten) (=geld verspillen, zonder nadenken uitgeven)
- praten als Brugman (=gemakkelijk mensen kunnen overtuigen en vlot en boeiend kunnen vertellen)
- lelijke streken op zijn kompas hebben (=gemene en lelijke streken uithalen)
- zo glad als een aal (=geslepen, uitgekookt, iemand die zich overal uitpraat)
- het regent bakstenen (=gezegd van een hevige hagelbui)
- Hollands welvaren (=gezegd van een zeer gezond uitziend persoon)
- het grondsop is voor de goddelozen (=gezegd van iemand die het laatste restje uitdrinkt)
- een tong als een scheermes (=gezegd van iemand die venijnig uithaalt met woorden)
- in de kleinste potjes zit de beste pommade/zalf (=gezegd van uitzonderlijk kleine personen)
- een gladde tong hebben (=goed kunnen praten, het goed kunnen uitleggen)
- dun snijden is het behoud van de worst. (=goed kunnen rondkomen door zuinig te zijn)
- de oren scherpen (=goed luisteren)
- de oren spitsen (=goed luisteren)
- uit de doppen kijken (=goed uitkijken)
- met een baksteen in de maag geboren worden (=graag een huis willen hebben dat van jezelf is, dat je eigendom is)
- geef mijn fiets terug (=grapje om Duitsers te wijzen op de Tweede Wereldoorlog, toen er veel fietsen geconfisqueerd werden)
- het beste paard van stal wordt overgeslagen (=grappige uitspraak wanneer iemand overgeslagen wordt)
- tranen met tuiten huilen/schreien (=heel erg huilen zonder dat het echt erg is)
- op je duimpje kennen (=heel goed kennen, van buiten weten)
- geheel oor zijn (=heel goed opletten - goed luisteren)
- op de letter (=heel nauwkeurig uitgesproken)
- de fiolen van zijn toorn uitstorten (=heftig uitvaren)
- averechts uitpakken (=helemaal verkeerd aflopen. Tegengesteld uitpakken)
- het houdt geen rooi (=het gaat de perken te buiten)
- er zit geen schot in de zaak (=het gaat niet vooruit)
- het glaasje op zijn kant zetten (=het glas uitdrinken)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
