1791 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `AA`
- blijf uit zijn kielwater of je rAAkt in zijn zog (=blijf uit zijn buurt, want je wordt er slechter van)
- bloot slAAt dood (=iemand voor het blok zetten: iemand dwingen een keuze te maken)
- bomen ontmoeten elkAAr niet, mensen wel (=de kans dat je iemand toevallig tegenkomt is groot)
- boter AAn de galg smeren (=tevergeefse moeite doen, iets zal niet helpen)
- botertje AAn de boom zijn / het is botertje tot de boom (=alles gaat goed zonder problemen)
- bouw geen molen om een bak zAAd (=voor een kleinigheid moet men teveel moeite doen.)
- boven AArde stAAn (=overleden zijn maar nog niet begraven)
- boven de pet gAAn (=er niets van begrijpen)
- boven de wet stAAn (=niet gebonden zijn aan de wet)
- brutAAl als de beul (=zeer brutaal)
- buiten de kerf gAAn (=als iets te ver gaat)
- buiten de wAArd rekenen (=niet gerekend hebben op hoe anderen er werkelijk over denken)
- buiten zijn boekje gAAn (=meer doen dan toegelaten)
- buiten zijn hoefslag gAAn (=hij heeft er geen invloed over)
- buiten zijn rekening gAAn. (=als het anders loopt dan verwacht)
- dAAr ben ik mooi klAAr mee (=nu heb ik een probleem)
- dAAr geboren en getogen (=daar geboren en opgegroeid)
- dAAr geeft de lommerd geen geld op (=daar heb ik niets aan - dat geloof ik niet)
- dAAr groeit het gras in de straten (=daar is het erg saai)
- dAAr hangt de po uit (=het is niet zoals het zou moeten zijn)
- dAAr hangt de schAAr uit (=men is daar niet te vertrouwen)
- dAAr hangt het mes uit (=men durft daar een grote uitdaging aan te gaan)
- dAAr heb je het gedonder in de glazen (=daar begint de miserie)
- dAAr helpt geen lievemoederen/moedertje lief AAn (=niets helpt, ook vriendelijke woorden niet)
- dAAr is een hAArtje in de boter (=daar is ruzie of wrijving)
- dAAr is geen oogje vet meer op (=dat is niet veel meer waard)
- dAAr is geen woord Frans/Latijn/Chinees bij (=iedereen kan dat begrijpen)
- dAAr is kop noch stAArt AAn te vinden (=daar geraak je niet uit wijs)
- dAAr is vlees in de kuip (=daar is het goed)
- dAAr is wat AAn te kluiven (=daar is werk aan)
- dAAr is wel wachten mAAr geen vasten nAAr (=dat zal niet gauw gebeuren)
- dAAr kan de schoorsteen niet van roken (=dat brengt niets op / men kan niet alleen van vriendelijke woorden leven)
- dAAr kan je gif op innemen (=je mag er zeker van zijn dat het gaat gebeuren)
- dAAr kan niets van inkomen (=dat zal niet lukken)
- dAAr komt de zwarte kat in (=daar komt ruzie van)
- dAAr komt een schip met zure appels (=daar komt een stevige regenbui aan)
- dAAr kun je donder op zeggen (=daar mag je zeker van zijn)
- dAAr kun je ketelAAr van blijven (=dat zal niets opbrengen)
- dAAr lusten de honden geen brood van. (=het is volstrekt onacceptabel)
- dAAr moet de schoorsteen van roken (=dat moet de inkomsten voortbrengen. Daar moeten we van bestaan)
- dAAr stAAn klompen (=tevergeefs wachten)
- dAAr steekt meer in dan een enkele panharing (=daar zit meer achter)
- dAAr valt wel een mouw AAn te passen (=daar is wel een oplossing voor te vinden)
- dAAr wordt niet hard op gebikt. (=met tegenzin eten.)
- dAAr wringt de schoen (=weten waar het probleem zit)
- dAAr zal wat zwAAien (=daar zal een hartig woordje gesproken worden)
- dAAr zijn de daken met vlAAien bedekt (=daar is men rijk / Daar heeft men overvloed)
- dAAr zit `em de kneep/knoop (=daar zitten de moeilijkheden/problemen)
- dAAr zitten graten in (=daar klopt iets niet)
- dAAr zitten nogal wat haken en ogen AAn (=er zijn meer problemen dan je op het eerste gezicht zou denken)
2000 betekenissen bevatten `AA`
- bij kris en kras volhouden (=bij hoog en bij lAAg volhouden)
- bij kris en kras zweren (=bij hoog en bij lAAg zweren)
- lege kisten, maken twisten. (=bij schAArste onstAAt ruzie)
- goede raad is duur (=bijna te moeilijk om rAAd te kunnen geven)
- in een goed blaadje staan (=bijzonder gewAArdeerd worden)
- van luie Kees (=bijzonder trAAg)
- wie de teugel slap laat hangen, kan met een mak paard nog op hol raken. (=blijf altijd AAndachtig en geconcentreerd)
- doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg. (=blijf vooral normAAl doen)
- je kop erbij houden (=blijven opletten, AAndacht vasthouden)
- op de been blijven (=blijven stAAn; niet ziek worden; niet verslagen worden)
- de ogen verblinden (=blind maken voor de wAArheid)
- zo rood worden als een kalkoense haan (=bloedrood worden (van schAAmte))
- de manchetten aandoen (=boeien AAndoen)
- de paternosters aandoen (=boeien AAndoen)
- in februari klagen de boeren het minst. (=boeren klagen altijd mAAr februari heeft de minste dagen om in te klagen (grapje))
- men poot de aardappelen wanneer men wil, ze komen toch niet in april (=boerenregel. AArdappelen komen pas in mei uit)
- de aardappelen komen niet voor de eikenblaren (=boerenregel. De AArdappelplant begint te groeien als de eik in het blad komt)
- met opgestoken/opgestreken/opgezet zeil naar iemand toe gaan (=boos nAAr iemand toe gAAn of boos bij iemand binnen komen)
- je eer verpanden (=borg stAAn op zijn erewoord)
- door de wol geverfd zijn (=brutAAl , schAAmteloos zijn)
- een grote mond hebben/opzetten (=brutAAl zijn)
- onder de mensen komen (=buitengAAn , mensen ontmoeten)
- tussen de mazen (van het net) vissen (=creatief te werk gAAn)
- zoden aan de dijk zetten (=dAAdwerkelijk hulp verschaffen)
- daar heb je het gedonder in de glazen (=dAAr begint de miserie)
- dat gaat mijn pet te boven (=dAAr begrijp ik niets van)
- daar geboren en getogen (=dAAr geboren en opgegroeid)
- daar is kop noch staart aan te vinden (=dAAr gerAAk je niet uit wijs)
- daar geeft de lommerd geen geld op (=dAAr heb ik niets AAn - dat geloof ik niet)
- dat kan het paard niet trekken. (=dAAr heb ik onvoldoende geld voor)
- het is daar armoe troef (=dAAr heerst grote armoede)
- daar groeit het gras in de straten (=dAAr is het erg sAAi)
- daar is vlees in de kuip (=dAAr is het goed)
- visnamig (=dAAr is het goed vissen, er zit dAAr veel vis)
- daar zijn de daken met vlaaien bedekt (=dAAr is men rijk / DAAr heeft men overvloed)
- dat kan al het water van de zee niet afwassen (=dAAr is niets AAn te doen - dat kan je niet wegpraten)
- dat vlas is niet te spinnen (=dAAr is niets mee te beginnen)
- daar is een haartje in de boter (=dAAr is ruzie of wrijving)
- daar valt wel een mouw aan te passen (=dAAr is wel een oplossing voor te vinden)
- daar is wat aan te kluiven (=dAAr is werk AAn)
- daar zitten graten in (=dAAr klopt iets niet)
- daar komt een schip met zure appels (=dAAr komt een stevige regenbui AAn)
- daar komt de zwarte kat in (=dAAr komt ruzie van)
- daar kun je donder op zeggen (=dAAr mag je zeker van zijn)
- dat is algabra voor hem. (=dAAr snapt hij niets van.)
- dat ligt hem in zijn mond bestorven (=dAAr spreekt hij veel over)
- dat zal mij een zorg wezen (=dAAr trek ik me niets van AAn)
- achter de schermen (=dAAr wAAr men het niet ziet)
- men heeft daar latten op het dak (=dAAr wordt afgeluisterd)
- daar zal wat zwaaien (=dAAr zal een hartig woordje gesproken worden)
50 dialectgezegden bevatten `AA`
- Ge mut AA manieren AAve (=Je moet beleefd zijn) (Onze-Lieve-Vrouw-Waver)
- get et oon AA fles of oon AA klute (=je hebt het zitten) (tervurens)
- gistëre noch een joeng raus, vandaog al een AA daus (=je jeugd is op een wip voorbij) (Munsterbilzen - Minsters)
- hAAt öf bakkes!hAAt AA bakkes (=zwijg nu toch eens!) (Geels)
- het reingelt AA weever (=het regent heel hard) (Vlijtingens)
- hetter klappe, khoewer AA ni (=harder praten, ik hoor je niet!) (Geels)
- Heuft AA bakkes (=Houd uw mond) (Sint-Katelijne-Waver)
- Hod AA bakkes (=Houd uw mond) (Sint-Katelijne-Waver)
- Hoe lank AA (=Hoe lang al) (Hams)
- Ich hüb den Dikke Zjenderm nog dèk zien op te loop gon mèt zen AA kammenët as de waolen on Den Danmark (laoter Jaws) mèt e man of tein zen kammenet wolle ümgoeje (=Lachwekkend was vooral het optreden van Den Dikke (gendarme) om de orde te herstellen in de Danmark (van Twanneke van Zjeif) ; als de WAAltjes wervrAAk namen op zijn rijkswachtcamionette was hij rap verdwenen) (Munsterbilzen - Minsters)
- IemAAnd 't AA uit zei gat vrougen (=Iemand vervelende vragen stellen) (Bevers)
- iemand 't AA uit zijn gat vroagen (=iemand uitvragen) (Vels)
- ik zeen AA geire (=ik hou van jou) (tervurens)
- In AA anne kloppe (=Applaudiseren) (Onze-Lieve-Vrouw-Waver)
- In AA gebuure zijn (=In de buurt) (Herentals)
- in een AA kassuul mokte de beste soep (soms voegt men dAArAAn toe) 'mo t moot gebuire mei e joenk wuitelke! (=vrijen met een oudere vrouw is top) (tervurens)
- joeg lAAj zin lAAjer as AA lAAj, én da gaefechtech oppen lAAj (=jong volkje is luier dan de oudjes en dat geef ik je op papier) (Bilzers)
- k'Ontrief AA tog nie as... (=Ik doe je toch niet tekort als...) (Onze-Lieve-Vrouw-Waver)
- kapélle: En AA kapélle moe versier wèrr'n (=Een oudere vrouw moet meer AAndacht besteden AAn hAAr uiterlijk) (Lebbeeks)
- kem AA ba AA pikke (=ik heb u liggen) (tervurens)
- khem AA gezien zalle menneke! (=ik hou je in het oog) (Geels)
- kloeët'n: Aun AA kloeët'n! (=Niks dAArvan!) (Lebbeeks)
- knup et in AA oeëre (=knoop het in je oren) (Winksels)
- koster koster AA gat es vol ploster (=tegen de koster) (tervurens)
- krAAgt de kramp in AA kluuten en keut ermkes da g' er nie koenjd oa krabbe (=krijg de kolere) (Brussels)
- Kzal AA is een sallewause geeve (=Ik zal je eens onderhanden nemen) (Onze-Lieve-Vrouw-Waver)
- Legter AA boeëne mau nie oep te wAAk (=Reken er mAAr niet op) (Onze-Lieve-Vrouw-Waver)
- links rechts kattevitess steikt AA tienen in a tes, steikt ze niet te wAAd of ge zet ze kwAAd (=kinderrijmpje) (tervurens)
- Maggek AA blommeken insj plikken. (=Mag ik eens met je nAAr bed?) (Aalsters)
- mè Posse mooie AA kètel koschje (=biechten) (Hals)
- Mee AA brAA kAA (=Marie had het erg koud) (Hals)
- Mee AA brAA kAA (=Mieke had het bijzonder koud) (Dilbeeks)
- Mee AA kAA (=Marie had het koud) (Hals)
- Mee AA kAA. Woa AA Mee kAA? Op de met AA Mee kAA. (=Mie had het koud. WAAr had Mie het koud? Op de markt had Mie het koud) (Dilbeeks)
- mèikt AA (=mAAk dat je wegkomt) (Meers)
- men AA vlam deed zoe zjenèttereg (=mijn oud lief doet zo verwijfd) (Munsterbilzen - Minsters)
- Mie AA kAA, Mie AA brAA kAA. Wau AA Mie kAA? Oep de mèt AA Mie kAA (=Mie had kou, Mie had erg kou. WAAr had Mie kou Op de markt had Mie kou) (Onze-Lieve-Vrouw-Waver)
- mie AA kAA, mie hAA brAA kAA. (=mie had het koud, mie had het heel koud) (Niels)
- Mie AA kAA. AA Mie kAA ? Mie AA brAA kAA. Woar AA Mie kAA ? Oep de met AA Mie kAA. (=Mie had kou, wAAr had mie kou? Mie had op de markt wreed koud!) (Booms)
- moël: AAgd AA moël (=Hou je mond!) (Lebbeeks)
- mot tege AA oeére (=klets tegen uw oren) (Wiekevorsts)
- nauw besseme vaege sjaun, mér de AA kinne alle hikskes en kentsjes (=de jeugd heeft misschien wel de toekomst, mAAr de ouderen hebben de ondervinding) (Munsterbilzen - Minsters)
- Ne schup onder AA gat geeve (=Een stamp tegen je achterste geven) (Onze-Lieve-Vrouw-Waver)
- nen bliejke Trappist in AA zjip giet'n (=Een blonde Trappist drinken) (Lenniks)
- Nen toek oep AA bakkes krAAge? (=Een slag in je gezicht hebben?) (Sint-Katelijne-Waver)
- nen toek of djoef oep AA bakkes (=een slag in je gezicht) (Rotselaars)
- nen toek of koek op AA bakkes (=een slag op uw gezicht) (tervurens)
- nieman nie tuis as een AA peit en die was nAA 't veld (=niemand thuis vinden) (Londerzeels)
- nieverans zoewe goe,....as thoawas mee AA oewege toe (=oost west thuis best / Nergens zo goed als thuis met je ogen dicht.) (Geels)
- Od AA bakkes! (=Zwijg!) (Onze-Lieve-Vrouw-Waver)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen