440 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `wa`
- eén kwade dag maakt de winter niet. (=als iets verkeerd gaat, hoeft nog niet alles verkeerd te gaan.)
- een kwade dronk hebben (=dronken zijn en slecht geluimd)
- een lulletje rozenwater (=een weinig dynamisch persoon)
- een mooi span voor een bokkenwagen (=een zonderling koppel)
- een oude zwaluw weet haar nest. (=oude mensen hebben veel levenservaring.)
- een rad uit de wagen. (=een flinke tegenvaller)
- een spreekwoord is een waar woord. (=spreekwoorden bevatten vaak waarheden of nuttige lessen waar je van kunt leren)
- een sprong in het diepe wagen (=een risico nemen en iets nieuws proberen.)
- een vliegende kraai/vogel vangt/vindt altijd wat (=als je er maar op uit gaat, vind je altijd wel wat in je voordeel)
- een waarheid als een koe (=iets totaal vanzelfsprekends)
- een wak slaan (=vindingrijk zijn)
- een wassen neus zijn (=niets te betekenen hebben)
- een woord op zijn pas is een daalder waard (=spreken op het juiste ogenblik is waardevol)
- een zwaar hoofd in iets hebben (=er weinig kans in zien)
- een zwak voor iets of iemand hebben (=iets/iemand leuk of aardig vinden)
- een zwaluw maakt de lente niet (=een omstandigheid laat nog geen eindconclusie toe)
- één zwaluw maakt nog geen zomer (=één positieve gebeurtenis betekent niet dat alle problemen opgelost zijn.)
- een zware bevalling. (=iets waar je hard voor moet werken)
- een zware pijp roken (=door eigen schuld in moeilijkheden komen)
- een zware wissel trekken (=erg veel eisen)
- een zwarte kat krabt niet (=je moet je niet laten leiden door je angsten)
- eigen haard is goud waard (=het is nergens zo mooi als thuis / men hecht veel waarde aan het eigen bezit)
- elk waarom heeft zijn daarom (=elke gebeurtenis heeft een oorzaak)
- elke bos stro waait voor de wind (=onder makkelijke omstandigheden kan iedereen welvaren of iets uitvoeren)
- elke dag heeft genoeg aan zijn eigen kwaad (=men moet zich niet zorgen maken over de toekomst)
- er is geen kruid tegen gewassen (=er is niets aan te doen)
- er warmpjes bijzitten (=veel geld hebben, over ruime financiële middelen beschikken)
- er was geen hond/kat/kip (=er was niemand)
- er zouden geen achterklappers zijn waren er geen aanhoorders (=er wordt alleen geroddeld als er ook naar geluisterd wordt)
- ergens geen kwaad kunnen doen. (=een zeer positieve reputatie hebben ongeacht wat je doet)
- eten dat je zweet en werken dat je het koud krijgt, dat zijn de waren. (=slecht personeel. Uit de tijd dat meiden en knechts bij de boer in de kost waren.)
- eten wat de pot schaft. (=eten wat op tafel komt.)
- flink wat achter de knopen hebben (=veel gegeten en gedronken hebben)
- fris gewaagd is half gewonnen (=de moedigste heeft de meeste kansen om iets te winnen)
- gapen als een oester die in de warmte komt (=met de wond wijd open geeuwen)
- geen erger venijn dan kwade tongen. (=er is niets zo erg als dat men kwaad van je spreekt.)
- geen heil verwachten (=niets positiefs zien)
- geen knip voor de neus waard zijn (=zijn vak niet kennen en er geen verstand van hebben)
- geen koe zo zwart of er zit wel een vlekje aan. (=niemand is perfect.)
- geen rooie cent waard (=waardeloos)
- geen schoner gewaad als een zedig gelaat. (=je kan aan iemands` gezicht zien of hij een goed karakter heeft)
- geen slapende honden wakker maken (=beter niet over een bepaald onderwerp beginnen / aan mensen die ergens niets van weten en het er wellicht niet mee eens zijn, niets erover vertellen)
- geen vlieg kwaad doen (=uitsluitend goede bedoelingen hebben, niemand tot last zijn)
- geen water te diep zijn (=nergens bang voor zijn, alles durven)
- geen zorgen voor morgen, elke dag heeft genoeg aan zijn eigen kwaad (=de moeilijkheden van vandaag zijn genoeg om je zorgen over te maken)
- gekken en dwazen schrijven hun namen op deuren en glazen (=dwazen doen gekke dingen)
- geld dat stom is, maakt recht wat krom is (=mensen kunnen door financiële bevoordeling ertoe gebracht worden om onrecht toe te laten)
- geld in het water gooien (=geld verspillen)
- geloof nooit iemand die in de ene hand water en de andere hand vuur draagt (=wees niet lichtgelovig, niet iedereen is het vertrouwen waard)
- geluk is de kunst een boeket te maken van de bloemen waar je bij kunt (=gelukkig leven met de gegeven mogelijkheden/beperkingen)
680 betekenissen bevatten `wa`
- uit de lucht komen vallen (=doen alsof men van niets weet / erg plotseling en onverwacht)
- het rijk alleen hebben (=doen en laten wat je wil)
- de bezem uitsteken (=doen en laten wat men wil als de baas of leidinggevende er niet is)
- met de wolven (in het bos) huilen (=doen wat de meerderheid doet)
- je woord gestand doen (=doen wat iemand beloofd heeft)
- woord houden (=doen wat iemand beloofd heeft)
- in het gevlij komen (=doen wat iemand graag ziet om in de gunst te komen)
- er geen touw aan vast kunnen knopen (=door de onduidelijkheid niet kunnen begrijpen wat er wordt bedoeld)
- je achter de oren krabben (=door een onverwachte, zorgelijke ontwikkeling tot nadenken gestemd zijn)
- tijd slijt (=door het verloop van tijd worden herinneringen zwakker en de erge dingen minder erg)
- tijd heelt alle wonden (=door het verloop van tijd worden herinneringen zwakker en de erge dingen minder erg)
- de nekslag geven (=door iets wordt de situatie een te groot probleem waardoor men het niet meer aan kan)
- de draad oppakken (=doorgaan van de plaats waar je was gestopt)
- de oren wassen (=duchtig ervan langs geven, de waarheid zeggen)
- de neus optrekken (=duidelijk maken dat men iets of iemand niet waardeert)
- onder de neus wrijven (=duidelijk zeggen wat er van gevonden wordt)
- de gekken krijgen de kaart (=dwaze en onverstandige mensen krijgen hun gelijk of ze dat hebben of niet)
- redenering van Jan Kalebas (=dwaze onlogische redenering)
- gekken en dwazen schrijven hun namen op deuren en glazen (=dwazen doen gekke dingen)
- dwazen en gekken schrijven hun namen op deuren en hekken (=dwazen doen gekke dingen)
- de kat uit de boom kijken (=een afwachtende houding aannemen)
- is de paus katholiek? (=een antwoord op een vraag waarvan het antwoord overduidelijk `Ja` is)
- paradepaard (=een bezit, eigenschap, kunst of vaardigheid waar iets of iemand trots op is)
- iets in één adem uitlezen (=een boek waaraan je begonnen bent heel snel uitlezen, omdat je het zo spannend vindt)
- een Uriasbrief (=een brief waarin een verschrikkelijk bericht staat)
- een Frans compliment. (=een compliment wat niet zo oprecht of positief is als het aanvankelijk leek)
- een te grote broek aantrekken (=een doel stellen waarvoor je niet de benodigde middelen hebt)
- een uil zijn (=een dwaas zijn, een stomkop zijn)
- de ene pijl de andere nazenden (=een dwaze of nutteloze daad herhalen)
- een straatje zonder eind (=een eindeloos proces, iets wat nooit ophoudt)
- een goede haan kraait nog wel eens weer. (=een goede leider waarschuwt meer dan eens)
- een draai aan het verhaal geven (=een hele eigen versie van wat er gebeurd is vertellen)
- een heilig huisje (=een herberg - een (voor de betrokkene) onaantastbare waarheid)
- een huis met gouden balken (=een huis met hypotheek bezwaard)
- een huis met zilveren pannen. (=een huis waar een hoge hypotheek op rust)
- een Egyptische duisternis (=een inktzwarte duisternis)
- er een gooi naar doen (=een kans wagen of iets proberen te raden)
- een oorblazer (=een kwaadspreker)
- iemand de wacht aanzeggen (=een laatste waarschuwing geven)
- een land van melk en honing zijn (=een land waar het goed en voorspoedig leven is)
- eerlijk duurt het langst (=een leugen komt op den duur altijd uit, maar de waarheid blijft altijd waar)
- iets in petto houden (=een mededeling voor later bewaren)
- advocaat van de duivel spelen (=een mening geven waar je het zelf niet mee eens bent, maar die je geeft om reacties uit te lokken)
- een heet hangijzer (=een moeilijk onderwerp waar veel discussie over bestaat)
- aan de rem trekken (=een ontwikkeling proberen tegen te houden/ waarschuwen dat iets niet goed gaat)
- conditio sine qua non (=een onvermijdelijke voorwaarde)
- een tegenslag (=een onverwacht nadelig feit of voorval)
- als een donderslag bij heldere hemel (=een onverwachte gebeurtenis, die een grote schok teweeg brengt)
- nood doet zelfs oude vrouwen rennen (=een onverwachte situatie kan verrassende kwaliteiten naar boven brengen (vergelijkbaar met `angst geeft vleugels`))
- een krakende wagen (=een onzekere zaak - iemand met een zwakke gezondheid)
50 dialectgezegden bevatten `wa`
- ist ankieken wa weerd (=heeft een mooi uiterlijk) (Twents)
- jaa daor zee-gde gij wa (=ja dat spreekt voor zich) (Oudenbosch)
- jaa jong tis wa (=je doet er helaas niets aan) (Oudenbosch)
- kgao ton nen bustel in min gat stekn en terbinst dak rondlope kan ik nog wa voagn... (=ik ga dan nog meer werken...) (Kortrijks)
- Kiek um, wa heb die an sien smoel (=Kijk hem, wat heeft hij aan zijn gezicht) (Nijmeegs)
- Kiek, das wa ' k bedoel! (=Kijk, dat bedoel ik!) (brabants)
- kikt ies naar de lucht dur is wa op komst (=er wordt slecht weer verwacht) (Sint-Niklaas)
- koste nog wa mieër ... (=is dat niet wat overdreven) (Kaprijks)
- Kump't wa op daale. (=Daar komt het wel op neer.) (Twents)
- Loat mer küüln, 't lup wa los (=Laat maar gaan, het komt wel goed) (Twents)
- maget wa miejer zèn (=mag het wat meer zijn) (Meers)
- Makked ni weten, of wa ! (=Dat wil ik wel weten) (Antwerps)
- Mangs wa, aait nich, mangs wa aajt nig (=Soms wel niet altijd) (Twents)
- mè wa gojje betoëlen, mi bierskijfkes (=iets nietkunnen betalen) (Meers)
- Miekes, wa bende toch zwert! (=mevrouw, wat heeft u toch een donker haar!) (Brabants)
- min linkerkoak is wa vurroard (=mijn linkerkaak doet wat pijn) (Sint-Niklaas)
- Moate wa moaie (=We aten wat we hadden) (Turnhouts)
- moej wa deen vwur te drink'n? (=wil je iets drinken?) (Harelbeeks)
- nemport wa (=maakt niet uit wat) (Wichels)
- Nen boer tut zijn wief : aske ie licht oetdoot, haool ik knopke wa vast.* (=Als jij het licht uit doet, hou ik het knopje wel vast.) (Twents)
- nie mir weet'n va wa uur of wa paroche da ge zèet (=de draad kwijt zijn) (Wichels)
- nimmendal (=wâ dâ de miëste manne touis te zèggen èmme) (Dendermonds)
- Noe kan ik 't earste uur wa teg'n 'n hong'rigen boer vast'n (=Ik heb genoeg gegeten) (Twents)
- nogal wa kummelees moette doen (=heel wat hindernissen moeten overwinnen) (Booms)
- Nogal wa moovemeinten moaken (=Veel ophef maken) (Melseels)
- nor wa goaje goan? (=wat ga je nemen / drinken, ) (Brakels)
- nor wa stinktadier (=het stinkt hier naar iets) (Sint-Niklaas)
- nuët nemiër (=wâ dâ ge belauft achter ne serjéize koëter) (Dendermonds)
- Oje nie oppast zak oe sebiet ne kjee wa leunkers verkwoopn (=Als je niet oplet, kun je direct een pandoering verwachten) (Maldegems)
- op 'n heanig spil he'j ok wa wil (=in een klein huisje kan het ook goed wonen zijn) (Soasels)
- osta: Osta (e) wa (=Haast je een beetje) (Lebbeeks)
- Ot de rails ol zo schône zin, wa moet de stoasje ton nie zin (=Een meisje met mooie benen) (Brugs)
- pallaabere (=wâ dâ z'in 't parlement doen) (Dendermonds)
- Pietje van de vaalde, scheet in de Schaalde (Schelde), wa dreeft ter doar int roond, Pietsjen zijne stroont (=Lokers rijmpje) (Lokers)
- pinn'n: Mé wa komde na vé de pinn'n? (=waarmee kom je nu op de proppen?) (Lebbeeks)
- proat nich ower oezelf da doot wille wa ai vot bunt (=Je hoeft niet over jezelf te praten, dat doe wij wel als je weg bent.) (Twents)
- rescheerd: wa rescheerd'aa? ook: wa rescheerde? (=wat riskeer je je?) (Lebbeeks)
- roste wa moede gei koste, k' goa eu kuupe veur achter mein kiekes te luupe (=een roodharig persoon) (Gents)
- saan: wa saan! (komt van `wat zou hij!` (=Dat kan hij niet aan / dat zou hij niet doen) (Lebbeeks)
- spelt wa me oe tiëne tot vermoak van oew iele (=wordt gezegd tegen iemand die klaagt dat hij zich verveelt) (Antwerps)
- spoeiddo môr wa (=haast u maar wat) (Sint-Niklaas)
- t lup wa los (=komt wel goed) (Twents)
- t'za wa zijne (=het zal wat zijn) (Oudenhoofs)
- te (s) ne buuëm van ne veint, moar wa kort ovvezogd (=hij is wel sterk, maar niet zo groot) (Waregems)
- Tis almal wa (=Het leven is allemaal wat.) (eindhovens)
- tis dikkels nogal wa (=het is vaak wat) (Oudenbosch)
- tis nooit nie kaant en klaor ovvur aopert hier en daor wa (=er mankeert altijd wel wat aan iets) (Oudenbosch)
- Um de whiel geet wa good (=Meestal gaat het goed) (Twents)
- un vliegende kraai vangt altij wa (=toevallig iets van je gading tegenkomen) (Oudenbosch)
- Vat wa gu lust (=Neem wat je wilt) (eindhovens)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
