64 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `erg`
- kinderen die vragen worden overgeslagen (=brutale kinderen die altijd overal om vragen, worden genegeerd)
- leergeld betalen (=fouten maken tijdens het leren)
- met hetzelfde sop overgoten (=even goed of slecht)
- moeten is dwang en huilen is kindergezang (=ik wil het wel doen, maar niet als het me verplicht wordt)
- niet erg vast in de schoenen staan (=zich gemakkelijk laten ompraten)
- onkruid vergaat niet (=het slechte is moeilijk uit te roeien)
- op de achtergrond blijven (=niet in de schijnwerpers willen staan.)
- opgestaan is plaats vergaan (=als je even wegloopt kan iemand anders op je stoel gaan zitten)
- uitgesteld is niet vergeten. (=uitstel is nog geen afstel)
- van kwaad tot erger komen/vervallen (=steeds erger worden)
- vergeld geen kwaad met kwaad (=wraak nemen is niet goed)
- woorden zijn dwergen, daden zijn bergen (=woorden doen weinig, daden maken het verschil)
- zo het handje thuis tost, tost het nergens (=uiteindelijk gaat er niets boven het eigen huis)
- zoals het klokje thuis tikt, tikt het nergens (=het is nergens zo goed als thuis)
484 betekenissen bevatten `erg`
- tijd slijt (=door het verloop van tijd worden herinneringen zwakker en de erge dingen minder erg)
- tijd heelt alle wonden (=door het verloop van tijd worden herinneringen zwakker en de erge dingen minder erg)
- jezelf op de borst slaan (=duidelijk aan de omgeving laten weten dat men ergens bijzonder trots op is)
- met een rode letter aangetekend staan (=duidelijk vermeld , zodanig dat het zeker niet vergeten wordt)
- groen en geel voor de ogen worden (=duizelen en/of erg van schrikken)
- in het zakje blazen (=een ademtest ondergaan)
- zand schuurt de maag (=een beetje zand eten is niet erg (meer algemeen: stel je niet aan!))
- een keel als schuurpapier hebben (=een erg droge keel (keelpijn) hebben)
- een hoofd als een boei krijgen (=een erg rode kleur krijgen in het gezicht, erg blozen)
- de mier aan iets/iemand hebben (=een erge hekel hebben)
- een goed begin is het halve werk (=een goed begin vergroot de kans op een goede afwerking)
- een bok schieten (=een grote fout begaan of zich lelijk vergissen)
- een mond als een hooischuur (=een grote of erg brutale mond)
- branden als een (tiere)lier (=een heel erg hevige brand)
- een heilig huisje (=een herberg - een (voor de betrokkene) onaantastbare waarheid)
- tweede viool spelen (=een ondergeschikte rol spelen.)
- nood doet zelfs oude vrouwen rennen (=een onverwachte situatie kan verrassende kwaliteiten naar boven brengen (vergelijkbaar met `angst geeft vleugels`))
- olie op het vuur gooien (=een situatie verergeren)
- ten hemel schreiend (=een toestand die zo erg is dat er eigenlijk direct iets aan gedaan zou moeten worden)
- door de molen halen (=een zeer uitgebreide procedure doen ondergaan)
- open kaart spelen (=eerlijk zijn, niets verbergen)
- ruggespraak houden (=eerst ergens over moeten overleggen)
- de gek in de mouw dragen (=eigenaardigheden verbergen voor anderen)
- iets na aan het hart hebben liggen (=er erg mee begaan zijn)
- eruit zien of men een paal ingeslikt heeft (=er erg stijf, harkerig uitzien)
- met de nachtschuit vertrekken (=er erg stilletjes vandoor gaan)
- je handen jeuken (=er erg veel zin in hebben te beginnen)
- al voor heter vuren gestaan hebben (=er erger meegemaakt hebben)
- geen erger venijn dan kwade tongen. (=er is niets zo erg als dat men kwaad van je spreekt.)
- gezien worden als een rotte appel/kool bij een fruitvrouw/groenvrouw (=er niet erg welkom zijn)
- het tiend betaald hebben (=erg afgevallen zijn)
- zeven kleuren bagger schijten (=erg bang zijn)
- op iets dood blijven (=erg belust op iets zijn (bv geld; gierig))
- je de ogen uit het hoofd schamen (=erg beschaamd zijn)
- om over naar huis te schrijven (=erg bijzonder)
- in de wolken zijn (=erg blij en gelukkig zijn)
- in zijn nopjes zijn (=erg blij ergens mee zijn)
- een heilig boontje zijn (=erg braaf doen, maar niet altijd braaf zijn)
- een brave Hendrik zijn (=erg braaf zijn of zich zo voordoen)
- zo broos als glas (=erg breekbaar)
- zo brutaal als de beul zijn (=erg brutaal zijn)
- zo dik als een pad (=erg dik)
- zo dik als een mol (=erg dik)
- met de hersens van een garnaal (=erg dom)
- zo dom als het achtereind van een koe/varken (=erg dom)
- redeneren als een kip zonder kop (=erg dom redeneren)
- tot geen drie kunnen tellen (=erg dom zijn)
- geen a voor een b kennen (=erg dom zijn)
- van voren niet weten dat je van achteren leeft (=erg dom zijn)
- van voren niet weten of men van achteren leeft (=erg dom zijn / erg ziek zijn)
50 dialectgezegden bevatten `erg`
- Amme preute (is geen nette taal) erg grof!! (=Maar dat doe ik niet) (Flakkees)
- An brokke wéjze, ik bin an brokke (=erg vermoeid zijn) (Volendams)
- As aoj scheure börre, esj slecht blusse (=erg verliefd worden op zijn oude dag) (Weerts)
- As det Zoë is vraet ik einen baer. (=Als iets erg ongeloofwaardigs verteld wordt.) (Venloos)
- as dowwe nen aal aat oer gat komt (=het is erg onwaarschijnlijk) (Wommersoms)
- as een bok op een haverkiste (=ergens erg happig op zijn) (drents)
- as eure kop op 'n vêrreke stông, lözje neemus geinen huidkieës mieër (=wordt gezegd tegen iemand die erg lelijk is) (Weerts)
- as haer óp een hóngd (=druk of erg veel) (Huizers)
- as zu stoem as een achterdeui (=Hij is erg dom) (Herns (Herne, VL-B))
- baeter get verlieze dan ët nauts gehad hëbbe (=iets verliezen is niet zo erg als het nooit bezeten te hebben) (Munsterbilzen - Minsters)
- Bagadet [bepaald sierduivenras] (=erg opgedirkte vrouw) (Wichels)
- bedrogen dat den doom uut zun ogen komt (=erg bedrogen) (Veurns)
- blauwbekke (=heel erg koud hebben) (Leewarders)
- bloeien as un vèrreke (=heel erg bloeden) (Astens)
- bobbouijn: Mijn bobbouijn es af (=Ik ben erg moe) (Lebbeeks)
- broekoarig oen (=broedse kip (of erg dweperige dame) ) (Zeeuws)
- Brrr..’t is erg koud (=Soech, soech, tes bra kaat.) (Schunnebroecks)
- D'as nie slim (=Dat is niet erg) (Ossies)
- D'r is gin durkomme an (=Het is erg druk) (Winssens)
- d'r komt gien enne aan (=dit is wel heel erg veel) (Westerkwartiers)
- D' n haan verzoépe (=Het erg laat maken met uitgaan) (Venloos)
- Da geft ni (=Dat is niet erg) (Onze-Lieve-Vrouw-Waver)
- Da is ok! (=Het is is erg onwaarschijnlijk.) (Brabants)
- da kost stikken van mensen (=da's erg duur) (Wichels)
- da messang nie (=dat is helemaal niet erg) (Brugs)
- da sin nogal lappen (=dat is toch wel erg) (Sint-Niklaas)
- da viel um koud op z n dak (=dat viel hem erg tegen) (Oudenbosch)
- da waar de lust van z n leve (=dat deed hij altijd erg graag) (Oudenbosch)
- Da weeg gelek as loeët (=dat weegt erg zwaar) (Liedekerks)
- da zèen lappen (=dat is nogal wat, dat is wel erg) (Wichels)
- da's 'n veurnoame zoak (=dat is erg belangrijk) (Westerkwartiers)
- da's ien 't roare (=dat is wel heel erg) (Westerkwartiers)
- da's mosterd noa de moaltied (=daar kom je wel erg laat mee aanzetten) (Westerkwartiers)
- da's nie slim (=dat is niet zo erg) (Achterhoeks)
- da's niet biester mooi (=dat is niet erg mooi) (Westerkwartiers)
- da's zo krom as ne ekke (=dat is wel erg omslachtig) (Berghems)
- daaj ès nog te vaul vër zich te kretse as ze ieëk hèt (=het moet al erg zijn voor ze een poot uitsteekt) (Munsterbilzen - Minsters)
- daddaar nie beter kunne treffe (=dat kwam erg goed uit) (Oudenbosch)
- dae bleusj 't vét vanne sop aaf (=Hij zit op de centen, is dus erg gierig) (Weerts)
- dae deej det zónger erg, prónt wie pater Manheim flaot (=iets onbewust doen; in de kerk mag je niet fluiten, maar toch schijnt pater Manheim dat wel eens in de kerk in Heitse gedaan te hebben, zonder dat hij daar erg in had.) (Heitsers)
- Dae es zoeë bot as 'n hieëp (=Die is wel heel erg stom) (Weerts)
- Dae geit d'r aan wie verkeswillem! (=Hij is erg fanatiek) (Venloos)
- Dae haet Leuth verraoje veur eine laeverwors (=Hij is erg dom) (Venloos)
- Dae haet te lang op de ledder gelaege (=Hij is heel erg dun) (Venloos)
- dae huurt ut in Kolle dondere. (=hij kijkt erg verbaasd) (Venloos)
- dae is kersterrezaat (=hij is heel erg dronken) (Heitsers)
- dae is ram nao de kloeëte (=hij is erg moe, uitgeput, heel dronken) (Heitsers)
- dae is stróntjverwindj (=hij is heel erg verwend) (Heitsers)
- Dae is zo zaat wie ein ooij (=Iemand die erg dronken is) (Swalmens)
- dae is zoeë sjerp wie ‘ne latnagel (=hij is heel erg opgewonden (sexueel)) (Heitsers)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
