37 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `zonde`
- als een kip zonder kop (=zonder beraad, onbesuisd)
- berouw komt na de zonde (=als het eenmaal gebeurd is komt pas de berouw)
- de uitzondering bevestigt de regel (=overal zijn er uitzonderingen)
- de zee is altijd zonder water. (=hebberige mensen willen altijd meer)
- de zondebok zijn (=ergens de schuld van krijgen)
- een hark zonder steel (=iets waardeloos)
- een hartje zonder zorg (=een zorgeloos iemand)
- een man zonder vrouw is als een paard zonder teugels. (=in het huwelijk hebben man en vrouw elkaar nodig)
- een ridder zonder vrees of blaam (=een moedig mens)
- een straatje zonder eind (=een eindeloos proces, iets wat nooit ophoudt)
- een vrouw zonder man is als een vis zonder fiets (=feministische uitspraak)
- er zijn geen rozen zonder doornen (=bij elk geluk is er ook verdriet)
- er zonder kleerscheuren afkomen (=helemaal niets mankeren na een ongeluk)
- eten uit de korf zonder zorg (=geen zorgen meer hebben over zijn levensonderhoud)
- geen dag zonder zorgen (=er is altijd wel iets om je zorgen over te maken.)
- geen geluk zonder druk. (=gelukkig wordt je niet zonder er moeite voor te doen)
- geen katje om zonder handschoenen aan te pakken (=geen gemakkelijk persoon)
- geen koren zonder kaf (=tussen al het goeie zit altijd ook wel iets minder goeds)
- geen krieken zonder stenen. (=niemand is er perfect.)
- geen licht zonder schaduw (=tussen al het goeie zit altijd ook wel iets minder goeds)
- geen rook zonder vuur (=er wordt niet over gepraat of er is wel iets van waar)
- geen vlees zonder been (=niets zonder gebreken)
- herenzonden boerenleed. (=de gewone mensen boeten voor de fouten van de mensen met macht)
- het is zondegeld (=het is jammer dat daar kosten voor gedaan zijn)
- je kan geen omelet maken zonder eieren te breken (=soms moet men iets verliezen om een hoger doel te bereiken)
- kip zonder eieren (=politieman)
- leven uit de korf zonder zorg (=onbekommerd leven)
- meisjes die bloemen dragen, mag je kussen zonder te vragen (=een aanmoediging om meisjes met bloemen te kussen)
- met alle zonden van Israël beladen worden (=voor alles de schuld krijgen)
- redeneren als een kip zonder kop (=erg dom redeneren)
- wie gaat slapen zonder te hebben gegeten, staat op zonder te hebben geslapen. (=voor de gezondheid zijn eten en slapen van belang.)
- zonder aanzien des persoons (=zonder iemand voor te trekken; zonder er rekening mee te houden om wie het gaat)
- zonder blikken of blozen (=onbeschaamd, zonder zich iets van anderen aan te trekken)
- zonder geluk vaart niemand wel (=alleen met hard werken komt men er niet, ook een beetje geluk is nodig om ergens te komen)
- zonder mijn en dijn zou de wereld hemels zijn (=jaloezie en hebzucht maken de wereld een stuk minder fraai)
- zonder slag of stoot (=zonder het minste probleem)
- zonder strijd, geen overwinning (=na grote inspanning wordt succes pas bereikt)
151 betekenissen bevatten `zonde`
- het achter de ellebogen hebben (=achterbaks; zonder zijn zelfzuchtige bedoelingen te laten zien)
- geen klaviertje over slaan (=alle bijzonderheden in acht nemen)
- botertje aan de boom zijn / het is botertje tot de boom (=alles gaat goed zonder problemen)
- wie zijn billen brandt, moet op de blaren zitten (=als je iets doms doet, moet je de gevolgen dragen (liefst zonder klagen))
- de koning te rijk zijn. (=bijzonder gelukkig zijn)
- in een goed blaadje staan (=bijzonder gewaardeerd worden)
- nijdig als een spin (=bijzonder nijdig)
- de lakense bril erbij opzetten (=bijzonder scherp toekijken)
- zo stijf als een bonenstaak (=bijzonder stijf)
- zo stil dat je een speld kunt horen vallen (=bijzonder stil)
- van luie Kees (=bijzonder traag)
- van een leien dakje gaan (=bijzonder vlot en zonder problemen verlopen)
- zo gaan er dertien in een dozijn (=dat heeft weinig waarde, is niet zo bijzonder)
- dat is schering en inslag (=dat komt bijzonder vaak voor [onderdelen van een weefgetouw])
- de eigen boontjes doppen (=de eigen zaken regelen zonder hulp van anderen)
- met de helm (op) geboren zijn (=de toekomst kunnen voorspellen / bijzonder voorzichtig zijn)
- op stel en sprong (=direct en zonder uitstel.)
- op de man af (=direct, zonder omwegen)
- een Babylonische spraakverwarring (=door elkaar spreken zonder naar elkaar te luisteren en elkaar niet verstaan)
- over lijken gaan (=doordouwen zonder oog voor ethiek of moraal)
- jezelf op de borst slaan (=duidelijk aan de omgeving laten weten dat men ergens bijzonder trots op is)
- een boterham met tevredenheid (=een (droge) boterham (zonder beleg))
- ambt geeft verstand. (=een baan gekregen hebben zonder er iets van af te weten)
- een eed met boter bezegeld. (=een belofte zonder echte intentie om de belofte na te komen)
- er met de pet naar gooien (=een taak bijzonder slordig uitvoeren)
- een mooi span voor een bokkenwagen (=een zonderling koppel)
- eruit zien als de dood van ieperen (=er bijzonder slecht uitzien)
- er is meer dan de molen in het woud omgegaan (=er is iets bijzonders gebeurd)
- de dood of de gladiolen (=er vol voor gaan, zonder compromissen.)
- om over naar huis te schrijven (=erg bijzonder)
- iets in de vingers hebben (=ergens ervaring en deskundigheid over hebben opgebouwd, waardoor men met grote kwaliteit en zonder fouten te maken, zich hiermee bezig kan houden)
- de klok hebben horen luiden maar niet weten waar de klepel hangt (=ergens over gehoord hebben, zonder er echt iets van af te weten)
- er over oordelen als een blinde over de kleuren (=erover oordelen zonder kennis van zaken)
- dweilen met de kraan open (=geen kans op succes hebben, omdat men de symptomen bestrijdt zonder de oorzaak aan te pakken)
- leven als een oester (=geheel van de wereld afgezonderd leven)
- geld over de balk gooien (of smijten) (=geld verspillen, zonder nadenken uitgeven)
- geen geluk zonder druk. (=gelukkig wordt je niet zonder er moeite voor te doen)
- in de kleinste potjes zit de beste pommade/zalf (=gezegd van uitzonderlijk kleine personen)
- tranen met tuiten huilen/schreien (=heel erg huilen zonder dat het echt erg is)
- op je dooie gemak (=heel rustig, zonder zich te haasten)
- geen vin verroeren (=heel stil zonder beweging zijn)
- het was uien (=het ging bijzonder slecht, het viel bijzonder tegen)
- het gaat zo zijn gangetje (=het verloopt rustig, zonder ups en downs)
- als hamerstuk behandelen (=het voorstel zonder discussie aannemen)
- het hek is van de dam (=iedereen doet maar wat die wil zonder grenzen)
- zo oud als Methusalem zijn (=iemand die bijzonder oud is)
- zo de wind waait, waait zijn jasje (=iemand zonder principes, die zonder eigen mening anderen naar de mond praat)
- pluimen in de wind waaien (=iets doen zonder na te denken)
- iets voor zoete koek aannemen (=iets geloven wat je hoort of ziet zonder kritisch te zijn.)
- iets voetstoots aannemen (=iets geloven zonder bewijs)
28 dialectgezegden bevatten `zonde`
- (jammer) weet je wat a zonde is:beuter an je had en drohen broe-ad eten (=spijtig) (Zeeuws)
- 't is sun (=het is zonde) (Overpelts)
- baeter ne naach triëver sloëpe, dan ne naach triëver wakker ligge (=berouw komt na de zonde) (Munsterbilzen - Minsters)
- beuter an je had strieken en drohen broe-ad eten (=wat is zonde) (Zeeuws)
- beuter an je had strieken en droog broead eten (=weet je wat zonde is) (Zeeuws)
- Botter op je kont smeren en dreug brood eten! (=Weet je wat zonde is) (Putters)
- da's boter aan de galg gesmeerd / baoter an de galleg gesmeërd (=Zinloos, niet doen, zonde energie, vergeefse moeite) (Utrechts)
- Da's sund (=dat is zonde) (Bredaas)
- das wel un mis weert (=dat is de zonde waard) (Oudenbosch)
- Das zonde (=Dit wordt door mij als bijzonder spijtig ervaren.) (Olens)
- Das zund (e) (=Dat is zonde) (Onze-Lieve-Vrouw-Waver)
- dat begroot mie tou tonen oet (=dat vind ik vreselijk zonde) (Gronings)
- Dat ken bruintje niet trekken / Kep niks in de knip / het niks, zit zonde / blut (=Het geld is op) (Utrechts)
- dès noch zun (=het is zonde) (Neerpelts)
- ienkeer komt altied te loat (=spijt komt na de zonde) (Westerkwartiers)
- kwaansele zò sund zèèn (=knoeien zou zonde zijn) (Tilburgs)
- nau zitste mét de gebakke paere (=berouw komt na de zonde) (Bilzers)
- te laot de pèt gevüld, asset kaaf verdroenken ès (=berouw komt na de zonde) (Munsterbilzen - Minsters)
- tis geld int woatre gesmeetn (=het is zonde van het geld) (Lichtervelds)
- tis un gebed zonde ende (=het is een gebed zonder einde / er komt geen einde aan de situatie/ een kind/persoon/situatie dat niet te handhaven is) (Utrechts)
- tis zeunt (=het is zonde / wat jammer) (Geels)
- Tis zund (=Dat is toch zonde) (Onze-Lieve-Vrouw-Waver)
- tis zunt (='t is zonde) (Herentals)
- weet je wat a zonde is :beuter an je had strieken en doog broe-ad eten (=jammer) (Zeeuws)
- zis dik vant sund (=ze is dik omdat ze het zonde vindt iets eetbaars weg te gooien.) (Tilburgs)
- zonde, (jammer) weet wa ta zonde is (=jammer) (Zeeuws)
- zun (dat vin iech - ) (=zonde (dat vind ik - ) ) (Mestreechs)
- Zunde is botter an 't gat smeren en 't brood dreuge opeten (=Wat is zonde van..) (Giethoorns)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
