16 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `woorden`
- dat staat niet in zijn woordenboek (=dat kent hij niet, daar doet hij niet aan mee, heeft hij nog nooit van gehoord)
- de woorden uit de mond halen/nemen (=zeggen wat de ander ook net wou zeggen)
- doe wel naar mijn woorden, maar ziet niet naar mijn daden (=ik geef raad waar je je het beste aan kan houden, maar ik doe het zelf niet)
- er geen woorden aan vuilmaken (=er niets eens over spreken)
- gevleugelde woorden (=veel gebruikte en breed gedragen uitspraken)
- iemand de woorden uit de mond halen (=voor een ander spreken)
- je woorden inslikken (=niet uitspreken)
- je woorden kauwen (=eerst nadenken en dan pas spreken)
- je woorden op een goudschaaltje wegen (=uiterst weloverwogen spreken)
- je woorden worden weer thuisgebracht. (=als je iets negatiefs zegt kan dat leiden tot negatieve gevolgen voor jezelf)
- met iemands woorden naar de markt gaan (=overal rondvertellen wat men elders horen zeggen heeft)
- naar zijn woorden zoeken (=niet goed meer weten wat te zeggen)
- voor geen geld of goede woorden (tot iets bereid zijn) (=niet bereid zijn tot iets, wat iemand ook ervoor biedt, en welke argumenten iemand ook naar voren brengt)
- woorden hebben (=ruzie of enigheid hebben)
- woorden zijn dwergen, daden zijn bergen (=woorden doen weinig, daden maken het verschil)
- woorden zijn geen oorden (=met praten bereiken we niets)
22 betekenissen bevatten `woorden`
- de toets kunnen doorstaan (=alle antwoorden op vragen/problemen weten)
- daar kan de schoorsteen niet van roken (=dat brengt niets op / men kan niet alleen van vriendelijke woorden leven)
- het gras voor de voeten wegmaaien (=de woorden uit de mond nemen - alle kansen ontnemen)
- men vangt meer vliegen met honing/stroop dan met azijn (=door vriendelijk te zijn bereik je meer bij iemand dan met lelijke woorden)
- het ene woord brengt het andere voort. (=een negatieve opmerking kan leiden tot negatieve woorden over en weer)
- een tong als een scheermes (=gezegd van iemand die venijnig uithaalt met woorden)
- iemand van repliek dienen (=iemand gevat antwoorden)
- iemand van katoen geven (=iemand met een pak slaag of woorden straffen)
- met een kluitje in het riet sturen (=iemand met veel woorden niet veel wijzer maken)
- met geen pen te beschrijven zijn (=iets niet met woorden kunnen zeggen)
- een fluwelen tong hebben (=met gladde woorden mensen kunnen overtuigen)
- daar helpt geen lievemoederen/moedertje lief aan (=niets helpt, ook vriendelijke woorden niet)
- als het regent in mei, is april voorbij (=spreekwoord dat de spot drijft met spreekwoorden die open deuren intrappen)
- een spreekwoord is een waar woord. (=spreekwoorden bevatten vaak waarheden of nuttige lessen waar je van kunt leren)
- iemand het volle pond geven (=uitvoerig en duidelijk antwoorden)
- als het bier is in de man dan is de wijsheid in de kan (=van dronkaards verwacht men geen verstandige woorden)
- veel geblaat/geschreeuw maar weinig wol (=veel woorden hebben maar in de praktijk komt daar weinig van terecht)
- weet wat je zegt, maar zeg niet alles wat je weet (=wees voorzichtig met woorden en je informatie)
- woorden zijn dwergen, daden zijn bergen (=woorden doen weinig, daden maken het verschil)
- de pen is machtiger dan het zwaard (=woorden kunnen meer teweeg brengen dan wapens)
- los in de mond zijn (=zichzelf goed kunnen uitdrukken en gedachten kunnen verwoorden)
- je kruit op de mussen verschieten (=zijn woorden verspillen)
43 dialectgezegden bevatten `woorden`
- 'k oa d'n ap ipgeetn (=mijn woorden vielen niet in goede aarde) (Waregems)
- 't 'n Hee giene noame (=er zijn geen woorden voor) (Lovendegems)
- 't Is hee knijns! (=Het is te gek voor woorden / Het is bij de konijnen af!) (Veens)
- Amplojeit zou veul Franse woude ni, de Vlomse langosje es abbondant genoeg (=Gebruik zo veel Franse woorden niet, de vlaamse taal is rijk genoeg) (Brussels)
- binne we lyke oud? of 'hewwe wij samen op skoal seten'? (=zijn we even oud? (tegen kinderen die niet met twee woorden spreken) ) (Leewarders)
- D'r es een takkeltie dood gereje op de Reewag (=Er is een teckeltje doodgereden op de Reeweg (voorbeeldzin vol woorden die zich er goed toe lenen het Dordts accent te demonstreren)) (Dordts)
- Dá bin mae zéhhende woorden (zuid-Beveland) (=dat zijn maar geruchten) (Zeeuws)
- da koende ni oitlije (=daar zijn geen woorden voor) (Overijses)
- da's bij de knorhoan'n om oaf (=dat is te gek voor woorden) (Westerkwartiers)
- dad es 't toppuint! (=daar zijn geen woorden voor! (verontwaardigd) ) (Waregems)
- dae waertj gedèkseldj, dae kriegtj ze gedèkseldj (=hij kreeg slaag; met woorden tot de orde worden geroepen) (Heitsers)
- daor is wa dafgescholle (=daar heeft men vaak woorden gehad) (Oudenbosch)
- dát is meej te gortig (=dat is te gek voor woorden) (Horster)
- doet ès get, ènplak vante maule (=geen woorden maar daden) (Munsterbilzen - Minsters)
- Gikker dorp Hat zien ege dialect de wöad kunne Andesj zieë, mè went vur ze good sjrieve kinne ver 't allemaal laeze. (WT) (=Ieder dorp heeft zijn eigen dialect. de woorden kunnen anders zijn, maar als je ze goed schrijft kunnen wij het allemaal lezen.) (Mechels (NL))
- god zegent'a en god bewoërt a (=avondzegening: voor het slapengaan wordt er een kruisje op het voorhoofd getekend, met de woorden `god zegene je en god beware je`) (Meers)
- Hi'j giet een vissen, hi'j giet een fietsenen (=Het woord EEN komt vaak voor woorden die een richting aan geven) (Giethoorns)
- hij lopt met de strooppot (=hij paait elkeen met mooie woorden) (Westerkwartiers)
- Ich hoch ielk honsgezeek ambras iëver men zweetpatees (=ik kreeg altijd woorden over mijn zweetvoeten) (Munsterbilzen - Minsters)
- Iemaand de groond in boeere (=Iemand kwetsen met woorden) (Herentals)
- iemand zen hat eitfretten (=iemand pijnigen met woorden) (Walshoutems)
- iemes noëmaule (=iemand woorden in kwade luim herhalen) (Munsterbilzen - Minsters)
- ik zing gien twee deuntjes veur één cent (=ik herhaal mijn woorden niet) (Westerkwartiers)
- je toenge deur je gat trekken (=terugkeren op je woorden) (Iepers)
- kal mér gewaun (=zeg het maar in simpele woorden) (Munsterbilzen - Minsters)
- kruiske gev'n (=avondzegening: voor het slapengaan wordt er een kruisje op het voorhoofd getekend, met de woorden `god zegene je en god beware je`) (Meers)
- kstoa mee mane moend vol tanden (=iemand die de juiste woorden niet vindt) (Gents)
- Met proat`n ko`j mangs meer schade aanrichten as met nen groot`n knuppel. (=Met woorden kun je meer schade aanrichten dan met een grote knuppel.) (Twents)
- met zegg'n komm'n je d'r niet (=geen woorden maar daden) (Westerkwartiers)
- nait soezen moar broezen (=geen woorden maar daden) (Gronings)
- Ne schijt in een flès (=veel woorden weinig daden) (Bierbeeks)
- ni teveil kakkemoikes onange (=niet teveel woorden aan vuil maken) (leuvens)
- onner os gezaag en gezwieëge (=met andere woorden) (Munsterbilzen - Minsters)
- poeppëkas maokë (=woorden hebben) (Munsterbilzen - Minsters)
- spreekt in ge za klabm (=zeg het met je eigen woorden) (Kaprijks)
- streep zën mauwe mér ëns op èn plak van te zevërë (=geen woorden maar daden !) (Munsterbilzen - Minsters)
- T vergoat ol in babbelen (=Het zijn verloren woorden) (Iepers)
- woste zèks, bèste zelf! (=woorden typeren de spreker!) (Munsterbilzen - Minsters)
- ze mos bakzeil hoal'n (=zij moest haar woorden terugtrekken) (Westerkwartiers)
- Zeggene woorden tel'n ni (=Afspraken kunnen beter op papier geschreven worden) (Bambrugs)
- zegse-zij (=niet mijn woorden) (Kaprijks)
- zijne kak intrekken (=op zijn woorden of beslissing terugkomen) (Melseels)
- zweer'n bij hoog en bij leeg (=zijn woorden kracht bijzetten) (Westerkwartiers)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
