18 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `won`
- balsem in de wonde gieten (=het leed verzachten)
- de tijd heelt alle wonden (=na lange tijd zal de pijn vanzelf over gaan)
- de vinger op de wond leggen (=precies aangeven waar het probleem zit)
- een oortje gespaard is een oortje gewonnen. (=alle beetjes helpen als je spaart.)
- een pleister op de wonde leggen (=iets troostends aanbieden)
- een zalfje op de wond (=iets dat het leed verzacht)
- fris gewaagd is half gewonnen (=de moedigste heeft de meeste kansen om iets te winnen)
- goed begonnen is half gewonnen (=wat niet aangevangen wordt komt ook nooit af. / Wanneer het begin van iets goed is, is de kans groter dat het goed eindigt)
- het achtste wereldwonder (=een ongelooflijk prachtig iets)
- het is een pleister op een zere wonde (=het is bedoeld om het leed wat te verzachten)
- in een glazen huis wonen (=iets op zijn kerfstok hebben / geen privéleven hebben)
- ketters wonen het dichtst bij de paus (=de beste vrienden van een machtig man zijn vaak zijn grootste vijanden)
- niets dan wonden en builen zoeken (=altijd willen vechten)
- tijd heelt alle wonden (=door het verloop van tijd worden herinneringen zwakker en de erge dingen minder erg)
- verbaas u niet, verwonder u slechts (=letterlijk)
- zachte heelmeesters maken stinkende wonden (=sommige problemen kunnen niet met zachtheid opgelost worden)
- zo gewonnen, zo geronnen (=wat je makkelijk hebt gewonnen, kun je ook makkelijk weer kwijt raken)
- zout in de wond strooien (=iemands leed verergeren)
27 betekenissen bevatten `won`
- komt men over de hond, dan komt men over de staart (=als de grootste moeilijkheden overwonnen zijn, dan komt de rest vanzelf)
- bij gebrek aan brood eet men korstjes van pasteien. (=bij gemis aan het gewone moet men zijn toevlucht soms wel tot iets duurders nemen.)
- dat mag met een krijtje aan de balk (=dat is een ongewone gebeurtenis)
- herenzonden boerenleed. (=de gewone mensen boeten voor de fouten van de mensen met macht)
- de groten rijden te paard en de kleinen hangen tussen hemel en aarde. (=de machtige lui leven op kosten van de gewone man)
- er zijn hoed voor afnemen (=er voor in bewondering staan)
- in vuur en vlam staan (=erg opgewonden zijn / hevig branden)
- voor anker gaan (=ergens gaan wonen en langer verblijven)
- iemand op handen dragen (=grote bewondering hebben voor iemand)
- Jan Rap en zijn maat (=het gewone volk)
- het mag geen naam hebben (=het is onbetekenend (bijvoorbeeld een verwonding))
- de kaap te boven zijn (=het probleem overwonnen hebben)
- hoe komt het kalf bij zijn maat (=hoe wonderlijk men elkaar kan ontmoeten)
- van Lillo komen (=je dom houden. Volgens de overlevering vindt dit gezegde zijn oorsprong in het (ontkennende) gedrag van de inwoners van Fort Lillo na een aan hen toegeschreven roofoverval op een boerderij te Waarde in 1579)
- veni vidi vici (=kwam-zag-overwon)
- gapen als een oester die in de warmte komt (=met de wond wijd open geeuwen)
- vi coactus (=met geweld afgedwongen)
- onder de bezem getrouwd zijn (=ongetrouwd samenwonen)
- getrouwd zijn over de puthaak (=onwettig samenwonen)
- over de puthaak getrouwd (=onwettig samenwonend)
- de tijd baart rozen (=ook de diepste (geestelijke) wonden helen na verloop van tijd)
- wie het laatst lacht, lacht het best (=pas aan het einde kan je zien we gewonnen heeft)
- voor de mast gediend hebben (=van gewone matroos opgeklommen zijn tot officier)
- een kruisje is genoeg voor een boterham uit het vuistje (=voor een gewone broodmaaltijd moet niet te veel gebeden worden)
- zo gewonnen, zo geronnen (=wat je makkelijk hebt gewonnen, kun je ook makkelijk weer kwijt raken)
- een gouden dak op het huis hebben (=wonen in een huis dat gebouwd is met geleend geld)
- een zilveren dak op het huis hebben (=wonen in een huis dat gebouwd is met geleend geld)
Eén dialectgezegde bevat `won`
- Es we nou mar ies wiesse wes ze won (=Als we nou maar eens wisten wat ze wilde) (Kaatsheuvels)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
