14 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `paal`
- als puntje bij paaltje komt (=als het erop aankomt)
- dat is een paal onder water (=dat brengt meer nadeel dan voordeel)
- dat staat als een paal boven water (=dat is een absolute zekerheid)
- de paal door de oven steken (=bankroet gaan, zich te gronde richten)
- de paal door de oven werken (=bankroet gaan)
- de sterkte van de ketting wordt bepaald door de zwakste schakel (=het geheel is niet sterker dan het zwakste onderdeel)
- de wrijfpaal zijn (=de schuld krijgen (van alles))
- er paal en perk aan stellen (=orde op zaken stellen)
- eruit zien of men een paal ingeslikt heeft (=er erg stijf, harkerig uitzien)
- iemand voor paal zetten (=iemand belachelijk maken of vernederen.)
- komen met de paal als het brood in de oven is (=te laat komen)
- paal en perk stellen (=de grens leggen / een einde stellen aan)
- tegen de paal lopen (=er slecht vanaf komen)
- voor paal/schut staan (=een blunder begaan voor de ogen van anderen (en schamen))
10 betekenissen bevatten `paal`
- wie appelen vaart, die appelen eet (=als je handelt in bepaalde goederen, dan zul je deze zelf waarschijnlijk ook gebruiken. / Iemand die bepaalde werkzaamheden voor een ander moet verrichten, geniet daar doorgaans zelf ook van)
- geen slapende honden wakker maken (=beter niet over een bepaald onderwerp beginnen / aan mensen die ergens niets van weten en het er wellicht niet mee eens zijn, niets erover vertellen)
- iets over zich hebben (=een bepaalde indruk geven)
- de wind waait uit die hoek (=een mening van iemand uit een bepaalde groep/partij)
- elk vogeltje zingt zoals het gebekt is (=ieder laat zich uit op een wijze die door zijn eigen aard en opvattingen bepaald worden)
- iemand de pas afsnijden (=iemand verhinderen een bepaalde actie uit te voeren)
- de kleren maken de man (=iemands kleding bepaalt het aanzien dat hij krijgt)
- een gevoelige snaar raken (=iets ligt erg gevoelig bij iemand, belangstelling hebben voor een bepaald onderwerp en iemand die dan aandacht heeft ervoor)
- het op een akkoordje gooien (=met elkaar afspreken iets op een bepaalde manier aan te pakken)
- kan uit Nazareth iets goeds komen? (=wanneer iemand een bepaalde opvoeding heeft gehad kan daar niks goeds van verwacht worden)
10 dialectgezegden bevatten `paal`
- dae haet eine kop wie eine tujerpoes (=op een ‘tujerpoes’ wordt met een grote hamer geslagen, waardoor de bovenkant splijt en kapot gaat: je hoofd lijkt op deze paal (niet bepaald complimenteus dus)) (Heitsers)
- dat staot as 'n paole boôm d'Ao (=dat staat als een paal boven water) (Steenwijks)
- es eine paol boeave water staon (=als een paal boven water staan) (Wessems)
- Hij scheut de balle tegen de paole (=Hij schoot de bal op de paal) (Hoogeveens)
- maar alennig as ik op de rugge zwem (=het staat als een paal boven water) (Klazienaveens)
- op den teiër (=vastgebonden aan een paal met koord) (Munsterbilzen - Minsters)
- op tujer (=met een ketting aan een paal) (Heitsers)
- perseverre (=zo ver als een paal lang is) (Veurns)
- Pool schoot ne paal in ne paul (grapje) (=Paul schoot een pijl in een paal (grapje)) (Onze-Lieve-Vrouw-Waver)
- Pool schoot ne paal recht in de paul (=Voorbeeld van klankverwisseling : Paul schoot een pijl recht in de paal) (Onze-Lieve-Vrouw-Waver)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen