8 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `moge`
- de handen dicht mogen knijpen (=van geluk mogen spreken)
- de voorsten doen wat de achtersten niet mogen (=wie eerst komt is in het voordeel)
- geen naam mogen hebben (=niets te betekenen zijn)
- gezien mogen worden (=er goed uitzien)
- mogen lijden (=er wel tegen kunnen - iemand wel kunnen verdragen)
- naar iets mogen kijken (=van iets moeten afblijven)
- voorbij de schout zijn deur mogen dragen (=wel gezien mogen worden)
- wel een kwastje mogen hebben (=wel eens geverfd mogen worden)
69 betekenissen bevatten `moge`
- al zijn patronen verschieten (=alle mogelijkheden uitproberen)
- alles op het spel zetten (=alles inzetten en mogelijk alles verliezen)
- iemand om zijn vinger (kunnen) winden (=alles van iemand gedaan (kunnen) krijgen of alles mogen)
- hoop doet leven (=als je kan hopen op betere tijden, dan krijg je toch weer levenslust / zo lang je nog hoop hebt zijn er ook nog mogelijkheden)
- iemand kunnen maken en breken (=de mogelijkheid hebben te beslissingen over iemands leven en dood en welbevinden)
- met zijn talenten woekeren (=de persoonlijke mogelijkheden/gaven goed gebruiken)
- haast je langzaam (=doe het zo snel mogelijk, maar niet sneller (uit het Latijn: Festina lente))
- een duit in het zakje doen (=een kleine bijdrage leveren. (Historisch: de kleinst mogelijke gave in het collectezakje van de kerk).)
- iemand het voordeel van de twijfel gunnen (=een onzekere factor voor hem zo gunstig mogelijk laten meetellen)
- een appeltje voor de dorst (=een reserve voor moeilijke tijden die mogelijk nog gaan komen)
- het zeil in top zetten (=een zo goed mogelijke vertoning weggeven)
- sisyfusarbeid (=een zware, onmogelijke, zinloze taak)
- iemand het zwijgen opleggen (=er met niemand over mogen praten en niemand iets mogen vertellen)
- je in allerlei bochten wringen (=er op alle mogelijke wijzen proberen onderuit te geraken)
- er is geen zalf aan te strijken (=ergens niets aan kunnen doen of geen enkel zinvol advies mogelijk voor iemand)
- bij kleine hapjes leert men een hond eten. (=geleidelijk aan kun je zelfs aan onmogelijke dingen wennen.)
- bij kleine lapjes leert men de hond leer eten. (=geleidelijk aan wen je zelfs aan de onmogelijkste dingen.)
- geluk is de kunst een boeket te maken van de bloemen waar je bij kunt (=gelukkig leven met de gegeven mogelijkheden/beperkingen)
- als de berg niet tot Mohammed komt, zal Mohammed tot de berg gaan (=genoegen nemen met wat er beschikbaar/mogelijk is)
- gouden bergen beloven (=heel veel (onmogelijks) beloven)
- koeien met gouden horens beloven (=het onmogelijke beloven)
- geen ezel en kan zijn eigen oren afbijten. (=het onmogelijke hoef je niet te doen.)
- met het hoofd tegen de muur lopen (=het onmogelijke proberen)
- met de kop door de muur willen (=het onmogelijke willen)
- naar de maan reiken (=het onmogelijke willen doen)
- de maan met de handen willen grijpen (=het onmogelijke willen doen)
- de wijde wereld intrekken (=het verkennen van nieuwe plaatsen, ervaringen en mogelijkheden buiten het vertrouwde)
- naar de maan lopen (=het wel mogen vergeten / weg moeten gaan)
- vol gas geven (=het zo snel mogelijk doen verlopen)
- het is van de gekke (=het zou niet mogen)
- het is onbestaanbaar. (=het zou niet mogen bestaan, het is een schande)
- de drie h s meegeven (=iemand (zo mogelijk definitief) wegsturen)
- door de neus boren (=iemand anders iets de mogelijkheid ontnemen)
- iemand het brood uit de mond nemen/stoten (=iemand het onmogelijk maken om in eigen inkomen te kunnen voorzien)
- iemands bloed wel kunnen drinken (=iemand niet mogen en daardoor alles doen om die persoon te hinderen)
- een speld in de hooiberg zoeken (=iets onmogelijks proberen)
- tegen de maan pissen (=iets onmogelijks proberen)
- een snoek op zolder zoeken (=iets onmogelijks zoeken, vergeefse moeite doen)
- de pil vergulden (=iets vervelends op zo vriendelijk mogelijke manier zeggen)
- een schot voor open doel. (=iets zo eenvoudig dat het bijna onmogelijk is om te falen)
- geen zorgen voor de dag van morgen (=maak je nu nog niet druk over mogelijke toekomstige problemen)
- armslag krijgen (=meer mogelijkheden krijgen)
- een streepje voor hebben (=meer mogen dan een ander, minder gauw straf krijgen)
- je kan geen ijzer met handen breken (=men kan het onmogelijke niet doen)
- zo lang aardappels poten als je mest hebt (=met iets zo lang mogelijk doorgaan)
- er gaan veel makke schapen in een hok (=met inschikkelijke mensen is meer mogelijk)
- een bliek (spiering) uitgooien om een snoek te vangen (=met zo min mogelijk kosten proberen maximale winst te behalen)
- quod bonum felix faustumque sit (=moge dat goed en gezegend zijn)
- geen zee te hoog (=niets is onmogelijk)
- wachten tot je een ons weegt (=onmogelijk lang wachten)
6 dialectgezegden bevatten `moge`
- Da's is m'n klote kusse! (=moge ze me met rust laten, met hun problemen) (Antwerps)
- dae haet dae letste neet mier moge hebbe (=hij is stomdroken) (Venloos)
- de groete toeres ende wénd vanaater (=het moge je goed gaan (neg.) ) (Munsterbilzen - Minsters)
- det oos kinjer rieke aojers moge höbbe (=gelukwens voor jezelf) (Heitsers)
- op körfkeszunjig moge ze oet vrieje (=met de zondag van halfvasten mocht men weer even op het vrijerspad) (Heitsers)
- vrouwluuhenj en paerdstenj moge noeëts stilstaon (=vrouwen en paarden moeten altijd werken) (Heitsers)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
