12 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `kende`
- de boer op de bok liet de teugels vieren, het paard kende zelf de weg wel. (=je moet niet doen alsof je de beste bent, iemand anders weet ook wel wat)
- de ontbrekende schakel (=iets dat nog mist om iets compleet te maken)
- de ratten verlaten het zinkende schip (=als de omstandigheden verslechteren denken sommigen alleen aan zichzelf en vertrekken)
- de rokende vlaswiek niet uitblussen (=de ijverigheid niet doven)
- een krakende wagen (=een onzekere zaak - iemand met een zwakke gezondheid)
- het hinkende paard komt achteraan (=de grootste problemen houdt men voor het laatst)
- het zinkende schip verlaten (=ervandoor gaan als de zaak misgaat)
- klinkende munt (=contant geld)
- krakende wagens lopen/rijden het langst (=nieuw hoeft niet altijd beter te zijn / mensen die vaak ziek zijn worden vaak toch heel oud)
- met knikkende knieën (=erg zenuwachtig zijn voor iets)
- naar de bekende weg vragen (=vragen naar hetgeen men al weet / Overbodig handelen)
- zachte heelmeesters maken stinkende wonden (=sommige problemen kunnen niet met zachtheid opgelost worden)
7 betekenissen bevatten `kende`
- vreemde ogen dwingen (=de ogen van een vreemde heeft meer invloed op je dan van een bekende)
- een tipje van de sluier oplichten (=een klein stukje van het onbekende onthullen)
- doekje voor het bloeden (=een schrale troost, of een ontoereikende, slechts symbolische maatregel)
- wie plast tegen de kerk, gaat gevaarlijk te werk (=een wandaad met verstrekkende gevolgen)
- een bedrijvige Martha zijn (=een zeer ijverige vrouw zijn (Martha= bijbels symbool voor hardwerkende huisvrouw))
- men heeft hem de hoorns opgezet (=iemand (vooral een bekende) heeft een relatie met zijn vrouw)
- koffiedik kijken (=trachten het onbekende te kennen (de toekomst))
22 dialectgezegden bevatten `kende`
- als ge het nie wit kende ut altijd nog behange (=als je het niet weet (als grap) ) (brabants)
- da kende noeit ni groin (=dat kan je nooit raden) (Buggenhouts)
- Dizze minsj koosj ich al langer. (=Deze man kende ik al eerder.) (Geuls)
- hoe kende iets eroit flikkere (=hoe verwijder je een woord) (brabants)
- ich kaantem ènde verste verte nie (=ik kende hem totaal niet) (Munsterbilzen - Minsters)
- ich kossëm nie tausbringe (=ik kende hem niet) (Munsterbilzen - Minsters)
- ich kossem nie tausbringe (=ik kende hem totaal niet) (Munsterbilzen - Minsters)
- Ik kon m nie (=Ik kende hem niet) (Arnhems)
- kende ge da êten? (=Is dat lekker?) (Brabants)
- kende gij den diee (=Weet jij wie dat is?) (Bredaas)
- kende gij dieje (=Weet er iemand iets meer over die man) (Hoogstraats)
- kende gij et (=ken je dit) (brabants)
- Kon su? (=kende ze je nog?) (Werkendams)
- koste: Koste 'r gouij ie al? (=kende jij hier al mensen?) (Lebbeeks)
- oan eu eige scheete kende nen ander zijne stroent (=ken uzelf, en je kent een ander) (Gents)
- staut: Dau kénde gieëne staut op gaun (=Daar kan je niet op rekenen) (Lebbeeks)
- toebak (=kènde géive, kraige of opsmuëre) (Dendermonds)
- uërendil (=as ge nèffest 'n goej kafféi woeintj kènde dâ werre) (Dendermonds)
- wa kende gij zevere! (=wat kunt U een onzin vertellen) (Eindhovens)
- Wendieke kende hij ook niet goed (=de advocaat wist niet meer van wanten) (Munsterbilzen - Minsters)
- Witte gij d'n Heuvel? kende mergen beginnen! (=Ken jij de Heuvel? kan je morgen beginnen!) (Tilburgs)
- Zjang Maajers, mèt zen braudkar, koëm mekan altijd zaot trèg iëver den Driëf van Eegebilze (=Het paard van bakker Jan Meyers kende de weg van Eigenbilzen over de Dreef van buiten, als Zjang weer eens zat was.) (Munsterbilzen - Minsters)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
