17 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `je aan`
- bij elk heilig huisje aanleggen (=alle cafés onderweg bezoeken)
- botertje aan de boom zijn / het is botertje tot de boom (=alles gaat goed zonder problemen)
- dat mag met een krijtje aan de balk (=dat is een ongewone gebeurtenis)
- dat raak je aan de straatstenen niet kwijt (=dat is niet te verkopen)
- denken moet je aan een paard overlaten, dat heeft een groter hoofd (=niet te veel denken maar doen)
- denken moet je aan een paard overlaten, die hebben een groter hoofd. (=je moet niet te veel denken)
- een stofje aan een weegschaal zijn (=iets erg onbelangrijks zijn)
- er een broertje aan dood hebben (=er een hekel aan hebben)
- er een melkkoetje aan hebben (=er veel voordeel uit kunnen halen)
- er een puntje aan kunnen zuigen (=er een goed voorbeeld aan kunnen nemen)
- er is geen vuiltje aan de lucht (=er is niets aan de hand)
- er zit een luchtje aan (=het is niet juist, het klopt niet helemaal)
- geen koe zo zwart of er zit wel een vlekje aan. (=niemand is perfect.)
- geen wolkje aan de lucht (=niets aan de hand - alles is prima in orde)
- je aan een ander spiegelen (=je vergelijken met een ander)
- men noemt geen koe bont, of er is een vlekje aan (=als er allerlei vervelende dingen worden verteld is er vast wel iets van waar)
- wat heb je aan een mooi bord als het leeg is? (=lichamelijke behoeften gaan voor zintuiglijke)
8 betekenissen bevatten `je aan`
- als het niet gaat zoals het moet, dan moet het zoals het gaat (=als de ideale situatie niet haalbaar is, moet je je aanpassen aan de omstandigheden.)
- op een kratje zitten als dat nodig is (=bereid zijn om je aan te passen aan minder luxe)
- je druk maken over (=je kwaad maken om, je aantrekken van)
- bezoek en vis blijven drie dagen fris (=je moet geen gasten te lang laten logeren want dan ga je je aan hun gewoonten ergeren)
- op je tenen lopen (=meer willen presteren dan je aan kunt)
- als katten muizen, mauwen ze niet (=wanneer je aan het eten bent, praat je niet zoveel)
- een krul meer in zijn staart hebben dan een gewoon mens (=zich een beetje aanstellen)
- in de ban zijn van iets (=zo erg in iets geïnteresseerd zijn dat je aandacht alleen nog maar daarop kunt richten)
39 dialectgezegden bevatten `je aan`
- 't is all niet dat oar snien, 't is all die kruljes legn (=als je aan iets begint, moet je het ook kunnen afwerken) (West-Vlaams)
- 't Mets in 't verke laote sjteake (=Niet afmaken waar je aan begonnen bent) (Mechels (NL))
- Antw: Poepe ien de schoe.n (=Wat ben je aan het doen?) (Genneps)
- aoën den aaterkant van piëd en de viërkant van vrolaaj moeste vërzichtëg zin (=opgepast als je aan de achterkant van paarden of de voorkant van meisjes zit) (Munsterbilzen - Minsters)
- aoj te scheepe zyt moej vaorn (=als je aan iets begint moet je het afwerken) (Kortemarks)
- da breng z ne prijs wel op (=daar kom je aan uit) (Oudenbosch)
- dae drejtj wi-j 'ne kernêl (=niet weten wat je aan iemand hebt) (Weerts)
- dae kaartj, hèltj gein sjäöp (=je moet opletten als je aan het kaarten bent) (Heitsers)
- dan witte gelijk waoraon en waoraf (=dan weet je waar je aan toe bent) (Oudenbosch)
- Das tegen aa kloëte gescheete (=Daar hebt heb je je aan misrekent) (Onze-Lieve-Vrouw-Waver)
- das zau ën graajs maus (=je weet niet wat je aan die persoon hebt) (Munsterbilzen - Minsters)
- de kens mich de pòkkel rotsje (=ik trek me niets van je aan) (Aelsers)
- dinke moeste iëverlotte on ze piëd, dae hètter de kop vër (=denken moet je aan anderen overlaten die dat kunnen) (Bilzers)
- dinken moej je oan un perd leaten doewn de hit unne gruttere kop (=denken moet je aan een paard laten doen dat heeft een groter hoofd) (Budels)
- doe môs neet ‘t mets in ‘t verke loate sjtaeke (=je moet afmaken waar je aan begint) (Kessels)
- doeë haag ich tich aon ! (=ik hou je aan je woord) (Munsterbilzen - Minsters)
- ejet zoag'n in tè (=Waarom ben je aan het zagen) (Iepers)
- enen hakdòl drèèfde aon meej un piske, enen drèèftol meej un zwipke. (=een haktol drijf je aan met een peestouwtje, een drijftol met een zweepje.) (Tilburgs)
- gezèid: Gezèid es gezèid! (=Je moet je aan je woord houden) (Lebbeeks)
- gij kunt es virkaantig men kloewete kusse (=Ik trek me niets meer van je aan) (Geels)
- ich goej dich met zen klikke en klakke baute (=ik ga je aan de deur zetten) (Bilzers)
- Juh, wat hebbie dan? (=wat is er met je aan de hand?) (Leids)
- kiek noë zen eege (=heb ik misschien iets van je aan) (Munsterbilzen - Minsters)
- loj geen klok aste de klëppel nie wiës hange (=als je aan iets begint, moet je het ook afwerken) (Munsterbilzen - Minsters)
- Met 't iene oog lachen en met 't aander oog rèren (=je aan kunnen passen onder alle omstandigheden) (Drents)
- Meun oo jikt, de beuter gau dieren. (=Als je aan je achterste krabt, zeg je) (Maldegems)
- ne voeëgel kinste on ze ploeme (=de werkelijke mens herken je aan zijn kledij) (Munsterbilzen - Minsters)
- nen aop it geen niëtsjes aster benane te krijge zin (=je houdt je aan hetgeen je goed kent) (Munsterbilzen - Minsters)
- Op 't lest van de merrentj lieërde de koupluj kinne (=Pas op het eind weet je wat je aan iemand hebt) (Weerts)
- Pak dich ging ganse koo, es-te an ee glaas milk genóg has. (WT) (=Neem niet alles, als je aan een stuk genoeg hebt) (Mechels (NL))
- Wa bende aant doen (=Wat ben je aan het doen?) (Eindhovens)
- wa höbste viël (=wat heb je aan de hand) (Munsterbilzen - Minsters)
- wa stikte gae uit (=wat ben je aan het doen) (Wichels)
- wad: Wad e j' aun (=Wat heb je aan) (Lebbeeks)
- Wat ben je aan ut sjouwuh? (=Wat ben je aan het doen?) (Rotterdams)
- Wat hubs ste op zen prei? (=wat heb je aan de hand?) (Zichers)
- weet'n wien' is wuk (=weten waar je aan toe bent) (Veurns)
- wha make (=wat ben je aan het doen) (Chattaal)
- Wo biste oddig? (=Wat ben je aan het doen?) (Riemsts)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
