5 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `jaar`
- die in het voorjaar niet zaait, in het najaar niet maait. (=als je jong bent moet je sparen voor je eigen oude dag)
- elke dag een draadje is een hemdsmouw in een jaar (=als je iedere dag een beetje doet komt het karwei uiteindelijk klaar)
- morgen als kaatje verjaart (=nooit , dat stel ik liever uit)
- sinds jaar en dag (=al lange tijd)
- uit het jaar nul (=volkomen ouderwets, achterhaald, uit de mode)
8 betekenissen bevatten `jaar`
- Abraham gezien hebben (=50 jaar of ouder zijn)
- zes kruisjes hebben (=60 jaar oud zijn)
- een nieuwe voordeur krijgen (=gezegd bij het bereiken van een tiende levensjaar, dus 10, 20, 30 etc.)
- hoc anno (=in dit jaar)
- het gras in de knieën hebben (=lijden aan voorjaarsmoeheid)
- de klop is er op (=ze is 28 jaar)
- sine anno (=zonder opgave van jaar)
- sine loco et anno (=zonder opgave van plaats en jaartal)
35 dialectgezegden bevatten `jaar`
- 'k rije mee tram zeevn (=ik ben zeventig jaar oud) (Waregems)
- 'n rónd jaor (=een heel jaar) (Wells)
- 't noaste joare (=volgend jaar) (Waregems)
- 't noste jorre (=volgend jaar) (Veurns)
- ’n groët jaar vróm (=ruim een jaar geleden) (Huizers)
- a go nor de tvijfteg (=hij nadert de leeftijd van 50 jaar) (Meers)
- Aad jaar Nief jaar twiê koeken is eu paar kwèns aa ne gelukkige nievejaar (=Oud jaar, nieuwe jaar twee koeken is een paar 'k wens je een gelukkig nieuwjaar) (Sint-Katelijne-Waver)
- asverleje jour (=dan vorig jaar) (Denderleeuws)
- bende vantjaor al dikkopkus wiesse vange? (=heb je dit jaar al kikkervisjes gevangen?) (Oudenbosch)
- bienoâ deur et joar henne (=bijna door het jaar heen) (Veessers)
- bingst tjoar (=binnen het jaar) (Sint-Niklaas)
- binne un joar nie hih gevonde (=binnen een jaar niet heeft gevonden) (Schijndels)
- bliksem in unne kaolen bôom, gift hil ut jaor strôom. (=als het vroeg in het jaar onweert, zullen we een nat jaar krijgen.) (Tilburgs)
- chzen geflest en chmot twiede studejoar ble`ve zitte (=ik ben gebuisd en moet het tweede jaar overdoen.) (Heusdens)
- dat joeërke zulle vër ook nog wol doeërspattële (=dat (nieuwe) jaar zullen we ook nog wel doorspartelen) (Munsterbilzen - Minsters)
- dat pieëd hèt zëne poeëse al lang gehaage (=dat paard is al ouder dan 12 jaar (en dus versleten°) (Munsterbilzen - Minsters)
- De boer ha 17 jung en os Merei heitte Tul os en, ooch nog Seefa en osse Jef heitte Fuin en osse Louis heitte Juul, da war fur het nie gemekklijk te maken (=de boer had 17 kinderen, allemaal jaar op jaar, 3 dochters heette Maria en werden, Tul, Mereë en Seefa genoemd, Onze Jozef heette Feun, onze Louis heete Jef en onze Henrie heette Juul, toch niet gemakkelijk he) (Heusdens)
- De Nieuwbouw (=een woonwijk welke ruim 50 jaar bestaat) (Benschops)
- doar moe 'k wel 'n joar veur kromlegg'n (=daar moet ik wel een jaar voor werken) (Westerkwartiers)
- e zeel hood. (WT) (=voorraad hout om een jaar de broodoven en het fornuis te stoken) (Mechels (NL))
- Ie bint noe in 't bos anekumn woar de beume beginn um te valln. (=Je bent nu in het bos gekomen waar de bomen beginnen om te vallen (Iemand die 70 jaar wordt) ) (Twents)
- ik ben op man seveteg (=Ik ben bijna 70 jaar) (Ninoofs)
- in 't jaar blok, a's d'eulpekken schuit'n (=nooit) (Maldegems)
- in 't jaar stillekes (=onbepaalde onwerkelijke datum) (Lovendegems)
- mè tram zeive raaje (=zeventig jaar worden) (Antwerps)
- te neste joar (=volgend jaar) (Winksels)
- Teege te neuste juir (=Tegen volgend jaar) (Aarschots)
- tênêstê joawar (=Volgend jaar) (Olens)
- Tot noste joor (=Tot volgend jaar) (Aalsters)
- tram nummer 50 riëd zjus vërbij (=ik werd juist 50 jaar oud) (Munsterbilzen - Minsters)
- verlee joar (=verleden jaar) (Sint-Niklaas)
- Veul zeege in 'nieuwe jaar (=Een gezegend nieuw jaar) (Texels)
- Weini gees tich nou trooë Volgend joor goensdig! (=Wanneer ga je nu trouwen - Volgend jaar woensdag!) (Genker)
- werewinne (=groenten die na een jaar weer opschieten) (Veurns)
- wij gaon naor costa del plets (=wij gaan dit jaar niet op vakantie) (`t-Heikes)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen