2 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `gebruiken`
- je ellebogen gebruiken (=zich ten koste van anderen opwerken)
- je verstand gebruiken (=het verstandig aanpakken)
17 betekenissen bevatten `gebruiken`
- wie appelen vaart, die appelen eet (=als je handelt in bepaalde goederen, dan zul je deze zelf waarschijnlijk ook gebruiken. / Iemand die bepaalde werkzaamheden voor een ander moet verrichten, geniet daar doorgaans zelf ook van)
- bij gebrek aan brood eet men korstjes van pasteien (=bij gebrek aan het goedkope, het dure gebruiken)
- je ei kwijt kunnen (=de gelegenheid hebben zich te uiten; of, zijn creativiteit kunnen gebruiken)
- met zijn talenten woekeren (=de persoonlijke mogelijkheden/gaven goed gebruiken)
- goed gereedschap is het halve werk (=door de juiste hulpmiddelen te gebruiken wordt het karwei snel geklaard)
- ieder kwartier heeft zijn manier. (=elke streek heeft haar eigen gebruiken)
- dat is koren op zijn molen (=hij zal dat meteen gebruiken als argument voor wat hij toch al wilde)
- het werkt als haarlemmerolie (=iets dat overal voor te gebruiken is)
- te/van pas komen (=iets goed kunnen gebruiken)
- op je tandvlees lopen (=in totale uitputting voortdoen, zijn laatste krachten gebruiken)
- hooi als de zon schijnt (=je moet de gelegenheid gebruiken als die zich voordoet)
- overboord werpen (=niet langer gebruiken, ervan afzien)
- met de kop tegen de muur lopen (=nutteloos geweld gebruiken)
- iemand op sleeptouw nemen (=omdat iemand het alleen niet lukt diegene helpen, iemand steeds maar dingen beloven zonder die na te komen, iemand gebruiken voor eigen belang zonder dat die het doorheeft)
- een oud paard van stal halen. (=oude argumenten opnieuw gebruiken)
- de tijd gaat snel, gebruik haar wel (=verspil nooit de tijd die je kan gebruiken)
- wie niet sterk is moet slim zijn (=wie geen macht of invloed heeft moet zijn slimheid gebruiken om je doel te behalen)
21 dialectgezegden bevatten `gebruiken`
- 's lands wies, 's lands eer (=aanpassen bij de plaatselijke gebruiken) (Westerkwartiers)
- a gebreike èn iehre haage ès gee teeke van aermoei. (=oude gebruiken in ere houden is geen teken van armoede) (Genker)
- da kom goe fa pas (=dat kan ik goed gebruiken) (Sint-Niklaas)
- Dae sleutj niks aaf as vleege (=Hij kan alles gebruiken) (Weerts)
- dat ken 'k niet bruuk'n (=dat kan ik niet gebruiken) (Westerkwartiers)
- De booten blauzen, 't zal gou vriezen (=De schepen gebruiken hun misthoorn (in de winter)) (Bevers)
- Eige teelt roke (=Zelf gekweekte en gefermenteerde tabak gebruiken) (Helenaveens)
- er mei den rave beustel doigoan (=de grote middelen gebruiken) (winksels)
- ie proenkt mie un ander mans veern (=iemands werk gebruiken) (Zeeuws)
- je mo nie so vee witter verkwissn (=niet te veel gebruiken) (Zeeuws)
- Je mot dat bietjie zaagsel dat je nog in je kop het nou eens gebruiken ! (=Denk nou toch eens na !) (Utrechts)
- Luu die völle te zeng hebt, gebruukt weinig woorn. (=Mensen die veel te zeggen hebben, gebruiken weinig woorden.) (Sallands)
- métte hoëre terbij slepe (=vreemde argumenten gebruiken) (Munsterbilzen - Minsters)
- Moe ge doarveur ne kop op ou lijf hebben (=Je verstand niet gebruiken) (Lochristis)
- moest dien goav'm niet begroav'm (=je moet je talenten goed gebruiken) (Westerkwartiers)
- nau bénech va (=de grove middelen gebruiken kan helpen) (Bilzers)
- Niks afslaon as vlie.ge (=alles kunnen gebruiken) (Genneps)
- tverstand komt nie voî de jaorn en aot er voîrn komt ist er mao nao (=je kunt maar het verstand gebruiken dat je hebt) (Kortemarks)
- van pas koeëme (=handig om te gebruiken) (Munsterbilzen - Minsters)
- veraanering van spijs dut eet'n (=af en toe eens iets anders gebruiken) (Westerkwartiers)
- zu-me bè-t Dòrsteg Hèrt ònlègge (=zullen we bij `het Dorstige Hert` iets gebruiken) (Tilburgs)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
