11 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `erbij`
- de boel erbij neergooien (=ermee stoppen)
- de lakense bril erbij opzetten (=bijzonder scherp toekijken)
- erbij liggen als een blei (=niet meer bewegen)
- erbij staan of men geen tien kan tellen (=er onnozel bijstaan)
- erbij staan voor Jan met de korte achternaam (=geen zinvolle activiteit hebben)
- het bijltje erbij neerleggen (=ermee stoppen)
- het hachje erbij inschieten (=zelf sterven aan de gevolgen van een actie)
- het loodje (erbij neer)leggen (=overlijden)
- je kop erbij houden (=blijven opletten, aandacht vasthouden)
- met de haren erbij slepen (=iets erbij halen dat er niets mee te maken heeft)
- verkopen terwijl hij erbij staat (=te slim af zijn)
5 betekenissen bevatten `erbij`
- de puntjes op de i zetten (=de details erbij zetten - orde op zaken stellen)
- iemand met open ogen bedriegen (=iemand bedriegen terwijl hij erbij staat)
- iemand de genadeslag geven (=iemand die al in grote moeilijkheden zit nog een probleem erbij geven zodat diegene het niet meer aan kan)
- met de haren erbij slepen (=iets erbij halen dat er niets mee te maken heeft)
- iemand onder vier ogen spreken (=praten met iemand zonder dat anderen erbij zijn)
26 dialectgezegden bevatten `erbij`
- ' n grapke moet kenn' n (=een grapje hoort erbij) (Westerkwartiers)
- daaj bezeek tich bau ste bij stees (=die bedot je terwijl je erbij staat) (Munsterbilzen - Minsters)
- dae hèt mekans geen broek miei aon zën kont (=die loopt erbij als een voddenman) (Munsterbilzen - Minsters)
- Dè hèt mich dat vlees ammël `opzëgzo'ts` opgète (=Iets (duur) opeten zonder iets erbij) (Hoeselts)
- dr kan hin veuheltje zn stert opligtn of ze bin dr bie (=erbij zijn) (Zeeuws)
- en geel den annekensnest (=en alles wat erbij hoort) (Vels)
- Es de hoonder der bie zieë (=Snel erbij zijn) (Mechels (NL))
- ge zit doar gelaak nen uil op ne kluit (=erbij zitten voor Piet snot) (Gents)
- get zónger bezei doon (=iets doen zonder erbij na te denken) (Heitsers)
- goei gedaachte koëme raech auttet hat (=gebruik je verstand met je hart erbij) (Bilzers)
- ich zoeter vür aeveviël bij (=Ik zat erbij als Piet Snot) (Bilzers)
- Ie stoat te gaapn gelik een ond ip een zieke koe (=Hij staat erbij te kijken) (Kortrijks)
- Iets drawet krijgen (=Iets gratis erbij krijgen, op de koop toe) (Walshoutems)
- ij ee 't spek an zijn kliuëdn (=hij is erbij / hij heeft het zitten) (Kaprijks)
- In miejer op de kassau laugen drau rau auren mi ne parau derbau (=In Mere op de kassei lagen 3 rauwe eieren met een prei erbij) (Meers)
- janhoagel en zien grootmoeke (=met vanalles erop en vanalles erbij) (Westerkwartiers)
- kalle zónger bezei (=bazelen; praten zonder erbij na te denken) (Heitsers)
- koffie met 't bloate gat (=koffie zonder iets erbij (koekje, taart) ) (Twents)
- Naa hadjer bem diettie toen nie ha. (=Nu had hij erbij die hij toen niet had.) (Tilburgs)
- Op de pof leven / op de lat / ze kopen alles op de lat. ( vroeger werd je rekening met krijt op een lat geschreven met je naam erbij (bij de winkeliers) (=Alles kopen op afbetaling / schulden maken voor je dagelijks bestaan) (Utrechts)
- Paar meter straat erbij nemen (verwijzing naar prostitutie) Dat wordt weer het rode lampie aanzetten (verwijzing naar prostitutie) (=Extra werk moeten zoeken (geld nodig)) (Rotterdams)
- papp'n en natholl'n (=erbij blijven en opletten) (Westerkwartiers)
- ummekes (=op een sympathieke manier 'hij' zeggen terwijl de persoon erbij staat) (tervurens)
- wae de hoëning wilt pikke, moet de bienëstieke ook mér slikke (=wie de voordelen wil, moet ook de nadelen erbij nemen) (Munsterbilzen - Minsters)
- wijrek: Bij de wijrek aul'n (=erbij sleuren) (Lebbeeks)
- zoas 't ridt en voart (=met alle toeters en bellen erbij) (Westerkwartiers)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
