10 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `Moet de`
- daar Moet de schoorsteen van roken (=dat moet de inkomsten voortbrengen. Daar moeten we van bestaan)
- dan Moet de wal het schip maar keren (=als iemand niet vooraf rekening houdt met een naderend probleem, dan moet het probleem maar daadwerkelijk in volle omvang ontstaan, en dan alsnog worden opgelost)
- de oudste Moet de wijste zijn (=van het oudste kind wordt het meeste verwacht)
- je Moet de kat niet aan de kaas laten komen. (=zorg voor niet te veel verleiding)
- je Moet de snaren niet te sterk spannen (=je moet niet al te streng zijn, niet al te veel eisen)
- men Moet de schapen scheren maar niet villen (=als men uit hebberigheid de inkomstenbron opoffert heeft men niets meer voor in de toekomst)
- wie eten wil Moet de kok niet beledigen. (=hou je meerdere te vriend.)
- wie het grootste hoofd heeft, Moet de grootste hoed hebben (=iemand die het recht heeft op het grootste deel, moet dat ook krijgen)
- wie kaatst kan/Moet de bal verwachten (=als je een ander plaagt, kun je verwachten dat die jou terug gaat plagen)
- wie zich voor hond verhuurt, Moet de botten kluiven (=wie zich onderdanig gedraagt, wordt als knecht behandeld)
8 betekenissen bevatten `Moet de`
- waar meerderman komt moet minderman wijken (=als een machtig persoon iets zegt, Moet de minder machtige zwijgen)
- daar moet de schoorsteen van roken (=dat Moet de inkomsten voortbrengen. Daar moeten we van bestaan)
- de jongste ezel moet het pak dragen (=de jongste Moet de vervelende klusjes opknappen)
- wie de pot breekt betaalt de scherven (=de veroorzaker van schade Moet de situatie zelf rechtzetten.)
- iedere heilige komt zijn kaarsje toe (=iedere medewerker Moet delen in de eer)
- hooi als de zon schijnt (=je Moet de gelegenheid gebruiken als die zich voordoet)
- wie tapt die moet boren (=men Moet de gevolgen van zijn handelen dragen)
- wie zijn gat brandt, moet op de blaren zitten (=wie een risico neemt, Moet de gevolgen dragen)
20 dialectgezegden bevatten `Moet de`
- 't es van'n trok dagge moetj leven (=je Moet de gelegenheid te baat nemen) (Ninoofs)
- 't zal deurgoan, al Moet de onnerste steen ok boov'm komm'm (=het moet hoe dan ook gebeuren) (Westerkwartiers)
- aste gees vèsse moeste iës wiëte ofter wol vès zit (=je Moet de klok niet willen luiden als je niet weet waar de klepel hangt) (Munsterbilzen - Minsters)
- Bo dë browër és mot dë bèkker nie zin (=Waar de brouwer is Moet de bakker niet komen) (Tongers)
- boe de brouwer ès, Moet de bekker nie zijn. (=waar de brouwer binnen is, moet geen bakker komen.) (Genker)
- de mond mok datte batse slaeg krijge (=wie een grote mond zet, Moet de gevolgen dragen) (Munsterbilzen - Minsters)
- Eemes mòt de lèste man de zak ophaaje. (=Iemand Moet de laatste zijn.) (Roermonds)
- ge moed ommerêën (=je Moet de omweg volgen) (Kaprijks)
- Ge Moet de koas nie van tusn joen stuuten loaten pakn (=Je moet zich niet laten doen) (Roeselaars)
- ge moette korten goe schrangsen (=gij Moet de kaarten goed dooreen schudden) (Sint-Niklaas)
- je Moet de kaove olièène rechtoedn (=hij is kostwinner) (Kortemarks)
- men Moet de kat niet op 't spek biend'n (=men moet een dief geen gelegenheid geven) (Westerkwartiers)
- mèt Sint Jacob en Sint An is ’t kaore inne sjeur of inne ban (=eind juli Moet de korenoogst binnen zijn) (Heitsers)
- moest de zoak niet opbloaz' n (=je Moet de zaak niet aandikken) (Westerkwartiers)
- nau mauste zenen eege str...opvaege (=je hebt niet naar me willen luisteren en Moet de gevolgen nu maar dragen) (Munsterbilzen - Minsters)
- ne getrouwde man Moet de mond tau en de portemenei oëpe haage (=trouwen is houwen!) (Munsterbilzen - Minsters)
- oej je gat verbrant moej op de bledders zittn (=je Moet de gevolgen dragen) (Veurns)
- Ot de rails ol zo schône zin, wa Moet de stoasje ton nie zin (=Een meisje met mooie benen) (Brugs)
- potje brikt, potje betaaalt (=wie schade berokkent, Moet de kosten vergoeden) (Veurns)
- wae de hoëning wilt pikke, Moet de bienëstieke ook mér slikke (=wie de voordelen wil, moet ook de nadelen erbij nemen) (Munsterbilzen - Minsters)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
