841 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `me`
- het is kwaad kammen daar geen haar is. (=bij arme mensen valt niets te halen)
- het is melk en water (=het is een futloze zaak)
- het is moeilijk de oude mens af te leggen. (=gewoonten zijn moeilijk af te leren)
- het is niet iedereen gegeven ajuin met droge ogen te schillen (=niet iedereen doet het onaangename met de glimlach)
- het is niet overal zomer waar de zon schijnt. (=schijn bedriegt)
- het is of de drommel er mee speelt. (=zo veel tegenslagen dat het absurd wordt)
- het is water en melk (=het is een futloze zaak)
- het kainsmerk aan zijn voorhoofd dragen (=het is op zijn gezicht te lezen dat hij een schurk is)
- het kan er mee door (=het gaat wel, het is aanvaardbaar)
- het kind bij de naam noemen (=eerlijk voor de mening uitkomen)
- het kind met het badwater weggooien (=samen met het slechte ook het goede wegdoen)
- het krijt ruimen (=de strijd opgeven, weggaan)
- het kwaad loont zijn meester (=wie kwaad doet, kwaad ontmoet)
- het leven is meer dan eten en drinken. (=alleen eten en drinken vult geen leven.)
- het leven is net een krentenbol, met af en toe een hard stukje (=het leven is niet een en al geluk maar kent soms ook tegenslag)
- het masker afdoen/afleggen/afnemen (=zijn ware gezicht tonen)
- het mes op de keel zetten (=onder sterke druk zetten)
- het mes snijdt aan twee kanten (=het levert dubbel voordeel op (NL.) Er zijn niet alleen voordelen aan verbonden, je kan eender wat vanuit verschillende en zelfs tegengestelde standpunten bekijken (BE).)
- het met iemand aan de stok hebben/krijgen (=ruzie met elkaar hebben/krijgen)
- het met zich zelf niet eens zijn (=niet kunnen beslissen)
- het moet uit de lengte of uit de breedte komen (=het moet hoe dan ook uitgespaard worden)
- het niet meer hebben (=totaal in verwarring geraken - van de kook zijn)
- het niet meer kunnen navertellen (=er aan sterven)
- het oog van de meester maakt het paard vet (=het werk gebeurt beter als de baas toezicht houdt)
- het paard moet tot de kribbe komen. (=wie belang heeft bij een zaak moet er zelf op uit gaan)
- het recht in eigen hand nemen (=eigenmachtig optreden)
- het ruime sop kiezen (=de haven uitvaren)
- het slechtste wiel van de wagen kraakt meest. (=de minst competente persoon is vaak ook de luidste)
- het smelt als boter in de mond (=(van eten) het is erg mals)
- het veld ruimen (=vertrekken om plaats te maken voor een ander)
- het verstand komt met de jaren (=naarmate je ouder wordt, word je wijzer en verstandiger)
- het werkt als haarlemmerolie (=iets dat overal voor te gebruiken is)
- het zal me worstwezen (=het maakt voor mij geen enkel verschil)
- het zijn niet allen koks die lange messen dragen (=schijn bedriegt, je kunt je in mensen vergissen)
- het zit me tot hier (=ik heb er genoeg van)
- hij geeft niet om wiens huis in brand staat, als hij zich maar aan de gloed kan warmen (=overal voordeel uit halen, ongeacht gevolgen voor anderen)
- hoe meer vis, hoe droever water (=als er meer mensen komen valt er minder te verdelen (erfenissen))
- hoe meer zielen, hoe meer vreugd (=hoe meer mensen er bij zijn, hoe leuker dat het is)
- hoeren en dieven, met geld zijn zij mijn gelieven (=met geld krijg je vrienden)
- hoge bomen/masten vangen veel wind (=in een hoge positie heeft men ook veel verantwoordelijkheid)
- hoger willen vliegen dan men kan (=meer willen doen dan men kan)
- holle vaten bommen/klinken het hardst (=wie er het minste verstand van heeft, verkondigt het luidst zijn mening)
- hoog opnemen (=zeer kwalijk nemen)
- horzels steken niet en hommels doden niet. (=mensen met een grote mond dragen het minste bij)
- huilen met de wolven in het bos (=het er niet mee eens zijn maar wel de baas gelijk geven en bevestigen)
- huisjes melken (=kleine huizen duur verhuren)
- ieder meent dat zijn eigen pak het zwaarst is. (=mensen overdrijven hun eigen moeilijkheden in vergelijking met die van anderen)
- iedere stuiver brengt zijn gierigheid mee. (=zelfs om kleine dingetjes kunnen mensen hebzuchtig zijn)
- iemand bij de neus nemen (=iemand voor de gek houden; iemand bedriegen)
- iemand blij maken met een dode mus (=iemand iets goeds in het vooruitzicht stellen, dat uiteindelijk waardeloos zal blijken te zijn)
1377 betekenissen bevatten `me`
- altijd brood eten verdriet ook. (=een mens wil ook eens een verzetje.)
- een patat geven (=een mep geven)
- een ridder zonder vrees of blaam (=een moedig mens)
- één uur van onbedachtzaamheid, kan maken dat men jaren schreit (=één moment van onvoorzichtigheid kan verschrikkelijke gevolgen hebben)
- de nacht is een goede raadsman. (=een nachtje slapen is goed bij het nemen van beslissingen)
- het ene woord brengt het andere voort. (=een negatieve opmerking kan leiden tot negatieve woorden over en weer)
- een flater slaan (=een nogal domme fout maken)
- een lijk in de kast (=een onaangename erfenis)
- het tij keren (=een ontwikkeling stoppen. Bijvoorbeeld ten aanzien van het toenemen van zinloos geweld. Zie getij)
- nood doet zelfs oude vrouwen rennen (=een onverwachte situatie kan verrassende kwaliteiten naar boven brengen (vergelijkbaar met `angst geeft vleugels`))
- iemand het voordeel van de twijfel gunnen (=een onzekere factor voor hem zo gunstig mogelijk laten meetellen)
- een krakende wagen (=een onzekere zaak - iemand met een zwakke gezondheid)
- de kool en de geit sparen (=een oplossing vinden waar beide partijen tevreden mee kunnen zijn)
- het hart op de goede plaats hebben (=een oprecht en menslievend karakter hebben)
- een oude bok lust nog wel een jong/groen blaadje (=een oude man is nog wel seksueel geïnteresseerd in een jong meisje)
- een paar mensen optrommelen (=een paar mensen laten komen)
- tegen het zere been schoppen (=een pijnlijke opmerking maken over iets wat gevoelig ligt)
- een tafeltje welbereid. (=een plek met veel en goed eten)
- één zwaluw maakt nog geen zomer (=één positieve gebeurtenis betekent niet dat alle problemen opgelost zijn.)
- een appeltje voor de dorst (=een reserve voor moeilijke tijden die mogelijk nog gaan komen)
- een sprong in het diepe wagen (=een risico nemen en iets nieuws proberen.)
- huishouden van Kea (=een rommelig huishouden)
- een hazenslaapje (=een slaap, die zo licht is, dat men bij `t minste geluid wakker wordt)
- de muts stond hem scheef. (=een slecht humeur hebben)
- de muts zich verkeerd staan (=een slecht humeur hebben)
- slecht gemutst zijn (=een slecht humeur hebben)
- met het verkeerde been uit bed stappen (=een slecht humeur hebben)
- rosse buurt (=een slechte buurt (buurt met prostitutie))
- een morse muur is snel afgebroken (=een slechte zaak gaat niet lang mee)
- een vlek op het blazoen (=een smet op de reputatie.)
- ongeluk komt zelden alleen (=een tegenslag wordt vaak gevolgd door nog meer problemen)
- een paardenmiddel (=een uiterste remedie)
- op een volle buik staat een vrolijk hoofd. (=een volle buik brengt een blij en tevreden humeur.)
- een bonte kraai maakt nog geen winter (=één voorbeeld is niet genoeg om een definitief besluit te nemen)
- een vriendelijk gezicht brengt overal licht (=een vrolijk persoon weet vaak meer te bereiken dan een nors persoon)
- het ei met de kip krijgen (=een vrouw getrouwd met een kind trouwen)
- wie plast tegen de kerk, gaat gevaarlijk te werk (=een wandaad met verstrekkende gevolgen)
- een keer nemen (=een wending nemen, veranderen)
- verandering van spijs doet eten (=eens iets anders te doen doet de mens goed)
- met de hand op het hart (=eerlijk en gemeend)
- het kind bij de naam noemen (=eerlijk voor de mening uitkomen)
- uit zuivere bronnen vloeit zuiver water. (=eerlijke mensen praten geen kwaad)
- de kost gaat voor de baat uit (=eerst moeten er kosten worden gemaakt alvorens men er iets aan verdienen kan)
- niet over een nacht ijs gaan (=eerst nadenken voor men iets doet - geen risico`s nemen)
- een gehuurd paard en eigen sporen maken korte mijlen (=eigen bezit beschadigt men minder dan gekregen of gehuurd bezit)
- een vogel in de auto rijden (=elk geval kan overal mee leven)
- de wind niet door de hekken laten waaien (=elke gelegenheid te baat nemen)
- duizend doden sterven (=enorme angsten uitstaan)
- goede sier maken (=er (overdreven) goed van leven / goed overkomen bij anderen)
- tussen twee stoelen in de as vallen (=er bekaaid vanaf komen)
50 dialectgezegden bevatten `me`
- das men lèste goesting! (=is me dat een lelijke!) (Munsterbilzen - Minsters)
- das mich e sjaun printsje (=dat is me een speciale) (Munsterbilzen - Minsters)
- das mich egaol (=dat is me om het even) (Munsterbilzen - Minsters)
- das mich ën kaar te graut (=dat is me veel te groot) (Munsterbilzen - Minsters)
- das mich gelijk (egaol) (=dat is me om het even) (Munsterbilzen - Minsters)
- das mich krêk égaol (=dat is me gelijk, ik maak geen keuze) (Munsterbilzen - Minsters)
- das mich ne kadée (=dat is me iemand) (Tongers)
- das mich ne kedee! (=dat is me een nummer!) (Munsterbilzen - Minsters)
- das mich prêl (egaol) (=dat is me om 't even) (Munsterbilzen - Minsters)
- das mich prel (vant selfste) ! (=kan me niet schelen!) (Munsterbilzen - Minsters)
- das mich prél vannët zelfste (=dat maakt me niets uit) (Munsterbilzen - Minsters)
- das mich toch ë tier dink (=wat is me dat een tenger kind) (Munsterbilzen - Minsters)
- Das mich toch mer nen tristiggen jown zer. (=Dat is me toch een onaangenaam persoon) (Horpmaal)
- das nau és men léste goesteng (=dat vrouwtje bevalt me helemaal niet) (Bilzers)
- Das ne gelèttige (=Dat is me der eentje) (Onze-Lieve-Vrouw-Waver)
- das ne glettege (=dat is me er eentje!) (Booms)
- das ne klinkaout, zenne (=dat is me er eentje (licht pej) ) (Booms)
- das nen autlèg van kis mën k...... (=dat is me helemaal nog niet klaar) (Munsterbilzen - Minsters)
- das nogal ne sjoarel (=dat is me een kerel) (Antwerps)
- das sjaune boel (=dat is me wat moois!) (Munsterbilzen - Minsters)
- das spek noë mene bek (=dat staat me aan!) (Munsterbilzen - Minsters)
- das te laus èn mëne pëls (=die loopt me voortdurend voor de voeten) (Munsterbilzen - Minsters)
- das teen en taander! (=dat is me nogal wat!) (Munsterbilzen - Minsters)
- das un nummer (=dat is me er een) (Oudenbosch)
- das van de bok zën kloete (=dat valt me erg tegen) (Munsterbilzen - Minsters)
- das van m'n botte (=dat staat me hoegenaamd niet aan) (Herentals)
- das watter op mën miële (=dat komt me goed uit !) (Munsterbilzen - Minsters)
- dassen rib aut me lijf (=dat kost me een vermogen) (Munsterbilzen - Minsters)
- daste lol van me laeve (=daar doe ik het voor!) (Bilzers)
- dastureentje van lek me vesje (=dat is iemand van niets) (Oudenbosch)
- dat aargerde me moateloos (=dat ergerde mij bijzonder) (Westerkwartiers)
- dat angt ier mn kloefn uut (=ik verveel me) (Kortemarks)
- dat begroot me toe de toon'n uut (=dat vind ik heel erg naar) (Westerkwartiers)
- dat begroot me veur heur (=dat vind ik naar voor haar) (Westerkwartiers)
- dat begroot me veur jem (=dat vind ik niet leuk voor jullie) (Westerkwartiers)
- dat bek mich nie (=dat lust ik niet -(ovd) dat staat me niet aan) (Munsterbilzen - Minsters)
- dát deut me nì (=dat behoor je niet te doen) (Horster)
- Dat duchte mij wel (=Dat dunkt me wel) (Hoogeveens)
- dat ès mich e sjaajns man ! (=dat is me een rare vent !) (Munsterbilzen - Minsters)
- dat ès mich ne sjarël (këdee, kloet) (=dat is me der ééntje) (Munsterbilzen - Minsters)
- dat et sjit ! (=ik kan het me niet meer aantrekken !) (Munsterbilzen - Minsters)
- Dat gaait me nie (=Dat is niet van mijn gading) (Wells)
- dat geet mich boëve me klekske (=daar kan mijn verstand niet bij) (Munsterbilzen - Minsters)
- dat gojt mic (nie) (=dat staat me (niet)n aan) (Munsterbilzen - Minsters)
- dat gojt mich nie (=dat staat me niet aan) (Munsterbilzen - Minsters)
- dat heb 'k van heur'n zegg'n (=daar staat me iets van bij) (Westerkwartiers)
- dat hèt mich gepak, ich bèn der onnersteboëve van (=dat heeft me aangegrepen, ik ben er de kluts van kwijt) (Munsterbilzen - Minsters)
- dat hink mich mën Kl....aut (=dat verveelt me geweldig) (Munsterbilzen - Minsters)
- dat is mi' j ok wat (=dat is me ook wat) (Twents)
- dat kan ich nie vër mën ooge laaje (=dat kan ik niet voor me verdragen) (Munsterbilzen - Minsters)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen