884 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `ve`
- de muizen sterven er voor de kast (=het is er armoe troef)
- de muts zich verkeerd staan (=een slecht humeur hebben)
- de natuur gaat boven de leer (=men volgt eerder zijn karakter dan hetgeen men leert)
- de nekslag geven (=door iets wordt de situatie een te groot probleem waardoor men het niet meer aan kan)
- de nieren proeven (=onderzoeken of iets echt waar is)
- de ogen verblinden (=blind maken voor de waarheid)
- de overhand hebben (=iets is meer aanwezig dan het ander / meer invloed hebben)
- de paal door de oven steken (=bankroet gaan, zich te gronde richten)
- de paal door de oven werken (=bankroet gaan)
- de paarden die de haver verdienen krijgen ze niet (=zij die het goede werk verrichten, krijgen niet altijd de beloning)
- de paarden die de haver verdienen, krijgen ze niet. (=verdienste blijft vaak onbeloond)
- de pijp aan maarten geven (=sterven, ermee ophouden)
- de pijp aan Maarten geven. (=er definitief mee stoppen)
- de pil vergulden (=iets vervelends op zo vriendelijk mogelijke manier zeggen)
- de pot verwijt de ketel dat die zwart ziet (=een ander aanwijzen als schuldige, terwijl die zelf hetzelfde gedaan heeft)
- de ratten verlaten het zinkende schip (=als de omstandigheden verslechteren denken sommigen alleen aan zichzelf en vertrekken)
- de raven zullen het uitbrengen (=de waarheid komt hoe dan ook aan het licht)
- de rode draad (in een verhaal of betoog) (=het centrale thema, hetgeen waar steeds weer op wordt teruggegrepen)
- de rubicon overtrekken (=de beslissende stap ondernemen)
- de schepen achter zich verbranden (=een beslissing nemen en niet meer terug kunnen)
- de steven wenden (=op een andere manier de dingen gaan aanpakken)
- de toon aangeven (=bepalen welke richting het op gaat)
- de uitzondering bevestigt de regel (=overal zijn er uitzonderingen)
- de verloren zoon is terecht (=wat (of wie) al lang verloren was, is teruggevonden)
- de vermoorde onschuld spelen (=net doen alsof je van niets weet)
- de verzenen tegen de prikkels slaan (=zich verzetten tegen iets wat niet tegen te gaan is)
- de vijl erover laten gaan (=er de scherpe kantjes van afhalen)
- de vloer aanvegen met iemand (=iemand gemakkelijk kloppen/verslaan)
- de vogel over het net laten vliegen (=goede kansen niet aangrijpen)
- de vogel over het touw laten gaan. (=een kans niet benutten)
- de vruchten zullen de beloften der bloemen overtreffen (=het is nu al goed, maar het eindresultaat wordt nog veel beter)
- de weg naar de hel is geplaveid met goede voornemens (=veel goede voornemens hebben zonder ze daadwerkelijk uit te voeren)
- de wereld is een pijp kaneel ieder likt eraan maar krijgt niet veel (=ieder krijgt een klein deeltje van wat de wereld te bieden heeft)
- de wolf zal met het lam verkeren. (=er zal vrede zijn)
- denken moet je aan een paard overlaten, dat heeft een groter hoofd (=niet te veel denken maar doen)
- denken moet je aan een paard overlaten, die hebben een groter hoofd. (=je moet niet te veel denken)
- die geboren is om te hangen, zal niet verdrinken. (=je kunt je lot niet ontlopen.)
- dieven met dieven vangen (=mensen die niet eerlijk zijn of gemeen, moet je op dezelfde manier ook behandelen)
- donderbuien zuiveren de lucht. (=een ruzie kan een hangende situatie oplossen)
- dood en begraven zijn (=definitief voorbij zijn.)
- dood en verderf zaaien (=grote schade of vernietiging veroorzaken.)
- door de wol geverfd zijn (=brutaal , schaamteloos zijn)
- door het hennepen venster kijken (=opgehangen worden)
- door het verleden achtervolgd worden (=problemen of fouten van vroeger blijven invloed hebben.)
- duizend doden sterven (=enorme angsten uitstaan)
- dwazen en gekken schrijven hun namen op deuren en hekken (=dwazen doen gekke dingen)
- een aardige stuiver/duit (=een mooi kapitaal)
- een baas boven baas zijn (=er is altijd wel iemand die het beter kan of het beter denkt te kunnen)
- een Babylonische spraakverwarring (=door elkaar spreken zonder naar elkaar te luisteren en elkaar niet verstaan)
- een brave Hendrik zijn (=erg braaf zijn of zich zo voordoen)
1666 betekenissen bevatten `ve`
- dat is lariekoek (=dat heeft iemand verzonnen)
- dat is een bal voor open doel (=dat is een opmerking waar een zeer voor de hand liggend weerwoord op gegeven kan worden)
- dat gaat je niet in de kouwe/koude kleren zitten (=dat is heel ingrijpend. Daar ben je niet snel overheen (bijvoorbeeld een traumatische ervaring))
- dat is het begin van het einde (=dat is het begin van iets dat uiteindelijk verkeerd zal aflopen)
- dat raak je aan de straatstenen niet kwijt (=dat is niet te verkopen)
- daar is geen oogje vet meer op (=dat is niet veel meer waard)
- dat hangt als een schijthuis boven de gracht (=dat is overduidelijk)
- dat is een waarheid als een koe (=dat is overduidelijk waar)
- dat spreekt boekdelen (=dat is overduidelijk, bijv. `zijn gezicht spreekt boekdelen`)
- dat is Beulemans Frans (=dat is slecht Frans spreken. In België zeggen de Vlamingen dat over Waals. Walloniërs op hun beurt vinden Vlaams weer slecht Nederlands)
- als een vlag op een modderschuit (=dat is veel te mooi voor die situatie)
- een bodemloze put (=dat kost ontzettend veel geld)
- dat kan Bruin(tje) niet trekken (=dat kunnen we ons niet veroorloven (afgeleid van een populaire naam voor trekpaarden))
- koffen en smakken zijn waterbakken (=dat soort dingen kan veel doorstaan)
- als je je pet ertegenaan gooit dan blijft hij hangen (=dat stukje verfwerk is niet erg vlak uitgevoerd)
- dat is zo breed als het lang is (=dat verandert niets aan de zaak)
- dat houdt me op de been (=dat zorgt ervoor dat ik door kan blijven gaan; daardoor houd ik het vol)
- de natuur is sterker dan de leer (=datgene wat aangeleerd is wordt gauw vergeten)
- de kraan dichtdraaien (=de (financiële) hulp sterk verminderen of stopzetten)
- de boer op gaan (=de (niet-fysieke) markt opgaan om iets te verkopen / verdwalen / de stad verlaten)
- uit het oog, uit het hart (=de aandacht voor iemand verliezen, als die persoon niet meer in de nabijheid is)
- de bal aan het rollen brengen (=de aanzet geven)
- het bloed kruipt waar het niet gaan kan (=de aard verloochent zich nooit)
- de broek aan hebben (=de baas spelen (van een vrouw over haar man), het voor het zeggen hebben)
- de mei van het leven (=de bloeitijd van het leven)
- de touwtjes in handen hebben (=de controle hebben over een situatie.)
- het stuur kwijt zijn (=de controle verloren hebben)
- mastiek maken (=de dagelijkse schoonmaak verrichten)
- het kastje bij het muurtje laten blijven (=de dingen niet gaan overdrijven)
- de dingen op hun kop zetten (=de dingen verkeerd of omgekeerd bekijken)
- het waren allebeiden vuilaards. (=de een verwijt de ander iets waaraan hij zich)
- de admiraal heeft geschoten. (=de gastheer heeft het sein gegeven te gaan eten.)
- het ruime sop kiezen (=de haven uitvaren)
- als de vis goedkoop is stinkt ze (=de herkomst ergens van is niet te vertrouwen)
- de rokende vlaswiek niet uitblussen (=de ijverigheid niet doven)
- de jongste ezel moet het pak dragen (=de jongste moet de vervelende klusjes opknappen)
- aan een zijden draadje hangen (=de kansen zijn nog niet verkeken, maar het scheelt erg weinig)
- ars longo vita brevis (=de kunst blijft lang en het leven is kort)
- door het kluisgat aan boord komen (=de lagere rangen doorlopen alvorens bevelhebber te worden)
- je huiswerk maken (=de liefde bedrijven)
- de bazuin steken (=de lof verkondigen)
- de draad kwijt zijn (=de loop van het verhaal niet meer kunnen volgen)
- de groten rijden te paard en de kleinen hangen tussen hemel en aarde. (=de machtige lui leven op kosten van de gewone man)
- eerste viool willen spelen (=de meest prominente taak willen vervullen, bijvoorbeeld als leider of woordvoerder van de groep)
- door de bril van een ander zien (=de mening van een ander blind vertrouwen)
- de wind waait uit een andere hoek (=de meningen/omstandigheden zijn veranderd)
- de lip laten hangen (=de moed opgeven, pruilen)
- geen zorgen voor morgen, elke dag heeft genoeg aan zijn eigen kwaad (=de moeilijkheden van vandaag zijn genoeg om je zorgen over te maken)
- iemand kunnen maken en breken (=de mogelijkheid hebben te beslissingen over iemands leven en dood en welbevinden)
- niet door de beugel kunnen (=de norm overschrijden van wat aanvaardbaar of behoorlijk is)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
