719 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `ui`
- buiten iets kunnen. (=iets kunnen missen)
- buiten schot blijven (=niet worden aangetast)
- buiten spel blijven (=(willen) proberen niet betrokken te zijn)
- buiten westen (=bewusteloos)
- buiten zijn boekje gaan (=meer doen dan toegelaten)
- buiten zijn hoefslag gaan (=hij heeft er geen invloed over)
- buiten zijn rekening gaan. (=als het anders loopt dan verwacht)
- daar hangt de po uit (=het is niet zoals het zou moeten zijn)
- daar hangt de schaar uit (=men is daar niet te vertrouwen)
- daar hangt het mes uit (=men durft daar een grote uitdaging aan te gaan)
- daar is vlees in de kuip (=daar is het goed)
- daar is wat aan te kluiven (=daar is werk aan)
- dat groeit uit het raam (=dat kan men niet geheim houden)
- dat hangt als een schijthuis boven de gracht (=dat is overduidelijk)
- dat is een aalshuid (=dat is van weinig waarde)
- dat is een alikruik van een vent. (=dat is een kleine dikke man.)
- dat is een klontje boter uit zijn pap (=dat kost een flink deel van zijn fortuin)
- dat is een rijkeluiswens (=iets waar heel erg naar wordt verlangd)
- dat is er een uit de arke noachs (=dat is er een uit een groot gezin)
- dat is huilen met de pet op (=bedroevend resultaat)
- dat is iemand met een gebruiksaanwijzing (=dat is iemand waarvan je weet hoe je met diegene om moet gaan)
- dat is zo vast als een huis (=dat is zeker)
- dat kan Bruin(tje) niet trekken (=dat kunnen we ons niet veroorloven (afgeleid van een populaire naam voor trekpaarden))
- dat mag de duivel weten (=dat weet ik niet)
- dat moet je niet uitpoetsen/uitvlakken (=dat is ernstiger dan het lijkt)
- dat muisje heeft een staartje. (=er zullen nog problemen komen)
- dat past als een vuist in een oog (=dat past helemaal niet)
- dat ruikt naar peper (=dat is erg duur)
- dat sluit als een haspel in een zak (=dat raakt kant noch wal)
- dat zijn twaalf eieren en dertien kuikens. (=een meevaller)
- de bazuin steken (=de lof verkondigen)
- de beest spelen/uithangen (=zich onbeschoft gedragen)
- de berg heeft een muis gebaard (=ondanks de grote beloften is er vrijwel niets van terecht gekomen)
- de beste stuurlui staan aan wal (=de toeschouwers kunnen het altijd beter dan de uitvoerders)
- de bezem uitsteken (=doen en laten wat men wil als de baas of leidinggevende er niet is)
- de bloemetjes buiten zetten (=uitbundig vieren)
- de boeken sluiten (=ermee stoppen - bankroet gaan)
- de bokkenpruik op hebben (=slecht gehumeurd zijn)
- de boter eruit braden (=het ervan nemen)
- de breedste riemen worden uit andermans leer gesneden (=het is gemakkelijk met kwistige hand te beschikken over wat een ander toebehoort)
- de broodkruimels steken hem (=hij kan de welstand niet dragen)
- de bui afwachten (=rustig afwachten wat voor onheil er komt)
- de bui over laten drijven. (=niet reageren op een moeilijke situatie)
- de bui zien hangen (=een ongunstige situatie aanvoelen voordat deze zich daadwerkelijk voordoet)
- de buikriem/broekriem aanhalen (=spaarzamer worden)
- de dag met manden uitdragen (=tijd verdoen)
- de degens kruisen (=de strijd aangaan)
- de dienst uitmaken (=vertellen wat er gebeuren moet)
- de dorsende os zult gij niet muilbanden (=iemand die voor je werkt moet je goed behandelen)
- de druiven hangen te hoog (=van iets dat men niet krijgen kan, zeggen dat men het niet wil)
645 betekenissen bevatten `ui`
- zin noch wit hebben (=buiten jezelf zijn van woede)
- uit je dak gaan (=buiten zinnen raken)
- onder de mensen komen (=buitengaan , mensen ontmoeten)
- door merg en been gaan/dringen/snijden (=buitengewoon kwetsend of doordringend zijn)
- zo lustig zijn als een vogeltje dat koe heet (=buitengewoon loom zijn)
- als een olifant in de porseleinkast (=buitengewoon onvoorzichtig of tactloos)
- een lijntje trekken (=cocaïne snuiven)
- water bij de wijn doen (=compromissen zien te sluiten)
- daar is kop noch staart aan te vinden (=daar geraak je niet uit wijs)
- daar komt een schip met zure appels (=daar komt een stevige regenbui aan)
- men heeft daar latten op het dak (=daar wordt afgeluisterd)
- commandeer je hond en blaf zelf (=dat bevel weiger ik uit te voeren)
- dat is er een uit de arke noachs (=dat is er een uit een groot gezin)
- dat is het begin van het einde (=dat is het begin van iets dat uiteindelijk verkeerd zal aflopen)
- dat hangt als een schijthuis boven de gracht (=dat is overduidelijk)
- dat is een waarheid als een koe (=dat is overduidelijk waar)
- dat spreekt boekdelen (=dat is overduidelijk, bijv. `zijn gezicht spreekt boekdelen`)
- iets op je lever hebben (=dat je nog iets wilt uiten, dat er iets is dat je heel erg dwars zit en dat gezegd moet worden)
- dat is een klontje boter uit zijn pap (=dat kost een flink deel van zijn fortuin)
- als je je pet ertegenaan gooit dan blijft hij hangen (=dat stukje verfwerk is niet erg vlak uitgevoerd)
- de aanval bloedt dood (=de aanval komt geleidelijk uit op een mislukking)
- pap in de benen hebben (=de benen willen niet meer vooruit)
- de peentjes opscheppen (=de boel opruimen)
- je ei kwijt kunnen (=de gelegenheid hebben zich te uiten; of, zijn creativiteit kunnen gebruiken)
- het ruime sop kiezen (=de haven uitvaren)
- de rechte man op de rechte plaats (=de juiste man voor de juiste taak)
- de beste paarden staan op stal. (=de leukste meisjes gaan niet uit)
- de groten rijden te paard en de kleinen hangen tussen hemel en aarde. (=de machtige lui leven op kosten van de gewone man)
- de krenten uit de pap halen (=de meest aantrekkelijke gedeelten voor zichzelf bestemmen, bijvoorbeeld de meest interessante taken uit een omvangrijk werk)
- het slechtste wiel van de wagen kraakt meest. (=de minst competente persoon is vaak ook de luidste)
- ijdele tonnen rollen het hardst. (=de minst competente persoon is vaak ook de luidste)
- holle vaten klinken het hardst. (=de minst competente persoon is vaak ook de luidste)
- de lip laten hangen (=de moed opgeven, pruilen)
- over de rooie gaan (=de perken te buiten gaan)
- met zijn talenten woekeren (=de persoonlijke mogelijkheden/gaven goed gebruiken)
- de zwartepiet doorspelen (=de schuld doorschuiven)
- in gebreke zijn (=de taak niet naar behoren uitgevoerd hebben)
- de beste stuurlui staan aan wal (=de toeschouwers kunnen het altijd beter dan de uitvoerders)
- alle zeilen bijzetten (=de uiterste best doen om iets toch te bereiken)
- de haan is de baas als de hen niet thuis is. (=de vrouw is de baas in huis, ook al vindt de man van niet)
- alles komt uit al moesten de kraaien het uitbrengen (=de waarheid komt altijd uit)
- het gras voor de voeten wegmaaien (=de woorden uit de mond nemen - alle kansen ontnemen)
- dat varkentje zullen we even wassen (=deze opdracht zullen we even uitvoeren)
- het klopt als een bus (=deze uitdrukking is een contaminatie van het sluit als een bus met: het klopt als een zwerende vinger)
- een kattenrug maken (=diep buigend groeten)
- op stel en sprong (=direct en zonder uitstel.)
- thuis is in je schuur (=dit wordt gezegd als je weinig thuis bent)
- haast je langzaam (=doe het zo snel mogelijk, maar niet sneller (uit het Latijn: Festina lente))
- een hoge toon aanslaan (=doen alsof je het voor het zeggen hebt / luid en dwingend spreken)
- een beentje lichten (=doen struikelen (letterlijk of figuurlijk))
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
