55 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `wen`
- als katten muizen, mauwen ze niet (=wanneer je aan het eten bent, praat je niet zoveel)
- dat is een rijkeluiswens (=iets waar heel erg naar wordt verlangd)
- de handen uit de mouwen steken (=aan de slag gaan en aanpakken)
- de haring hangt aan zijn eigen kieuwen (=men dient verantwoording te nemen voor de eigen daden)
- de regen schuwen en in de sloot vallen (=door iets onaangenaams te ontwijken in nog groter problemen komen)
- de steven wenden (=op een andere manier de dingen gaan aanpakken)
- de wens is de vader van de gedachte (=je gelooft iets, omdat je wil dat het zo is)
- die de minste tanden hebben, kauwen het meest (=de domste mensen voeren gewoonlijk het hoogste woord)
- een leeuwenhuid aantrekken (=zich dapper tonen)
- een paard dat stormt en een meisje dat wil trouwen zijn niet tegen te houwen. (=niet tot iets anders te bewegen)
- een vrouwenhaar trekt sterker dan tien paarden. (=de invloed van een vrouw is zeer sterk)
- het bier is niet voor de ganzen gebrouwen. (=niet iets verspillen aan degenen die het niet waarderen)
- het is altijd rouwen en trouwen (=het leven is een afwisseling van goede en slechte tijden)
- het leeuwendeel van iets krijgen (=het grootste aandeel van iets krijgen)
- het levenslicht aanschouwen/zien (=geboren worden)
- het op de zenuwen hebben (=zenuwachtig zijn)
- huizen op iemand kunnen bouwen (=sterk op iemand kunnen vertrouwen)
- iemand naar de barbiesjes wensen (=iemand verwensen)
- iemand naar de maan wensen (=iemand verwensen)
- iemand naar de Mokerhei wensen (=iemand verwensen)
- iemand op zijn vestje spuwen (=een standje geven en ongenoegen over iemand uiten)
- iemand op zijn wenken bedienen (=iemand altijd en onmiddellijk geven waar hij om vraagt)
- iets op de keper beschouwen (=iets nauwkeurig bekijken)
- ik help je dat wensen (=ik hoop het wel voor je!)
- in een zwenk (=in heel korte tijd)
- je gal spuwen/uitbraken (=iets afkeuren en dat duidelijk laten merken)
- je hebben en houwen verliezen (=alles wat iemand bezit kwijtraken)
- je in het slijk wentelen (=genieten van iets dat slecht is)
- je ogen vertrouwen (=geloven wat men ziet)
- je tabernakelen bouwen (=zich vestigen met het doel lang te blijven)
- je woorden kauwen (=eerst nadenken en dan pas spreken)
- kastelen in de lucht bouwen (=zich illusies maken)
- katjes die muizen miauwen niet (=tijdens het eten wordt er veel minder gesproken)
- klauwen en nagels hebben (=zich kunnen verdedigen)
- kleine houwen vellen grote eiken. (=met veel kleine beetjes kun je veel bereiken)
- leeuwen en beren op de weg zien (=bezwaren zien)
- luchtkastelen bouwen (=zich illusies maken)
- meeuwen op het land, onweer aan het strand. (=als meeuwen het binnenland intrekken omdat er slecht weer op zee is)
- met de linkerhand trouwen (=huwen met een vrouw van lagere adelstand)
- moord en brand schreeuwen (=uiterst verontwaardigd zijn)
- nood doet zelfs oude vrouwen rennen (=een onverwachte situatie kan verrassende kwaliteiten naar boven brengen (vergelijkbaar met `angst geeft vleugels`))
- ook de ceders van Libanon worden afgehouwen (=ook heilige dingen vergaan)
- op de garf/garve bouwen (=land bebouwen met betaling van de pacht met een deel van de oogst)
- op je zenuwen leven (=bijna overspannen geraken)
- op zand bouwen (=zich op niets baseren)
- schreeuwen als een mager varken (=vreselijk schreeuwen)
- schreeuwen of men levend gevild wordt (=heel hard schreeuwen)
- spreeuwen willen wel kersen eten, maar geen bomen planten. (=wel van alles willen profiteren, maar er niets voor willen doen.)
- stok en steen verwend (=heel erg verwend)
- te wensen overlaten (=niet geheel voldoen)
78 betekenissen bevatten `wen`
- je hart uitstorten (=aan iemand alles (in vertrouwen) vertellen)
- alles op haren en snaren zetten (=alle middelen aanwenden / alles in het werk stellen)
- voor Sinterklaas spelen (=alle wensen vervullen, alles voor iedereen betalen)
- ad acta leggen (=als afgedaan beschouwen)
- als oude honden blaffen, is het tijd om uit te zien (=als ervaren mensen waarschuwen moet je luisteren)
- uitlekken (=als iets ongewenst publiekelijk bekend wordt)
- je kan niet alle meisjes haten om één (=als je bent getrouwd wilt dat niet zeggen dat vrouwen je niet meer interesseren)
- jong te paard, oud te voet (=als je in je jeugd erg wordt verwend, krijg je het later erg moeilijk)
- meeuwen op het land, onweer aan het strand. (=als meeuwen het binnenland intrekken omdat er slecht weer op zee is)
- twee geloven op een kussen daar slaapt de duivel tussen (=als twee personen van een verschillend geloof trouwen, gaat het zelden goed)
- als de vis goedkoop is stinkt ze (=de herkomst ergens van is niet te vertrouwen)
- door de bril van een ander zien (=de mening van een ander blind vertrouwen)
- van die boer, geen eieren (=dit is een oplossing die men niet wenst)
- over lijken gaan (=doordouwen zonder oog voor ethiek of moraal)
- als de vos de passie preekt boer pas op je ganzen (=een huichelaar is niet te vertrouwen)
- aan de rem trekken (=een ontwikkeling proberen tegen te houden/ waarschuwen dat iets niet goed gaat)
- een rots in de branding (=een persoon waarop je kunt vertrouwen en die je steunt.)
- het ei met de kip krijgen (=een vrouw getrouwd met een kind trouwen)
- een keer nemen (=een wending nemen, veranderen)
- de muren hebben oren (=er kan ongewenst worden meegeluisterd door anderen)
- over het paard tillen (=er te veel goeds van zeggen / verwend en geprezen zijn)
- uit de grond stampen (=erg snel iets opbouwen)
- tussen kop en staart zit de beste vis. (=extremen zijn zelden wenselijk )
- bij kleine hapjes leert men een hond eten. (=geleidelijk aan kun je zelfs aan onmogelijke dingen wennen.)
- bij kleine lapjes leert men de hond leer eten. (=geleidelijk aan wen je zelfs aan de onmogelijkste dingen.)
- als de rechte Adam komt gaat Eva mee (=gezegd van `n meisje dat liever niet wil trouwen)
- een keel opzetten (=hard schreeuwen)
- stok en steen verwend (=heel erg verwend)
- schreeuwen of men levend gevild wordt (=heel hard schreeuwen)
- hij zal mijn koffer niet kruien (=hem zal ik mijn zaken niet toevertrouwen)
- vertrouwen komt te voet en gaat te paard (=het is makkelijker om iemands vertrouwen te schaden, dan te verkrijgen)
- iets staat op losse schroeven (=het is onzeker, er valt niet op te bouwen)
- het vet is van de ketel. (=het meeste voordeel is al verdwenen.)
- een vogel kent men aan zijn veren (=het uitwendige zegt ook iets over de aard, het karakter)
- wat de boer niet kent, dat vreet hij niet (=hij wenst uitsluitend gerechten te nuttigen die hij reeds kent)
- met de linkerhand trouwen (=huwen met een vrouw van lagere adelstand)
- in de echt verbinden (=huwen, trouwen)
- met iemand te diep in zee gaan (=iemand al te ver vertrouwen)
- zo zeker als de bank (=iemand die in alles te vertrouwen is)
- het op iemand niet begrepen hebben (=iemand niet vertrouwen)
- iemands geduld uitputten (=iemand op de zenuwen werken)
- iemand op de proef stellen (=iemand testen om te zien of die te vertrouwen is of het aan kan)
- iemand naar de Mokerhei wensen (=iemand verwensen)
- iemand naar de maan wensen (=iemand verwensen)
- iemand naar de barbiesjes wensen (=iemand verwensen)
- geen groter venijn, dan vriend tonen en vijand zijn. (=iemands vertrouwen schaden is het gemeenste wat je kunt doen)
- er als een berg tegen opzien (=iets voor zichzelf beschouwen als een zeer moeilijke, of onplezierige, taak of omstandigheid)
- iets met argusogen bekijken (=iets wantrouwend bekijken. Iets nauwlettend in de gaten houden)
- aprilletje zoet, heeft nog wel eens een witte hoed (=in het begin (de hoed) van april kan het nog wel eens sneeuwen)
- ken straten voor stegen (=je moet weten tot wie men zich wendt)
7 dialectgezegden bevatten `wen`
- Dao gewèns-te dich waal aan (=Daar wen je wel aan) (Steins)
- wen der s*x mer goot is (=Maak je niet druk) (Nijswillers)
- wèn schôôn lieke! (=wat een mooi liedje!) (Kaatsheuvels)
- wen tadderakken (=Ik heb slechte kaarten in de hand) (tilburgs)
- wen weer wir war! (=wat een weertje!) (Tilburgs)
- wèn wir war (=wat een weer) (Bosch)
- wèn wir war. (=wat een weer hè.) (Tilburgs)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
